DẠ ĐIỆP

Trường tổ chức lao động gây quỹ cho học sinh. Vĩnh xin được rừng sắn bỏ lại sau chiến tranh. Mọi người ưu tiên cho An ở lại trực trường. Vĩnh - Khương và một số giáo viên nam ở các làng xa dẫn học sinh về tập trung rồi vào rừng nhổ sắn. An nằng nặc xin đi nhường cho người lớn tuổi ở lại giữ trường.
     Vào đến rừng, mọi người mãi mong phát quang dọn chỗ để treo võng và chỗ ở cho học sinh. An cũng đi tìm củi khô nhờ Vĩnh kê đá để kịp nấu ăn. Cô thích thú cười, nói như được đi dã ngoại chứ không phải đi lao động.
Đêm ở rừng, được nằm võng, ngắm sao, Vĩnh và An thích thú đàn hát suốt đêm lửa bập bùng tiếng hát chơi vơi chơi vơi.
     Gần sáng sương xuống lạnh, không ngủ được mọi người lục đục kéo nhau dậy xúm quanh bếp lửa. An vừa thêm củi để nấu nước pha trà. Khương ngáp ngắn, ngáp dài rên rỉ thèm thuốc (ở cửa hàng thường bán thuốc cho giáo viên vào đầu tháng theo tiêu chuẩn). Thế là các chàng hút vung vít. Đường về thị xã thì xa, nắng còn đỡ, mưa thì trơn trợt, xe một cầu cũng nghiêng ngã quay vòng, nên ai cũng ngại về. Đến cuối tháng ít ai còn thuốc, anh nào dè xẻn thì cuối cùng cũng chia năm xẻ bảy, còn lại thì là nhịn thèm. Khương hít hà .
     - Trời ơi thèm thuốc quá, giờ mà có “dế” cũng quý (dế là đuôi thuốc còn thừa vứt đi).
     Nhìn Vĩnh, Khương và các giáo viên nam thảm hại thế. An cười hấp háy.
     - Ai gọi An bằng chị An cho.
     Khương chồm lên.
     - Gì thế An ? Thuốc hả ? Thiệt không ? Để Khương gọi cho : Chị An, chị An.
     An cười vang rừng, chạy tới ba lô cầm ra một gói nhỏ và xấp pơ luya mỏng. Khương chụp lấy và hét toáng.
     - “Dế” - “Dế muôn năm”, “An muôn năm”. An ơi ! Khương muốn hôn...
     Khương khựng lại. An dang tay cung nấm đấm chờ sẵn. Vĩnh hỏi :
     - “An tìm đâu ra thế ?”
     - An đâu có tìm, mấy ngày đầu tháng, mấy anh hút có khi gần hết, có khi nửa điếu vứt lung tung. Cứ sáng sáng quét phòng họp là an nhặt cất. Thỉnh thoảng phơi nắng cho khỏi mốc, bây giờ mấy anh mới có hút đó.
     Đám giáo viên nam cùng reo lên : “An tuyệt vời”
     An cười to hai má hồng lên, mắt long lanh.
     Mọi người bắt đầu cặp đôi An và Vĩnh, hai người chỉ cười.
     Đêm bên ánh lửa bập bùng. An ngồi đan áo len cho học trò nhỏ nhất lớp mà An yêu quý, lúc ở trường thấy An tháo len nhờ Vĩnh quấn vòng quanh lưng ghế rồi cột lại đem giặt. Vĩnh hỏi : “Sao áo đang mặc lại tháo ra”.
     An bảo : - “Lớp em có con MLõ không biết là bị bệnh gì, da vàng ệt, bụng chướng to nhưng khuôn mặt đẹp như thiên thần. Nhất là đôi mắt cô bé lạ lùng. Nhìn mình cứ như có điều gì muốn hỏi. Em thương nó lắm, sắp lạnh rồi nó phong phanh quá.
     Thấy An ngồi đan, Khương cũng lại nhìn An cắm cúi, ánh lửa chập chờn, khuôn mặt An như ẩn như hiện. Khương kêu lên.
     - Bây giờ Khương thấy An như hóa thân thành loài “bướm đêm” lung linh chập chờn như cánh lá màu nâu đỏ, thôi gọi là “Dạ Điệp” đi.
     Vĩnh reo lên :
     - Ừ “Dạ Điệp’ “Bướm Đêm” “Dạ Điệp”, gọi An là Dạ Điệp của Vĩnh và Khương nhé.

