C ó những tình cờ mà hóa thi vị. Bởi khi ta cố tìm không thấy, cố mua chẳng biết bán nơi đâu... mà tự nhiên nó hiện ra lù lù trước mắt như trong sáng nay khi tôi thơ thẩn dạo rừng tìm cây Thù lù tặng cho cô bạn, rồi nó theo tôi cùng về qui ẩn ở vườn An Chi.
Cổ nhân đã từng nói: “ Ăn của rừng rưng rưng nước mắt”. Nói thế là dành cho người người sống chết với rừng, những người “ khi đi trai tráng khi về bủng beo” Chứ với tôi, người nhàn du yêu say đắm cánh rừng Thiên An ngay từ thời thiếu nữ, nên chi rừng đã cho tôi biết bao nụ cười.
Nhớ năm nào tôi từng mơ ước một ngày nào đó được xây ngôi nhà nhỏ cạnh rừng để sáng sáng chiều chiều dạo chơi trên con đường dẫn vào Đan Viện. Ước mơ xưa nay thành hiện thực, nhưng tôi không còn mơ mộng nhặt quả thông rơi, mà đi tìm những cây thuốc quý. Bởi tôi biết, rừng luôn ôm ấp trong ngàn lá, những cây thuốc cứu người, nên chi với tôi “ rừng là vàng, biển là bạc “ đó mọi người ơi!
Từ cánh rừng này tôi đã tìm thấy cây Thù lù, cây Ngãi cứu, cây Đinh Lăng, cây Hà Thủ Ô... và hôm nay lại cô nàng Lạc Tiên mà tôi từng mơ tưởng.
Lạc tiên là thực vật thân leo thường được tìm thấy tại những vùng đồi núi hoang dã. Nó là thảo dược được xếp vào danh sách các bài thuốc chữa bệnh mất ngủ, giải tỏa căng thẳng rất hiệu quả. Thảo dược này có tên khoa học là Passiflora foetida thuộc họ Lạc tiên.
Ngoài việc dùng làm vị thuốc quý, nhiều gia đình người Việt sử dụng Lạc tiên như một thực phẩm để chế biến trong bữa ăn gia đình. Ta có thể nấu canh, xào tỏi hay có thể luộc ăn kèm với cơm trắng. Đây là cách sử dụng đơn giản, nhanh chóng và mang lại tác dụng rất cao.
Trong dân gian, Lạc tiên còn có tên là dây bầu đường, cây chùm bao, cây lồng đèn, nhãn lồng, tây phiên liên,…Nó vốn có nguồn gốc từ Mexico, Trung Mỹ, Nam Mỹ và vùng đất Caribe hoang dã. Qua bao niên đại, cây đã du hành đến Việt Nam, được phân bố rải rác tại các vùng núi cao từ 500-1000m nhất là ở khu vực phía Bắc như Yên Bái, Hòa Bình, Quảng Ninh, Bắc Giang,… Thỉnh thoảng ta có thể nhìn thấy nó tại một số khu vực đồng bằng như Thừa Thiên Huế, Bình Phước, Hải Dương, Thái Bình...
Hoa Lạc Tiên có màu trắng tinh khiết, trông rất đẹp. Nó nét giống hoa Chanh dây. Khi hoa kết trái, quả tròn, mọc đơn lẻ, xung quanh bao bọc bởi tua lá. Khi quả chín sẽ có màu vàng đậm, mọng nước và có thể ăn được. Vỏ bên ngoài khá mỏng, bên trong chứa nhiều hạt và chứa nhiều chất dịch. Quả có vị chua khi non, và ngọt khi chín. Thông thường, cây cho ra quả vào mùa hè hàng năm.
Toàn bộ phần trên cây được thu hái về phơi khô để sử dụng làm thuốc. Ngoài ra, ta có thể thu hái quả, rửa sạch bụi bẩn, bổ đôi, cạo sạch ruột, xay nhuyễn và lọc lấy dịch quả. Thêm một ít nước nóng và hoặc đường khuấy đều sẽ cho thức uống vừa thơm ngon, bổ dưỡng rất thích hợp giải nhiệt trong mùa hè nắng nóng.
Theo y học cổ truyền, việc sử dụng Lạc Tiên sẽ mang lại những lợi ích:
1. Thanh nhiệt, mát gan, hỗ trợ quá trình đào thải độc tố trong gan.
2.Hỗ trợ chữa bệnh mất ngủ lâu năm, rối loạn giấc ngủ, ngủ không sâu giấc.
3.Giúp chữa bệnh da liễu: ghẻ ngứa, viêm da, ghẻ lở, mụn nhọt...
4.Hỗ trợ điều trị suy nhược thần kinh, bệnh lý về tim mạch.
5.Chữa bệnh ho phế quản và đau bụng do nhiệt táo gây ra.
6.Giúp giảm mệt mỏi, stress, căng thẳng, tăng hiệu suất làm việc.
Theo khoa học hiện đại, một số nghiên cứu thực hiện cho thấy tác dụng của lạc tiên có được nhờ vào thành phần dược tính quý trong thân, cành và lá. Các thành phần chính gồm có Sapomart, chất xơ, vitexin, harmalin, saponaretin, passiflorin, muối khoáng, đường đơn, glucose, vitamin A, vitamin C, các acid hữu cơ, fructose,…
Với những hoạt chất có lợi, Lạc tiên được xem như vị thuốc có tác dụng tốt ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh lý như: Ho phế quản, bệnh ngoài da, chứng mất ngủ,…
Ngoài việc chế biến món ăn, ta có thể phơi khô pha trà, nấu cao, ngâm rượu để uống.
Cây Lạc Tiên đã được tôi nâng niu mang về Vườn An Chi khi mùa thu sắp tàn, đất trời dịu lại, những cơn mưa lất phất đang thấm ướt mảnh đất vốn khô cằn. Hy vọng với tình yêu cây cỏ của tôi, Lạc Tiên sẽ dừng bước nơi này, bầu bạn với các cây thuốc khác để cùng mang lại cho tôi nụ cười./.
