PÉPÉ MUJICA,
CỰU TỔNG THỐNG CỘNG HÒA URUGUAY TỰ NGUYỆN NGHÈO NHẤT THẾ GIỚI.
- T ôi muốn tìm nhà của tổng thống, nếu ông biết xin vui lòng chỉ dùm tôi !.
- Ở đằng kia kìa, cuối con đường đất ! Ông đã nhìn thấy chưa? Đó, đó !. Cái lán nhỏ lợp tôn xanh có một bầy gà quanh quẩn ở ngay phía trước đó !”.
Nằm sâu tại vùng ngoại ô nghèo khó này tại thủ đô Montevideo, Paso de la Arena, không một ai là không biết đến cái tên José Mujica, một biệt danh trìu mến, ở vào tuổi hơn 85, “Pépé Mujica“.
Trước hết là vì ông đã sống hơn 20 năm trong ngôi nhà khiêm tốn với 45 m2 này cùng với người vợ Lucia và chú chó ba chân tàn tật Manuela.
Sau đó, bởi vì ông là Tổng thống Cộng hòa Uruguay từ năm 2010 đến năm 2015!. Và không một lúc nào mà ông dời khỏi căn nhà nhỏ bé này, ngay cả khi ông là người đứng đầu quốc gia!
Pépé Mujica, chào đời trong một gia đình nông dân nghèo, ông luôn muốn ở giữa những người chịu thiệt thòi nhất và nếu có tham gia tranh đấu ngay từ khi còn trẻ cũng chính là để bảo vệ những người nghèo nhất và bị áp bức nhiều nhất !
Chính vì vậy, không bao giờ có vấn đề bỏ rơi những người này, ngay cả khi ông là một vị Tổng thống. Vàng bạc của Cộng hòa Uraguay và dinh thự Phủ Tổng thống ... tất cả quá xa xỉ đối với sở thích của ông!
Pépé Mujica đã từng là một Tù nhân-con tin của chế độ độc tài quân phiệt Uraguay suốt 10 năm trong đó có 2 năm ông bị giam ở dưới một đáy giếng
Vào năm 1950, cậu bé José 15 tuổi , mồ côi cha từ năm lên 6 , bắt đầu tranh đấu chống lại nạn nghèo đói và những bất công. Những năm 1960, đối mặt với sự trỗi dậy của các nhóm bán quân sự muốn đặt ra luật pháp của bọn này và nắm quyền ở đất nước qua các cuộc tấn công, bắt cóc và ám sát cực kỳ thô bạo, José Mujica là một trong những người sáng lập, cùng với Raoul Sendic, của nhóm Tupamaros tiêu biểu. Một loại "Robin des Bois" của người Uruguay, Tupamaros đã tự đặt cho mình sứ mệnh bảo vệ người dân và ngăn chặn sự trỗi dậy của lực lượng bán quân sự nói trên.
Năm 1973, trong khi chế độ độc tài quân phiệt đang hoành hành , ông bị chính quyền chế độ này bắt làm "tù nhân-con tin" và bị giam cầm trong những điều kiện khó có thể chịu đựng nổi được.
Bị biệt giam và tra tấn hàng ngày trong suốt 10 năm, trong đó có 2 năm bị giam ngồi dưới một đáy giếng. Khi ông được ra khỏi đó vào năm 1985, Pépé Mujica ở trong tình trạng nửa điên nửa dại.
Nghịch lý thay, sự điên dại và trải nghiệm đáng sợ trong suốt 10 năm bị giam cầm lại đã tạo cho ông sức mạnh vững chắc lớn nhất để tranh đấu .
"Thật kỳ lạ, hôm nay ông tâm sự, nhưng con người đôi khi học được nhiều điều trong lúc khó khăn hơn là từ những khoảnh khắc hạnh phúc. Những năm tháng đen tối đó thật kinh khủng nhưng chúng đã mang lại cho tôi rất nhiều điều“
Im lặng một chút, ông nói tiếp: “Ví dụ, tôi không còn biết thù ghét gì nữa. Ông biết không sang trọng nhất là việc không biết thù ghét là gì ?.