Từ đó thành thói quen, thấy An ôm giỏ len đến bên đống lửa là hai anh xà tới, nhìn An thoăn thoắt đan. Vĩnh hỏi :
     - An biết bài thơ “Tiễn đưa” của Tôn Nhan Duật không ? Anh thích mấy câu :

Chàng mặc áo nhung này:
Thiếp vì chàng mới may
Thiếp dù xa chân ngựa
Tơ lòng theo chàng bay.

Khương kêu lên :
     - Lạc đề rồi mày ơi ! An cho học trò, đâu phải cho mày mà “tơ lòng theo chàng bay”.
     Vĩnh tủm tỉm :
     - Thì cũng phải có lúc chứ.
     An nhìn nhanh Vĩnh rồi cúi xuống, hai má đỏ hồng.

Về lại trường, An vẫn đốt lá mỗi chiều, nhặt “dế” mỗi sáng nhưng đã có thứ tình cảm là lạ len lỏi vào trong cô. Mỗi lần Vĩnh đi họp lâu, An thấy nhớ...
     Cũng từ lúc yêu Vĩnh, An phát hiện ra một Vĩnh thứ hai, làm cô thẩn thờ. Một lần thấy sếp từ trên về. Vĩnh vồn vã, giục An và mấy chị giáo viên làm gà đãi khách. Cùng lúc có hai giáo viên của xã khác, đi từ làng biên giới ra mồ hôi nhễ nhại. Vĩnh thờ ơ, lạnh nhạt chào hỏi qua loa, rồi quay vào trò chuyện rôm rả với sếp. An thấy bất nhẫn, mời hai giáo viên vào cùng, nhưng có lẽ nhận biết. Họ từ chối đi tiếp, mà từ chỗ An đến nơi có xe thì chẳng còn làng nào có thể để họ dừng chân.
     An áy náy mãi, cô phàn nàn thì Vĩnh nghiêm khắc bảo cô còn dại lắm.
     Dần dần những tính toán thực dụng của Vĩnh làm An thất vọng. Những buổi chiều đứng nhìn làn khói trắng vươn lên An đau đáu : “Sao lại có con người sống hai mặt tài tình đến thế. Một con người lúc ôm cây đàn thì toát lên vẻ xuất thần nghệ sĩ. Một con người trong đời sống thì vụ lợi tính toán “ .
     An bắt đầu tránh né Vĩnh, cô sợ cái vẻ ân cần với cấp trên, dửng dưng với đồng nghiệp, ẩn bên trong sự trìu mến và dịu dàng, với An cô thấy Vĩnh có cái gì đó giả dối! An đau khổ dằn vặt cô biết mình yêu Vĩnh (mà người ta nói yêu là phải yêu cả cái xấu lẫn cái tốt, nhưng nếu yêu cả cái xấu tức là đồng lõa, chấp nhận?)
     Cô yêu cái dáng ngồi ôm đàn trong đêm, lập lòe điếu thuốc trên môi, còn với con người của công việc như Vĩnh, cô không thể thích nghi và chấp nhận được. Như lần dựa vào quan hệ bạn bè của An với cô cửa hàng trưởng cửa hàng biên giới, Vĩnh bảo An qua xin mua tiêu chuẩn đường, sữa, gấp đôi {dựa vào những sổ không mua tiêu chuẩn}. Tưởng sẽ mua giúp anh chị em trong trường, An vui vẻ đi mua, nhưng khi An mua về Vĩnh chỉ chia cho mọi người một số ít .Còn lại anh rủ An đem về thị xã bán kiếm lời, An nhìn Vĩnh chết lặng sững sờ.
     Từ đó trong An hình thành sự chống đối. Một lần trong cuộc họp, An phản đối Vĩnh về vấn đề quỹ học sinh, Vĩnh không muốn dùng để tu sửa trường lớp mà muốn dùng tiền đó để quà cáp liên hoan , An nói :
- Đó là mồ hôi của học sinh, các em phải được hưởng thành quả lao động của mình, không thể lạm dụng để làm những việc vô bổ.
     Thế là xảy ra tranh cãi ầm ỹ, An nhất định bảo vệ lập luận của mình, Vĩnh đuối lý đập bàn quát tháo. Tan họp mọi người kéo nhau về, An ngồi ngây ra thất vọng đau đớn.
     Cuối hè cô học sinh bé bỏng MLõ qua đời. An như hoá đá câm lặng tuyệt vọng, đôi mắt trống rỗng vô hồn, cô nói với Khương :
     - Nếu còn chút gì níu kéo An ở lại đây là MLõ đó thôi, giờ thì hết ...
     Mùa hè qua An không trở lại trường nữa. Vĩnh thảng thốt, tìm kiếm, ân hận nhưng mãi anh không tìm thấy cô. Anh hiểu mình đã để vuột mất làn khói trắng trong hoàng hôn buổi chiều rồi, cô trong anh luôn luôn là một niềm hối tiếc!
     Rồi Vĩnh cũng có gia đình, tất cả lùi lại phía sau. Vĩnh tưởng mình đã quên.

