MÙA HOA CÚC BÊN SÔNG

  Ông Tó mê tuồng cổ dữ lắm, hôm nào có đoàn hát về làng ông cũng đi xem. Ông chuẩn bị một bó hoa vườn tươm tất để tặng cô đào nào hát hay mà trẻ đẹp. Phải đẹp nhất cơ !. Cả làng này từ cụ già đến trai tráng đều ngồi ngớ ra, chẳng ai dám làm cái việc “ nho nhã “ ấy đâu. Họ kháo nhau : “ Bao nhiêu tài tật ông nội nó lấy hết cả rồi, chả trách thắng cháu cứ đờ như ngỗng “. Thằng Đực nghe mà vẫn cười híp mắt, trong lòng nó phục ông nội nó sát đất. Kháo nhau chán người ta đâm ra phục ông. Người ta biết ông mồ côi vợ từ hồi nảo hồi nào, khăn gói tới đây lập nghiệp lúc thằng Đực bé tẹo, còn xin sữa bú thép, vậy mà ông có lạo tẹo với bà nào đâu, nếu có thì giờ đã con đàn cháu đống. Ở đâu mà chẳng có bà góa. Xóm này góa hơi bị nhiều, chiến tranh có trừ ông bà nào đâu. Người ta càng phân tích, càng thấy ông bí mật. Trông vẻ ngoài xuề xòa của ông mà nhận định này nọ có khi hỏng bét, hẳn là ông có một mối tình thật đẹp và cũng rất bi thương. Nhìn thằng Đực thì đủ biết, ba mẹ nó phải cao ráo, bảnh bao như thế nào ! Ông bà nội nó chắc phải tuyệt vời hơn thế. Cũng có thể người ta ngại phải vất vả nuôi nấng thằng Đực mà từ chối ông chăng ? Chẳng ai biết, thằng Đực cũng chẳng biết cha mẹ nó là ai, khi hỏi ông ông chỉ lắc đầu, chết cả rồi, tuyệt nhiên không nói gì thêm nữa.

  Bây giờ, con Nẫm mới có dịp quan sát ông thật kỹ. Bộ pijama tuy cũ nhưng phẳng phớn, tóc tai gọn gàng chứng tỏ thời trai trẻ ông có cuộc sống sung túc, ngăn nắp không vì cái nghèo mà nhếch nhác buông xuôi. Ông sống đạm bạc trong hoàn cảnh không thể khác được. Đánh bắt ven bờ bằng những phương tiện thô sơ nhất nước thế này thì rất nhọc, mà chẳng thể dôi dư tí nào. Vài ba con rô, con lóc… quanh quẩn chợ làng đổi gạo, đổi rau chẳng bõ bèn gì. May mà thằng Đực trời thương không đau yếu, không cảm nắng cúm mưa nên cũng đỡ vất vả. Vừa nuôi cháu, vừa chạy ăn như ông, nhiều người mủi lòng. Xóm này nghèo từ muôn thuở, hun hút xa thị thành, rẻo đất mom sông nằm lọt thỏm giữa bạt ngàn lau lách, tiếng thùng gõ gọi nhau trong đêm là tiếng kêu cứu cuối cùng. Đợi thiên hạ đốt đuốc, vác gậy tới cứu mình thì đã cốt. Nghĩ mà rợn. Bây giờ người có đông hơn chút xíu, đường xá có khang trang hơn chút xíu nhưng là cái khang trang của nơi sơn cùng hải tận, muốn ra tới trung tâm huyện phải đi bộ mất nửa ngày đường. Muối là mặt hàng quý hiếm ở đây trong những năm chiến tranh, người ta không dám xa xỉ dùng nó để muối dưa, muối măng, muối cá. Tất cả sản vật nào đó muốn để dành thì phải phơi khô, treo giàn bếp là được. Khi ăn thì ăn luôn mùi khói khét lẹt, mùi thịt thum thủm, mùi bồ hống nhân nhẩn nhưng quen riết cũng đâm ghiền. Khi bắt được con cá to ông cũng không ăn một mình, khi bẫy được con thú dữ ông thường chia cho cả xóm. Thảo ăn như ông là vậy nên thằng Đực cũng được thơm lây. Khi nào có giỗ quẩy gì đó người ta cũng gói cho thằng Đực cái bánh, miếng xôi nhờ ông mang về. Ấy vậy mà mấy hôm rày ông đau chẳng ai biết, chẳng ai thăm hỏi, con Nẫm thấy mình có lỗi với ông nhiều lắm. Nó nhìn ông, ông nhìn nó, chẳng ai nói gì nhưng trông ánh mắt ông, nó vừa gặp ánh mắt của một người cha đau khổ tột cùng đang muốn tâm sự gì với nó lại thôi.