ROBERT SCHUMANN
THIÊN TÀI TRONG DAY DỨT

Chào đời tại Zwickau - Saxony - Đức vào ngày 08 tháng 6 năm 1810 .

Robert Schumann là con trai út của một gia đình 5 người con. August Schumann, thân phụ ông là một nhà xuất bản sách và cũng là một nhà văn. August Schumann đã dành gần như hoàn toàn thời giờ của mình vào việc xuất bản một tạp chí có định kỳ và sáng tác. Đa số những tác phẩm của ông là những câu chuyện lịch sử của những người hiệp sĩ ngoài ra August Schumann còn chuyển dịch một số tác giả Anh ngữ như Walter Scott , Lord Byron... và chăm sóc việc buôn bán tại cửa hàng sách của ông nhờ thế đã cung cấp cho gia đình một đời sống thoải mái. Cùng lúc, cậu bé Robert Schumann tỏ ra rất có năng khiếu về âm nhạc và bén nhạy về văn chương. Chính người cha đã khai tâm cho cậu về thơ văn nhất là về các văn, thi sĩ người Đức ... Robert yêu chuộng những tác phẩm văn chương đặc biệt là của Jean-Paul Richter - Johann Paul Friedrich Richter (1763 – 1825), người hướng dẫn tinh thần suốt cuộc đời của cậu bé về sau này .

Mẹ cậu, bà Johanna Christiana Schnabel , con gái của một bác sĩ giải phẫu , đàn dương cầm rất hay, đã đặt cho cậu một biệt danh cho cậu con trai út của bà là "điểm sáng" vì tính tình hồn nhiên của cậu.

Cùng lúc vừa theo đuổi học vấn tại một trường tư, Robert vừa học âm nhạc và dương cầm với Johann Gottfried Kuntsche, một nhạc sĩ đàn ống (orge) tại St Marien ở Zwickau .

Năm 1818, trong dịp tháp tùng mẹ cậu tới Carlsbad, cậu bé Robert đã được nghe bản La Flûte Enchantée của Mozart nhất là sau khi được nghe giáo sư , nhạc sĩ nổi tiếng Ignaz Moscheles trình tấu dương cầm cậu đã tỏ ra vô cùng khích động. Trong tâm trí cậu bé từ lúc đó luôn có một ý nghĩ : âm nhạc sẽ là lẽ sống của đời cậu.

Cha cậu khẩn khoản yêu cầu nhạc sĩ Carl Maria Von Weber nhận cậu con trai mình làm học trò, nhưng người nhạc sĩ này đã từ chối. Biến cố bất lợi đầu tiên này đã hằn dấu nặng nề trong tâm khảm Robert Schumann.

Năm 1819-1820, Robert lên Trung học và tiếp tục học nhạc với nhạc sĩ Meissner, giám đốc trường âm nhạc thành phố. Cậu thường xuất hiện như một nghệ sĩ dương cầm trong các buổi trình diễn văn nghệ của sinh viên học sinh. Robert cũng say mê văn chương , cậu tích cực đảm nhận vai trò hoạt náo viên của một hội đoàn văn chương trong thành phố và cầm bút viết dưới bút danh « Skülander » .

TỬ THẦN ÁM ẢNH TỪ KHI CÒN NIÊN THIẾU

Năm 1826, Emilie, người chị gái duy nhất của cậu bé tự tử mới chỉ được 19 tuổi , tiếp theo là cái chết quá đột ngột của người cha, ông August. Robert Schumann bị khủng hoàng tinh thần nặng nề. Mẹ cậu thúc đẩy cậu theo học Luật, một cách miễn cưỡng cậu ghi danh vào phân khoa Luật tại đại học Leipzig. Nhưng Robert Schumann chẳng thích thú gì với những năm theo học tại đây, cậu kết nối, thiết lập những quan hệ về nghệ thuật . Kết qủa vào năm 1828, cậu đã được mời tới tham dự tại phòng tiếp tân của một vị bác sĩ nổi tiếng nhất trong thành phố : Carus. Tại đây, đã xảy ra cuộc gặp gỡ quyết định cho cả cuộc đời của Schumann : Trong số đông đảo những bằng hữu nhạc sĩ của bác sĩ Carus, có sự hiện diện của một người mang tên là Friedrick Wieck. Vị này là một giáo sư âm nhạc tiếng tâm tại Leipzig, tháp tùng vị giáo sư là cô con gái 9 tuổi của ông, Clara Wieck. Cô con gái cũng là một nữ nhạc sĩ rất có năng khiếu mà người cha dẫn theo như một bằng cớ về phương cách dạy dỗ âm nhạc hữu hiện của ông ta.