Khương bất ngờ tìm đến. Vĩnh hơi ngạc nhiên nhưng vẫn tay bắt mặt mừng, hai người kéo nhau ra quán café gần nhà để hàn huyên. Khương cũng đã có gia đình, không hạnh phúc, chia tay, con còn nhỏ ở với mẹ. Khương bỏ dạy theo nghề nghiệp lang thang đây đó.
     Anh cũng để ý tìm An nhưng không gặp, có lần thoáng thấy bóng An chạy mưa ở cuối đường, hai bên cánh áo mưa phất phới như cánh bướm. Khương đuổi theo nhưng không kịp, cô đã mất hút, nghe Vĩnh nhắc tới An, Khương cười.
     - Dạ Điệp chứ ! lẽ ra cô ấy nên yêu tôi, tôi mới là người hợp với cô ấy, nhưng An yêu ông dù không thích nghi được với cái “Tôi” của ông, buồn thay !
     Vĩnh cười buồn bã xót xa :
     - Ừ Dạ Điệp, cả tháng nay tối nào cô ấy cũng cho tôi nghe bài Magic Boulevard, ông có biết gì về cô ấy không ?
     - Không gặp được, nhưng biết, An không lấy chồng, vẫn yêu ông và vẫn thất vọng về ông.
     - Dạ Điệp của ông ung thư dạ dày giai đoạn cuối rồi, chắc là muốn vĩnh biệt ông đó thôi.
     - Gìờ cô ấy ở đâu ?
     - Ở đây ! trong thành phố này, An không chịu gặp ai hết. Nghe em của An nói cô ấy rất đau đớn và tiều tuỵ. An tránh né hết, nhất là ông, cô ấy bảo : “để mãi trong ông, An vẫn là cô bé Dạ Điệp của những chiều đốt lá”.
     Vĩnh im lặng, Khương cũng trầm ngâm rít thuốc. Trong họ hình như cùng vang lên giai điệu buồn dìu dịu của bài Magic Boulevard.

HOÀNG THỊ VIỄN DU

VVM.1.8.2023-NVA.121011.