THẦN Y VỌNG CỐ HƯƠNG

N hững khối gạch đá đen trùi trũi trong ánh trăng lu chìm giữa những đám mây nặng trĩu đè lên thành Kim Lăng (Nam Kinh). Tiếng quạ kêu thảng thốt. Trong Viện Thái y, hơn chục viên Ngự y chắp tay cúi đầu vẻ ăn năn biết lỗi, xếp hàng trước viên Tổng quản của Hồng Vũ đế đang cao giọng:

- Các vị Ngự y! Hoàng đế rất tức giận, và hoàn toàn thất vọng về các vị! Được hưởng ân huệ của triều đình không ít, nhưng đã mấy tuần trăng rồi, tính mạng vàng ngọc của Vương phi trao cho các vị, các vị đã làm được gì? Hơi thở của Vương phi ngày một mỏng manh như sợi cước…

Tổng Thái y lễ phép nín nhịn:

- Bẩm Tổng quản! Toàn bộ viện Thái y đã dốc hết tinh lực rồi… Sinh mệnh của Vương phi, chúng tôi quý trọng hơn tất cả người thân yêu nhất của mình… Chúng tôi vẫn đang cho người đi khắp giang sơn để tìm bằng được thuốc lạ thuốc quý, vẫn ngày đêm kỳ công bào chế những vị Thiên dược sẵn có để dâng lên phi sàng…

Tổng quản phẩy tay vẻ ngán ngẩm cùng cực:

- Những lời hứa hẹn hay ho quá nhiều, quá đủ rồi! Nên nhớ: tính mệnh của các ông gắn với tính mệnh Vương phi, và cũng đang bị đe dọa đấy!

Ông ta bỏ đi. Mọi người lén nhìn theo vẻ lo sợ. Thái y A ghé tai nói với Thái y đứng bên :

- Cơ sự này, đến các thần y Kỳ Bá, Biển Thước sống lại cũng chắp tay… Nhưng, cùng tắc biến, biến tắc thông… Hay là, ta thử tìm tay cống nhân lương y người Việt ấy, biết đâu… Ở bên kia hắn là “Thần y”…

Thái y B tròn xoe mắt :

- Ngài điên à? Lâu nay hắn ta có dám mò đến Viện nữa đâu! Chính ngài lúc đầu chẳng bĩu môi khi hắn vào Viện ta: Bắc quốc thiếu Đại danh y hay sao mà Hoàng đế lại tiến cử tay tự xưng “lương dược” xứ Nam Di vào đây ?

Thái y C xen chuyện, vẻ bực bội :

- Phải đấy các ngài! Mới đầu tôi cũng tưởng hắn khiêm nhừơng trước các cuộc hội chẩn, sau vỡ lẽ rằng: không phải hắn khiêm nhường mà thực sự chẳng biết quái gì về các phép chẩn trị kinh điển lẫn các phương thang Bắc quốc…

Thái y B :

- Mà các phương thang này hắn mới chỉ được biết lõm bõm qua sách cổ mà thôi! Thế mà Hoàng đế ta và mấy đại thần Nam chinh về lại tuyên xưng hắn là “Thần y”! Nực cười quá các ngài ạ!

Mọi người bắt đầu xúm lại bàn tán, cười nhạo.

- Các ngài ạ, tôi cho rằng ta nên làm một lễ “Bái sư”, mời hắn phụ đạo cho về các phương thang làm từ cây cỏ mà hắn thường rêu rao, nhé?

- Ta nên gà cho lão khuyên Vương phi: hãy làm như người đời Đường, được lành trọng bệnh là do công đức tụng kinh Dược Sư suốt 7 ngày đêm…

Mọi người cười ầm lên.

