Việt Văn Mới
Việt Văn Mới





LỄ GIÁNG SINH và

TẾT DƯƠNG LỊCH



L ễ Giáng sinh đã đến và còn mấy ngày nữa là Tết dương lịch. Trẻ em Việt Nam đa số đã  được làm quen với các tập tục và trò chơi liên quan đến Giáng sinh và Tết dương lịch từ hơn một thế kỷ nay, kể từ lúc tiếp xúc với Tây phương, nên ngày nay những trò chơi trong các dịp này cũng có thể coi như những trò chơi cổ truyền của trẻ em Việt Nam. Sau đây là chi tiết về Lễ Giáng sinh và Tết dương lịch trích trong quyển Nếp cũ – Tiêu khiển Việt Nam – TRẺ EM CHƠI của tác giả Toan Ánh (Phụ lục phần III – Trò chơi trong những dịp đặc biệt – Hợp soạn Toan Ánh – Nguyên Từ) 
 

LỄ  GIÁNG SINH ( Noel, Christmas)

Đây là lễ mừng Chúa Giáng Sinh xuống trần gian để cứu tội cho loài người của Thiên Chúa Giáo, nhưng đã từ lâu mang tính cách một lễ hội quốc tế vì thế vào dịp Lễ Giáng Sinh kể cả những người không phải là tín đồ Thiên Chúa Giáo cũng tổ chức ăn mừng lễ này rất linh đình. Du nhập vào Việt Nam từ cả trên thế kỷ từ khi Pháp thuộc, trẻ em Việt Nam đã rất quen thuộc với lễ hội này. Cả tháng trước lễ Giáng sinh đường phố các khu thương mại đã rất rực rỡ vì những đồ trang hoàng cho lễ Giáng sinh. Đó cũng là một cái thú của các em học sinh hàng ngày khi đi học về được đi dạo các đường phố này để ngắm nhìn đèn, hoa, các đồ trang hoàng rực rỡ, thật đẹp đẽ. Cũng như Tết Trung Thu với các cảnh đặc biệt liên quan đến lễ Tết này (tết Trung thu) trước các nhà hàng làm trẻ em mê mẩn thì Noel với các cảnh trang hoàng đặc trưng cũng làm trẻ em say mê : Xe dê chở ông già Noel đi phát quà, các phong cảnh giáng sinh với Tuyết rơi được xây dựng với rất nhiều ông già Noel và trẻ con, và hình ảnh nhà thờ Thiên Chúa Giáo đêm Noel rực rỡ đèn chăng với đông đảo các tín đồ đi dự lễ. Cảnh ngôi sao lạ dẫn đường Ba Vua đến trước hang đá có Đức mẹ Thánh Giuse và Chúa hài đồng nằm trong máng cỏ xung quanh có các mục đồng và các chiên lừa thở hơi sưởi ấm. Những cây Noel trang hoàng thật lộng lẫy cùng các gói quà và các giấy kim tuyến tượng trưng tơ nhện trong mỗi cửa hàng, mỗi nhà. Những cảnh này được xây dựng nên trước các nhà thờ, các nhà hàng lớn, các khách sạn, các công ty, v.v… và các nhà tư nhân trong các xóm đạo có đèn chăng dọc một dãy phố ở Sài Gòn ngày nay. Những trang trí thế này đẹp nhất là ở khu xóm mới Gò Vấp và khu quận 8 với các bóng đèn điện tử nhấp nháy suốt đêm cùng các ngôi sao lớn trước mỗi nhà. Tại các nhà tư nhân ở riêng lẻ, tuy không có cái không khí xôm tụ của các khu họ đạo ở liền nhau, nhưng cũng đều có những trang hoàng về Noel. Và thế không chỉ riêng các em, mà người lớn cũng thích xem các khung cảnh này. Còn sinh thời Bố tôi, gia đình thường có thói quen vào các đêm 21 hoặc 22 thuê xe taxi đưa cụ ngoại cùng các cháu đi một vòng quanh thành phố ngắm cảnh lễ Giáng Sinh và chụp hình kỷ niệm. Các ngày sau đó (23, 24) thì đường phố kẹt cứng vì mọi người đều túa ra đường, người thì đi biếu quà Giáng Sinh, người thì đi lễ, người thì chỉ đi để mà có được cái không khí háo hức của ngày lễ hội.

Trở  lại với việc trang hoàng trước nhà cửa và đón mừng Chúa Giáng Sinh bằng lễ tiệc nửa đêm (Réveillon), trong bữa tiệc đó phải có món ngỗng quay hay ít nhất món gà quay, và một ổ bánh kem mừng Giáng Sinh đẹp đẽ... Kể từ khi có lễ Giáng Sinh tại khắp nơi trong nước, các tín đồ Thiên Chúa Giáo đều rất vui và trân trọng trong khi tổ chức các lễ, tiệc này.

Ngày trước tại các trường nhà dòng (của các sơ và  các sư huynh) vào tối 24/12 các học sinh được tập trung tại trường để ăn bữa tối và sau đó được đi dạo phố đêm Noel chờ dự lễ nửa đêm. Bữa ăn tối thật vui, nhưng cũng không vui bằng không khí lúc phụ các sơ hoặc các sư huynh chuẩn bị bữa ăn: những bước chân sầm sập, những tiếng cười ròn tan, những tiếng gọi í ới luôn vang lên. Ăn xong học sinh chia nhau từng nhóm để hoặc cùng nhau ca hát, nói chuyện, đố vui hoặc đi dạo phố ngắm cảnh đêm Noel. Đến hồi chuông đêm thứ nhất, mọi người tập trung để vào dự lễ đúng 12 giờ đêm.