Ra khoỉ nhà tù, cựu Tuparamo lại tiếp tục đấu tranh, lần này ôn hòa hơn nhưng không mệt mỏi và không khoan nhượng.
Năm 1994, ông được đắc cử làm dân biểu. Năm 1999, ông được bầu làm thượng nghị sĩ và được tái cử cùng chức vụ vào năm 2004. Trong khi đó ông vẫn tiếp tục làm việc như một người nông dân.
Năm 2010, cống hiến cuộc đời phục vụ cho nhân dân mình, lần này thì ông được bầu làm Tổng thống nước Cộng hòa Uraguay.
Tới đây chấm dứt công việc vườn ruộng vất vả khó khăn để đến với sự thoải mái của đời sống một tổng thống, xe cộ, dinh thự sang trọng và những biểu tượng rất thoải mái của chế độ Cộng hòa ?
Nhưng không đời nào! Và cũng không bao giờ! Như thế thì bạn không hiểu, không biết gì về Pépé Mujica rồi !
Một ngày sau khi đắc cử, ông đã thông báo - trước sự thất vọng của nhiều người trong chính quyền : Sống trong Dinh Tổng thống là điều không thể xảy ra đối với ông. Quá trịnh trọng, qúa giàu sang cho ông! Ông vẫn sẽ ở lại trong cái trang trại nhỏ của ông, chấm hết không cần bàn bạc gì nữa! Tuy nhiên ông cũng trấn an những người thân cận với ông rằng: Dinh tổng thống sẽ tiếp tục hoàn thành vai trò nghi lễ, tiếp tân... của nó . Ví dụ, vào năm 2012, trong đợt giá lạnh khủng khiếp chụp xuống Uraguay, ông đã đăng ký dinh tổng thống là một nơi trú ẩn cho những người vô gia cư!.
Việc thứ hai, Pepe Mujica từ chối tất cả xe cộ mà ngưòi ta muốn áp đặt cho ông trong vị trí một vị Tổng Thống. Ông nói, chiếc xe Coccinelle màu xanh mà ông đã mua năm 1987 đã quá đủ đối với ông.
Và thứ ba, ông quyết định phân phối lại 90% tiền lương hàng tháng của mình với tư cách là Tổng thống cho các tổ chức từ thiện, và tuyên bố ông sống rất thoải mái khá giả với 10% còn lại. 10% tương đương với 900 euro, mức lương trung bình ở Uruguay.
Ngày 1 tháng 3 năm 2015, Pepe Mujica kết thúc nhiệm vụ tổng thống của ông. Không phải là vì ông chán ngán vì ở tuổi 80, ông vẫn còn phong độ. Không có gì hơn là tình thương gia đình, bạn bè và những chú chó của ông! Nhưng vì Hiến pháp Uruguay chỉ cho phép duy nhất một nhiệm kỳ tổng thống 5 năm.
Pépé Mujica đã thanh thản trở lại với cuộc sống ở cái trại nhỏ, với những bông hoa và khu vườn của ông, nằm sâu trong vùng ngoại ô bên cạnh những người bạn .
Khi được hỏi cảm giác thế nào khi làm một cựu tổng thống nghèo nhất thế giới, ông nhún vai thảnh nhiên đáp “Còn có nhiều người nghèo, rất nghèo trên thế giới. Tôi, tôi không nghèo, tôi chỉ quyết định sống một cách khắc khổ để được gần người đời hơn. Tôi không xin lỗi về sự nghèo khó, mà xin lỗi về sự chia sẻ và tỉnh táo“.
Phải chăng ông hài lòng với những gì mình đã làm, với gương mà ông có thể nêu ra ? Pepe Mujica đảo mắt.
“Tôi đã làm những gì có thể... Tôi đã dành phần lớn cuộc đời mình để cố gắng cải thiện điều kiện xã hội cái thế giới nơi tôi sinh ra này. Tôi cũng đã có vài lần thất vọng, nhiều chấn thương, vài năm ngồi tù… Tóm lại, thói quen bình thường của một người muốn thế giới này có sự thay đổi…”
