B ạn hiền
Nhận được thư của bạn từ lâu mà mình chưa xếp được thời gian trả lời thư bạn được , cũng chỉ vì câu than thở thuộc nằm lòng cửa miệng : Bận quá ! Bạn hỏi về sinh hoạt của mình và gia đình ở xứ sở tạm dung nầy ra sao? Hôm nay mình buồn lắm, nên muốn than thở với bạn đôi điều . Sáng nầy, ngày đầu tuần vừa vào sở là thấy ngay một màu ảm đạm. Thế là ngày làm việc của mình bắt đầu bằng bức thư từ giả của bà trưởng phòng kỷ thuật của mình gửi cho cả nhóm qua email
Friends
Well, life is just full of surprises! My last day is today. I am so excited about my future, as I dream and work towards my goals. I have made some of the best friends of my life at...., and I thank you all for the many years of being able to work alongside you. I wish for you the same enthusiasm that I feel, go forward with whatever your life planning....
Đó là lá thư được gửi vào cuối ngày thứ sáu của bà July ...Mình bần thần một hồi nhìn xéo qua cubicles thấy John, Adrew ôm đầu, đoán rằng họ cũng mang mang cảm giác giống mình bây giờ ...Chuyện laid off xãy ra cuối tuần qua, đã tránh cho bà July một cảm giác bẽ bàng khi phải cùng nhân viên bảo vệ dời khỏi phòng làm việc mà trên tay cầm Pink slip ..Và đủ để cho đám thuộc hạ của bà khỏi ngỡ ngàng chua xót . Một cuộc chia ly đẹp chăng?
Chiều nay theo thông báo , cả team sẽ có buổi họp với chief lớn ...Chắc cũng đại loại nhắc về chuyện sắp xếp nhân sự mới, về những project đang dỡ dang, răn đe về tình hình công tác ... Sự ra đi của bà July đã làm thay đổi hẳn quan niệm về sự trung thành, tận tâm, sống chết cho một công ty mà mình đang phục vụ, thật là chua chát !. 8 năm làm việc của mình thắm gì so với 17 năm cống hiến của bà July đối với công ty .Từ một cô gái hăm hở tuổi trẻ đầy nhiệt huyết, bà July gia nhập công ty vào buổi sơ khai . Một công thần lập quốc tả xung hữu đột, uy tín về nghề nghiệp của bà thăng tiến như diều gặp gió. Từ một kỹ sư phần mềm buổi ban đầu..sau vài năm bà July đã nắm giử cả một team SAP sừng sỏ của công ty.
Mình nhớ hoài sự thân thiện tử tế của bà đối với mình buổi đầu ..Vào cái thời mà kỹ nguyên phần mềm đang còn làm mưa làm gió ở vùng Silicon Valley nầy. Để chèo kéo người tài giỏi, các công ty High Teach chiêu đãi người mới gia nhập bằng mức lương hấp dẫn, bằng những ưu đãi về chứng khoán tặng kèm .Vì thế chuyện nhận, chuyển job không khó khăn gì lắm so với dân chuyên nghiệp kỹ thuật của người bản xứ. .Nhưng đối với mình- một người phụ nữ Á Đông di dân hơi đứng tuổi và kông dồi dào kinh nghiệm- ít nhiều gì chắc cũng phải đụng chạm với ánh mắt dè chừng và thành kiến của người tuyển dụng... Lúc đó, mình chưa tự tin lắm để chuyển hảng đâu. Nhưng vì muốn thử sức ở lĩnh vực mới nầy xem sao , nên mình mới mạnh dạn xin việc mới trong khi vẫn còn làm ở sở cũ .
Phải trãi qua ba cái ải phỏng vấn đầy gian truân, mình mới tới gặp người phỏng vấn cuối là bà July. Thân thiện bắt tay, chưa kịp ngồi xuống, bà đã hỏi một câu làm mình chới với ..nếu nhận công việc nầy mình muốn hưởng mức lương bao nhiêu ? Thôi thì cứ nhắm mắt nói bừa mức lương của một Senior Engineer..Mình thấy bà cười mĩm chi, thật tình lúc đó mình chỉ muốn độn thổ vì ngượng (... bởi tự dưng mắc cái tật nói thách ..quá đáng ! ) Bà July lại không hỏi mình về những câu hỏi chuyên môn khô ngắc, hay thóc mách hỏi han về nguyên nhân chuyển hảng như các vị phỏng vấn trước đó... mà bà kết luận thuê mướn mình bằng một câu chào lạ lẫm" "Chào một con thiêu thân sắp sữa lao vào lò lửa ASP" rồi dặn dò "Hãy chuẩn bị cho bạn một bản lĩnh vững vàng cộng với niềm đam mê, bởi CASP là một lĩnh vực đầy thử thách! " Bà bồi thêm " Bạn nhận được mức lương như thế này không phải vì bạn giỏi hơn người quản lý. Đây chỉ là vấn đề cung - cầu, và ở một thời điểm nào đó, mọi chuyện sẽ thay đổi. Nhớ là đừng mơ ước cuộc sống của bạn dựa trên cơ sở thu nhập ngày càng tăng. Thực ra, nếu bạn suy nghĩ về điều đó, thì hãy tự hỏi: Nếu công ty cần phải sa thải một nguời, giữa bạn và người quản lý, bạn nghĩ chúng tôi sẽ chọn ai?" Rồi bà cười hăng hắc ...Phong cách phỏng vấn của bà July làm mình thật ngạc nhiên ..Chưa thuê mướn đã đưa ra viễn ảnh sa thải vào tương lai !