Một  điều thích thú mà các Ấu Nhi và Tráng Nhi thích là phụ gia đình làm hang đá lấy giấy croquis tô màu đen xám để giả làm đá, dựng lên một hang đá to trong đó sắp tượng đức mẹ Maria, tượng thánh Giuse, máng cỏ trong có Chúa hài đồng nằm xung quanh có các em bé mục đồng, một số các con chiên, lừa (theo truyền thuyết để hà hơi sưởi ấm Chúa) và đằng trước hang đá phía trên cao gắn một ông sao sáng (cũng theo truyền thuyết là để dẫn đường cho Ba Vua tới tín lễ Chúa hài đồng), cuối cùng là đặt tượng Ba Vua phía trước hang.

Sau khi hoàn thành hang đá là việc gắn đồ trang hoàng lên cây Noel : dây kim tuyến, các quả bóng, các gói quà, các ngôi sao, các con vật, các ông già Noel và các dòng chữ mừng Giáng Sinh (Merry Christmas), chúc mừng năm mới (Happy New Year), các quả chuông, v.v…

Đối với các em Ấu nhi thích nhất vẫn là được mặc bộ  đồ ông già Noel và viết thư xin quà ông già Noel. Để xin quà các em phải hứa sẽ ngoan ngoãn, biết vâng lời người lớn và học hành chăm chỉ. Đó cũng là một cách giúp các em tăng tiến về tính hạnh và trước khi đi ngủ tối 24/12, các em sẽ treo các đôi tất ở đầu giường để ông già Noel đi qua sẽ bỏ quà vào đó : đây thật là những niềm vui thần tiên của tuổi ấu thơ.

Vì mùa Giáng sinh trước đây cũng là mùa nghỉ  đông, nên thường các trường nhất là các trường dòng đều được nghỉ 1 tuần vì thế các em tráng nhi lại có dịp đi chơi xa với gia đình hay đi trại với các hội đoàn như tổ chức Nghĩa Binh, Thanh sinh Công của Công giáo,v.v... Cả tháng trước Noel ở trường các em tập văn nghệ, tập đọc lời chúc mừng và cám ơn Ban giám hiệu và thầy cô giáo để chuẩn bị cho buổi trình diễn ở trường trước khi nghỉ lễ cũng như bận rộn, vui thích và hãnh diện làm báo tường (bích báo) với các bài liên hệ tới mùa Giáng sinh và Tết Tây (tết Dương Lịch). Các em lại còn thích đi xem và mua bao nhiêu là các (card) đẹp hoặc bận rộn trổ tài làm lấy các để chúc mừng, cám ơn bố mẹ, thầy cô và tặng bạn bè, cũng như phụ với bố mẹ chọn mua các đồ gắn cây thông Noel và chọn mua quà tặng bố mẹ, thầy cô, bạn bè.

Lễ  Giáng sinh thật là một mùa vui vẻ và bận rộn mà thích ơi là thích đối với các em, và cũng là dịp để các em (tráng và ấu nhi) sửa đổi tính hạnh mình cho tốt hơn, hoàn hảo hơn theo các lời giảng của các vị linh mục tại các buổi lễ chuẩn bị đón chúa Giáng Sinh : làm việc lành, kính Chúa, yêu người. 

  TẾT TÂY (HAY TẾT DƯƠNG LỊCH)

Đây là buổi nghĩ lễ đầu năm theo Dương Lịch. Vì chỉ có một ngày nghỉ, nên dù mọi người rất vui vẻ  đón năm mới, sáng 1/1 Dương lịch, khi ngủ dậy gặp nhau, mọi người chỉ đều vui vẻ nói Chúc Mừng Năm Mới chứ cũng không có hoạt động gì đặc biệt lắm. Gia đình cùng ăn bữa sáng xôm tụ hơn tại nhà hoặc đi ăn hiệu, rồi các em có thể đi chơi, xem phim, thăm bạn bè. Buổi trưa nếu không ra ngoài ăn thì cả nhà ăn một bữa trưa thịnh soạn hơn ngày thường và các em hoặc nghỉ trưa thẳng giấc hoặc rủ bạn bè họp nhau chơi các trò chơi ưa thích, đi xem hội chợ hoặc các khu vui chơi.

Thật là một ngày nghỉ thoải mái.

Riêng đối với người lớn và các tráng nhi, có thể  có những hoạt động văn nghệ, ăn uống (tiệc tùng) vào buổi tối trước năm mới Dương Lịch (la veille du Nouvel An), bắt chước theo phong tục người Tây Phương

Mọi người đều cố gắng mở đầu một năm mới vui vẻ để lấy hên, và trong việc xử thế  với nhau mọi người đều nồng ấm, dễ dãi với nhau hơn, các em tráng nhi cũng theo đó mà bắt chước thành một tập tính tốt.


Đăng tải theo nguyên bản do chị Tường Uyển, ái nữ cố giáo sư, gởi từ GòVấp SàiGon .