Sau khi đã tham dự buổi trình tấu vĩ cầm của nhạc sĩ vĩ cầm tên tuổi Niccolo Paganini, Schumann nhận ra rằng cuộc đời của cậu sẽ phải chỉ là âm nhạc. Quyết định của cậu đã bị mẹ cậu bác bỏ. Robert Schumann nài nỉ giáo sư Friedrick Wieck can thiệp giúp. Người giáo sư âm nhạc này đã chỉ giản dị viết gởi cho bà Christina Schumann : "Tôi chịu tránh nhiệm về cậu con trai của bà, cậu bé có khả năng và nhân cách để sau này trở nên một trong những nhạc sĩ dương cầm lớn nhất của thời đại chúng ta đang sống ..." Thiên cảm, vị giáo sư đã là một người cứu nguy quá mức mong đợi của Schumann.

Sau một thời gian du hành ngắn như đi tới Bayreuth, thăm bà quả phụ, vợ nhà văn Jean-Paul hoặc gặp gỡ Heine tại Munich hay viếng thăm Thụy Sĩ, Ý ... Robert Schumann quay lại Leipzig quyết định dọn về ở chung với gia đình giáo sư Friedrick Wieck, từ bỏ vĩnh viễn phân khoa Luật để cống hiến tận tình cho sự nghiệp một nhạc sĩ dương cầm cho dù mẹ Robert phản đối kịch liệt.

Trong thời gian tập luyện dương cầm với vị giáo sư Wieck Robert đã khám phá ra những tác phẩm của J.S. Bach, thần tượng tuyệt đối của anh .

YẾU ĐIỂM VÀ SỨC MẠNH CHỚM NỞ

Nhưng thật nhanh, niềm hăng say nhường bước cho sự chán nản.

Mùa thu năm 1831, Robert sáng tác những tác phẩm đầu tiên dành cho dương cầm : Les Variations Abegg, op.1 và Papillons op.2.

Nhưng Robert nghĩ rằng sự tiến bộ về phần kỹ thuật của mình quá chậm . Cương quyết đốt ngắn giai đoạn, Robert Schumann tự chế biến ra một chiếc nẹp để kẹp ho ngón tay thứ tư trên bàn tay phải bất động trong lúc đánh ... và hậu qủa của sự tự sáng chế này là chỉ vài tháng sau đó gân tay không còn co dãn được và bàn tay phải hoàn toàn bị liệt. Ước nguyện trở nên nhạc sĩ dương cầm lớn kể như chấm dứt, mùa thu năm 1833 những biểu hiện đầu tiên của bệnh rối loạn tâm thần xuất hiện nơi Robert Schumann : Lúc này bệnh dịch tả đang hoành hành dữ dội tại Đức. Tuyệt vọng cho sự nghiệp một nhạc sĩ dương cầm , lo sợ thường trực vì bệnh hoạn vì thế bệnh tưởng tượng càng lúc càng trầm trọng hơn nhất là sau cái chết của người anh, Julius và Rosalie, người chị dâu , hai người mà Schumann rất gắn bó. Ngày 17 tháng 10 năm 1833 , Robert bị mất trí và định nhẩy lầu tự tử nhưng may mắn đã được can thiệp kịp thời.

Những năm 1830-1840 là những năm chủ yếu Schumann dành cho dương cầm với những tác phẩm như Carnaval op.9 và les Études Symphoniques op.13 dành riêng tặng Ernestine von Fricken, người mà Robert đính hôn và cũng là một nữ học trò của giáo sư Wieck. nhưng cuộc đính hôn này đã bị hủy bỏ vào mùa hè năm 1935 .

Vào tháng Tư năm 1834, ông thành lập Neue Zeitschrift für Musik Leipziger một tạp chí phê bình âm nhạc mà chính Robert đã điều khiển, biên tập bài vở khoảng 10 năm trời .

Năm 1835, tại phòng tiếp tân của Henriette Voigt, Robert Schumann lần đầu tiên gặp Chopin và nhạc sĩ Felix Mendelssohn lúc này cũng vừa được bổ nhiệm chức vụ giám đốc dàn nhạc Gewandhaus Leipzig. Cả ba sau này đã trở thành những người bạn thân thiết.
Cũng trong năm 1835 này, Robert Schumann yêu Clara Wieck, cô bé nhạc sĩ bây giờ là một cô gái trẻ , đẹp và nổi danh được mọi người ngưỡng mộ . Liên hệ tình cảm giữa Clara và Robert bùng mạnh từ sau chuyến lưu diễn thành công của Clara từ Paris trở về Leipzig.