Vào làm việc trong một team gồm 17 người, mà chỉ có mình là một phụ nữ Á Đông duy nhất. Lắm lúc mình cứ muốn ngộp thở dưới áp lực công việc ngồn ngộn và thời gian quy định gắt gao cho mỗi dự án phải hoàn thành ..Vây quanh mình là nhóm kỹ sư bản xứ trẻ trung , họ rất chịu khó học hỏi và yêu nghề, họ có nhiều sáng kiến để xứ lý mọi chuyện thật dễ dàng .Còn mình, một bà gìa lụ khụ trong cái team năng động đó cứ phải chạy theo họ hụt hơi, nếu mình thiếu đi đức tính cần cù chăm chỉ vốn dĩ của người Á Đông- chắc là phải đầu hàng từ sớm.
Còn nhớ lại lúc mới ra trường, tham gia vào thế giới "Dân cổ trắng” mình rất là ngơ ngác và thật cô đơn. Trong thời gian training mọi thắc mắc về nghề nghiệp, mình vẫn được người hướng dẫn giải đáp. Nhưng sau thời gian nầy. Mỗi khi gặp phải một vấn nạn nghề nghiệp- lần đầu hỏi đồng nghiệp- họ sẽ niềm nở chỉ dẫn tận tình. Lần thứ hai thì họ bắt đầu trả lời nhát gừng ...Vài lần sau thì đừng hòng nhé, vì họ rất tiết kiệm lời lẽ trong việc hướng dẫn đồng nghiệp và chắc chắn là sau lưng bạn, họ sẽ xì xầm với nhau về câu hỏi tại sao chief có thể thuê một người không biết làm , mà chỉ biết hỏi han như vậy. Thời gian đó mình đã phải tự bơi , phải tự tìm hiểu, tham khảo và tranh đấu sống còn. Mong mõi công việc và thời gian sẽ cho mình thêm kỹ năng thực tế và kinh nghiệm để ...có thể chuyển hảng. 3 năm trời mình đã chuyển hai công ty, nhờ đó mới có thêm cơ hội tăng tiền lương... Và bây giờ, công ty X nầy là nơi mình bám trụ lâu nhất. Mình vui là được làm việc chung với một team năng động và thân tình như thế nầy, cùng với sự lãnh đạo của một bà chief tử tế như July. Xem ra mình quả thực là may mắn lắm so với bạn bè cùng ra trường chung lúc trước. Tuy bà July tử tế thân thiện, nhưng trong công tác, bà rất nghiêm khắc và đòi hỏi cả team sự chỉnh chu. Câu slogan dài dòng trên cửa miệng của bà mỗi lúc họp hành là " Yêu cầu cả team phải biết tối ưu hoá một giải thuật để tìm ra một giải pháp tối ưu nhất hầu giãm được chi phí và độ phức tạp. Hay ...bạn chỉ có thể làm tốt công việc của mình khi bạn đem vào đó sự yêu thích của mình, bởi vì lòng đam mê và sự nhiệt tình luôn hiện hữu trong những người thành công. Và sự nghiệp của họ mới có thể vững vàng ở thế giới thông tin phẳng đang thay đổi từng ngày nầy.
