ĐỌC BÀI THƠ "TỨC SỰ"
CỦA HOÀNG ĐẾ TRẦN NHÂN TÔNG
Nguyên tác:
即事
社稷兩回勞石馬,
山河千古奠金甌.
Phiên âm:
Tức sự
Xã tắc lưỡng hồi lao thạch mã,
Sơn hà thiên cổ điện kim âu.
Dịch nghĩa:
Ngay lập tức
Xã tắc hai lần nhọc ngựa đá,
Núi sông nghìn xưa vững âu vàng.
(Phan Thành Khương dịch)
Dịch thơ:
Ngay lập tức
Xã tắc hai phen chồn ngựa đá,
Non sông nghìn thuở vững âu vàng.
(Trần Trọng Kim dịch)
Dịch thơ:
Ngay lập tức
Xã tắc đôi lần phiền ngựa đá,
Núi sông nghìn thuở vững âu vàng.
(Phan Thành Khương dịch)
Cái độc đáo của bài thơ này, trước hết, là nó chỉ có hai câu bảy chữ (thất ngôn), như hai vế của một câu đối. “Tức sự” là nói ngay, bày tỏ ngay. Hoàng đế Trần Nhân Tông tổng kết cả một quá trình kháng chiến oai hùng của dân tộc chỉ với hai câu thơ, gồm 14 chữ.
Câu thứ nhất là nhân, câu thứ hai là quả: “đôi lần phiền ngựa đá” (hai lần đánh thắng giăc Tàu – Nguyên) là nhân,
“nghìn thuở vững âu vàng” là quả. Và qua đó, nhà vua - nhà thơ Trần Nhân Tông - đã bộc lộ niềm lạc quan, niềm tin sắt đá
ở sự vững bền, sự trường tồn của Đại Việt.
Ninh Thuận, 28-01-2020
(*) Ngày 17 tháng 3 năm Mậu Tí (18-4-1288), sau chiến thắng Bạch Đằng, triều đình đem các tướng giặc bị bắt làm lễ dâng thắng trận ở Chiêu Lăng (lăng vua Trần Thái Tông). Tại đây, vua Trần Nhân Tông trông thấy chân mấy con ngựa đá đều lấm bùn (vì trước đó giặc Nguyên đã phá Chiêu Lăng và định đập bỏ ngựa đi mà chưa kịp), tức cảnh, nhà vua ngâm hai câu thơ này. Đầu đề là của những người làm sách về sau đặt.
Nguồn: Thơ văn Lý Trần (tập II), NXB Khoa học xã hội, 1988.
. Cập nhật theo nguyên bản của tác giả đã chuyển từ NinhThuận .
Trang Trước 
Trang Tiếp Theo 
TÁC PHẨM CỦA PHAN THÀNH KHƯƠNG TRONG VIỆT VĂN MỚI 