CLARA, LẼ SỐNG

Ngày 04 tháng 2 năm 1936, mẹ Robert qua đời, kể từ lúc đó tất cả tình cảm của Robert Schumann đều hướng về Clara , người con gái mà ông muốn được kết hôn.

Nhưng vị giáo sư, thầy của ông và là cha của người con gái đột nhiên ý thức ra rằng cô con gái tài ba và nổi danh của ông một khi có chồng cô sẽ bỏ rơi sự nghiệp nghệ thuật của cô thế là ông Friedrick Wieck đang từ một người thầy đáng kính, một người cha nhân ái trở thành một ông già hung tợn , ích kỷ. Friedrick Wieck đã xử dụng tất cả mọi biện pháp để ngăn trở sự liên hệ tình cảm của hai người trẻ . Ông gởi Clara, đi Dresde ra lệnh cấm tuyệt đối Clara không đưọc thư từ liên lạc gì với Robert .

Năm 1838, Clara đạt được thành công lớn tại Vienne: cô được phong tặng chức nữ nhạc sĩ điêu luyện của nhạc viện hoàng gia Áo. Schumann dự định sẽ định cư tại đây với Clara nhưng dự tính không thành.
Tháng 4 năm 1939, Robert quay về Leipzig và biết được tin, Edouard, một người anh của mình vừa qua đời (ngày 6 .4.1939) . Friedrich Wieck đe dọa sẽ truất quyền thừa kế của Clara nếu cô không chịu bỏ Robert .
Cuộc xung đột này tạo nhiều khó khăn về mặt tinh thần cho Schumann. Các bản Fantaisie op.17 hoặc Scènes d'enfants hay những bản Kreisleriana ... những bản nhạc tuyệt vời, đã được Robert sáng tác như để gửi gấm tâm hồn mình .
"Anh chỉ nhận ra được rằng cảm hứng của anh chính là do một sự căng thẳng lớn và mất kiên nhẫn không tên tuổi và chẳng có gì là chính xác trong những ngày này.Anh mong đợi một lá thư từ em. (...) Trong những ngày này, âm nhạc như bùng vỡ trong anh" . Thư Robert đã viết cho Clara.

Năm 1939, cả hai người trẻ tuổi này : Robert Schumann và Clara Wieck đệ đơn tại toà án xin được quyền cưới hỏi .

Một năm sau, năm 1940, toà án đã quyết định cho phép hai người được quyền lấy nhau.
Đám cưới được tổ chức tại thị trấn Schönfeld, ngoại ô thành phố Leipzig. Giữa Clara và Robert , một sự cộng sinh sâu thẵm; trong nhật ký riêng của hai người chỉ một câu vô cùng giản dị nhưng lại thật đầy đủ "Một chút sự kiện, trọn vẹn niềm hạnh phúc ...."

TÀI NĂNG CHÍN MÙI

Năm 1840, năm hạnh phúc nhất và cũng là năm đánh dấu cho một thời kỳ sáng tạo cực kỳ phong phú của Robert Schumann. Những đau thương của tám năm trôi qua đã được diễn tả, thể hiện đôi khi thật dữ dội với dương cầm như để cùng lúc ca tụng Tình yêu và cuộc sống của một người phụ nữ và Tình yêu của nhà thơ lấy cảm hứng từ những văn bản của Heine, Friedrich Rückert hoặc Goethe..... Chỉ trong vòng một năm mà Robert đã sáng tác được 138 bài lieder * lẽ tự nhiên khi chọn lựa thể loại này trong công trình sáng tác vì đây là một cơ hội để Robert Schumann có dịp xử dụng một lúc được cả hai niềm đam mê của mình : thơ ca và âm nhạc .

Ngày 01 tháng 9 năm 1841, Marie, con gái đầu lòng của cặp vợ chồng Schumann chào đời và gia đình vẫn định cư tại thị trấn trung lưu yên tĩnh Schönfeld. Ở đây, cũng trong năm 1841, Schumann bắt tay vào các sáng tác lớn dành cho dàn nhạc.
"Tôi có ý định muốn đè nát chiếc dương cầm của tôi vì nó đã trở thành quá hạn hẹp để có thể chứa đựng được tất cả những gì đang chứa đầy đầu tôi ". Schumann đã nói.