Slogan lý tưởng như thế- nhưng đối với mình- đeo đẳng theo nó thật là mệt nhọc. Đến Mỹ lúc không còn trẻ nữa, mình ráng cố gắng học hành chỉ với mục đích đầu tiên là làm gương cho con , có thêm một số vốn liếng về tri thức dạy bảo con cái và có thể sử dụng mãnh bằng để câu cơm phụ với chồng. Đi đâu cũng nghe truyền tụng câu Lady first , nhưng sao ở khuôn khổ gia đình mình ..mình xếp hạng sau cùng thì phải . Sáng phải thức sớm lo điểm tâm cho cả nhà -bỏ thức ăn đông lạnh ra sẳn- để lo nấu nướng cho buổi ăn tối. Rồi chia công việc đưa con đến trường với chồng.Tất tả vào sở để trở thành một robot làm việc không ngơi tay..Lĩnh lương năm nên khái niệm về giờ giấc không hề có , làm cho xong việc mới thôi. Vì trong một mắc xích của cả nhóm- mỗi dự án chia ra chi tiết cụ thể của từng người- từng công đoạn vận hành. Chỉ cần bê trễ ở một khâu là cả nhóm phải bị ảnh hưởng theo... Cả tuần chỉ có một ngày họp mình mới phải chỉnh tề ăn diện .Chứ hàng ngày công việc ngập mặt, thoa son dồi phấn để ai ngắm đây ? Cuối tuần thì tất bật với chuyện chợ búa, cơm nước, đi lễ, giăt giủ cũng hết ngày hết giờ. Khổ nhất cho mình là những ngày phải đi công tác xa , hay dự seminar của đối tác lại gặp trúng lúc con ốm đau thì thật là đau khổ cho mình vô cùng... Ở nhà tự dưng mình cứ như là một bà vợ đoảng , một bà mẹ thiếu trách nhiệm..Hẹn với con là sẽ cùng đi dự với cháu buổi meeting trong trường học. Vậy đó mà ở sở chuẩn bị xách túi ra về thì lại gặp sự cố phải ở lại giải quyết , lại phải gọi điện thoại về báo tình hình trong sự ray rức ..Cứ vài lần như thế ..mình đã trở thành chuyên viên thất hứa với con cái . Có lúc phải chực chờ conference với đối tác xa, thế là có màn thức khuya dậy sớm và miệt mài với những file báo cáo..Bạn biết rồi đó mình chưa bao giờ xinh gái , giờ công việc vất vả nầy càng biến mình mau trở thành chị em với Chung Vô Diệm hơn. Bởi vậy lắm lúc phải chép miệng than thầm , biết vậy lúc vừa qua xứ sở tạm dung nầy, nhào đầu đi học nghề làm nail là chắc ăn nhất. Làm mươii mấy năm nay chẳng lẽ mình không trở thành chủ vài ba cái tiệm nail tha hồ hốt bạc mà nhẹ gánh tinh thần, không phải cực khổ bon chen vất vả như tình cảnh của mình bây giờ ..Vã lại đi học nail cũng dễ dàng ít tốn thời gian , sướng hơn đi học chữ thật nhiều ....
Chiều nay, tan buổi họp với Chief lớn xong, mình trở về chổ làm mà cổ họng đắng nghét ..Thì ra ban quản trị của công ty vin vào lý do cải tổ sắp xếp nhân lực để tống tiễn những cựu trào lâu năm tư duy chậm chạp, điều hành lạc hậu . Họ hoài nghi về việc đồng lương phải trả quá cao cho nhân viên có “đáng đồng tiền bát gạo” hay không, khi mà các công đoạn được “outsource” ra thế giới thứ ba cũng có chất lượng không kém mà chi phí lại giảm hơn 40% ...Sắp tới sẽ có thêm một đợt lay off nữa , chưa biết ai trong team sẽ dính chấu kỳ nầy (..Có khi là mình , thì sao ? ) Họ là chủ nên bao giờ họ cũng muốn tiền bạc chi thì ít mà thu vào thì nhiều, bởi vậy họ phải đi tìm những nơi có chất xám tốt mà giá mua thì rẻ mạt. Như Ấn Độ. Trung Quốc, sắp tới là Việt Nam. Một chuyên viên Ấn Độ, Trung Quốc làm công việc outsourcing lương trung bình chỉ quãng $15 hay $20 một giờ. Trong khi đó một chuyên viên tại Mỹ cũng công việc đó nhưng lương lại gấp năm, bảy lần. Như vậy hỏi sao họ không sử dụng những nguồn nhân lực rẽ mạt đó ?
Mình kết thúc bức thư nầy với câu dạo đầu chua xót trong lá thư của người vừa bị sa thải "Well, life is just full of surprises! " đúng , đời là chán vạn điều bất ngờ ..Cho nên bạn đừng ngạc nhiên nếu một ngày nào đó xuất hiện ở nhà bạn bằng gương mặt thiểu não của mình..Bạn nhớ đừng hỏi gì trước sự bất ngờ đó ..bởi những lời hỏi han ..có thể làm cho mình oà khóc .Nhớ nhé !