Bản giao hưởng đầu tiên của Schumann, Symphonie du Printemps - Du Printemps op.38, đã được trình tấu bởi dàn nhạc Gewandhaus de Leipzig dưới quyền điều khiển của chính bạn ông, nhạc trưởng Felix Mendelssohn và tiếp đó là một Fantaisie pour piano et orchestre , bản này 4 năm sau đó, được bổ sung thêm 2 mouvements để trở thành nhạc phẩm tuyệt hảo : Concerto pour piano op. 54.
Với sự động viên của Franz Liszt, Schumann cũng bắt tay vào việc sáng tác nhạc thính phòng vào năm 1942 và Quintette op. 44,Quatuor với piano op. 47 trứ danh ra đời, tiếp đó là hai Trio với piano en ré mineur op. 63 (1847).

Mendelssohn mở nhạc viện thành phố Leipzig và yêu cầu Robert Schumann phụ trách việc giảng dạy dương cầm và sáng tác . Ngày 25 tháng 4 năm 1843, Élise, con gái thứ hai của vợ chồng Schumann ra đời.

Tháng 12 năm 1843, Clara đã dẫn Robert theo trong một chuyến lưu diễn tại Saint-Petersbourg và Moscou bất chấp những lời bàn tán dị nghị. Chuyến đi này cũng không có lợi cho sức khoẻ của Robert : Ông bị bệnh và được chăm sóc tại Moscow. Tháng 5 năm 1844 khi họ trở về Schönfeld - Leipzig , bệnh tình của ông tồi tệ hơn. Schumann bán lại cho Brendel tờ tạp chí âm nhạc Neue Zeitschrift für Musik Leipziger với giá 500 thalers vào ngày 20 tháng 11.

Ngày 11 tháng 3 năm 1945 , Clara lại hạ sanh một cô con gái, Julie và sau đó là Émile chào đời ngày 08 tháng 2 năm 1846.
    Ngày 4 tháng 11 năm 1847 Felix Mendelssohn, người bạn thân của Schumann từ trần một cách thật bất ngờ sự kiện này đã làm cho Schumann lại rơi vào tình trạng trầm uất .
    Ngày 20 tháng Giêng năm 1848, Ludwig , con trai , chào đời và tiếp theo là Ferdinand, đứa con thứ 6 của vợ chồng Schumann, sanh ngày 16 tháng 7 năm 1849.
Vài tháng sau, gia đình Schumann chuyển đến Düsseldorf , tại đây Robert lại tiếp tục công việc sáng tác và đảm nhận trách nhiệm điều khiển dàn nhạc thành phố. Năm 1851, Robert phải đối phó với rất nhiều khó khăn với các nhạc sĩ của dàn nhạc nên buộc lòng phải từ chức sau một cơn xuất huyết. Cùng thời gian này, vợ chồng Schumann lại có thêm đứa con thứ 7 , bé gái Eugénie.
    Chính vào thời kỳ này mà Clara và Robert đã đón tiếp người nhạc sĩ trẻ Johannes Brahms và khám phá ra một nhạc sĩ vĩ cầm tài ba, Joachim. Nguồn cảm hứng lại tới với Schumann, nhưng người nhạc sĩ lúc này cũng đang đứng trước ngưỡng cửa dẫn vào thế giới điên rồ : Robert bị ảo giác vì âm thanh để rồi vào ngày 27 tháng 2 ông nhảy xuống sông Rhin tự tử ... nhưng được những người chèo đò tại đây cứu sống.

Bệnh trạng quá nghiêm ngặt nên ngày 04 tháng 3, Robert bắt buộc phải vào lưu trú trong một viện thần kinh . Brahms và Joachim , hai người bạn trẻ trung thành thường xuyên vào thăm viếng. Bệnh tình Schumann càng lúc càng trầm trọng và chuyển hẳn qua trạng thái điên dại . Clara lúc này lại đang mang thai nên buộc lòng phải lánh mặt. Ngày 11 tháng 6 năm 1856, Félix, đứa con thứ 8 của Clara và Robert chào đời .

Ngày 29 tháng 7 . 1856, trong vòng tay của Clara người vợ thương qúy của ông, Robert Schumann từ gĩa cõi đời tại Endenich để lại một kho tác phẩm vĩ đại và một cuộc sống mà sau này người ta thường gọi ông là người lãng mạn nhất trong những người lãng mạn.

Ghi Chú :
* Lieder : Bài hát ngắn thường được đệm bằng dương cầm. Khởi đầu là các bài hát đã được phổ biến trong các nhà thờ Đức (nguồn gốc của Lutheran hợp xướng tại các cải cách trong thế kỷ XVI). Các nhà soạn nhạc nổi tiếng xử dụng thể loại này : Franz Schubert, Robert Schumann, Johannes Brahms, Hugo Wolf, Gustav Mahler , Arnold Schoenberg, Alban Berg và Richard Strauss .