Trong khi đó, tại giường bệnh của Vương phi, vua Minh lo lắng buồn rầu, bất lực ngồi bên giường nhìn người đẹp đang đau đớn, héo hắt trong chăn gấm…

Tại Dinh cơ của Y tư cửu phẩm, Tuệ Tĩnh gấp cuốn sách đọc dở, thổi tắt nến rồi về giường ngả lưng. Mắt ông mở to nhìn trần nhà chìm trong bóng tối và sống lại ký ức về cuộc hành trình cống sứ sang Trung Hoa… Tuệ Tĩnh chợt tỉnh giấc khi có người lay. Tiểu đồng tên Nồng đang đứng bên ông vẻ lo lắng. Ông lau nước mắt sau giấc mộng buồn.

- Ông khóc nhớ ai ư? Thưa ông, bà nữ quan Chiêu Anh muốn gặp ông ạ!

Tuệ Tĩnh bật người dậy: “Con bảo nữ quan chờ ta chút!”

Khi Chiêu Anh hỏi Nồng: “Sức khỏe của thầy anh dạo này thế nào?”, anh trả lời: “Xưa nay chỉ thấy thầy con hỏi han sức khỏe người khác, nay lần đầu mới được nghe có người hỏi về sức khỏe cuả thầy… Thầy con dạo này hay mộng mị, trằn trọc thâu đêm suốt sáng… Và buồn, như người quê con vẫn nói: “Buồn như chấu cắn”. Chiêu Anh như nói với riêng mình: “Ông ấy nhớ cố quốc đó thôi…” Tuệ Tĩnh bước ra. Hai người vái chào nhau.

- Có việc chi hệ trọng mà nữ quan thân đến tìm lão phu?

- Thưa Thần y, có lệnh triệu tập tất cả Viện Thái y vào Nội điện Thái Hòa nghe lệnh vua…

Tuệ Tĩnh mỉm cười chua chát.

- Thì ra, tôi chưa bị phế truất tại Thái y viện ư? Họ đã chẳng tin chắc rằng tôi là kẻ vô dụng rồi hay sao?

- Tiểu nữ biết rõ là thần y cố tình như thế mà!

- Nữ quan cho là thế sao? Tôi đâu dám cố tình trước một chuyện liên quan đến tính mệnh tôi như thế?

Nữ quan mỉm cười kín đáo:

- Nhưng lại liên quan đến việc hồi hương của ngài…

Tuệ Tĩnh giật mình nhìn thoáng Chiêu Anh, rồi trở lại bình thản như chưa nói điều gì.

- Đa tạ nữ quan đã báo. Tôi đi ngay đây ạ.

Trên đường, Nồng thủ thỉ:

- Thầy ơi, hôm nay trình diện hoàng đế Đại Minh mà thầy cứ giữ cái vẻ mặt buồn bã như đưa đám thế thì con cũng dễ bị mất mạng lây đó ạ…

- Lâu nay ta học được cách hóa giải mọi cơn giận, mọi nỗi buồn vào cây cỏ trăng sao… Ta chẳng dạy con rồi sao: Nộ thương can, hỷ thương tâm - giận quá hại gan, mừng quá hại tâm… Sách Tố vấn cũng bảo: “Giận lắm hại âm, mừng quá hại dương”…

- Thế còn, thầy mà hay buồn thì có hại gì ạ?

- Đồ bẻm mép!

Tại Điện Thái Hòa, các Thái y đã tới gần đông đủ, họ đứng tản mát khẽ khàng trò chuyện, vẻ mặt ai nấy lo lắng. Thầy trò Tuệ Tĩnh bước vào vừa lúc viên Đại thái giám hô to: “Hoàng đế lâm triều!” Mọi người vội vã chắp tay xếp thành hàng, cúi rạp người trước Bệ rồng hô “Hoàng đế vạn tuế”.

Hoàng đế Chu Nguyên Chương cùng bầu đoàn thê tử bước ra.

- Bình thân! Ta rất đau lòng… Mấy tuần trăng rồi, ta gần như thức trắng bên Tống vương phi, lo lắng cho vận mệnh của nàng không khác gì so với Mã Hoàng hậu trước kia… Thế sao, cả một đàn ngự y mũ cao áo dài hưởng lộc lớn triều đình các ngươi đã không làm được gì cho vương phi của ta, để nàng phải cạn nước mắt trong những cơn đau khiến ta thắt lòng?! Các người phải làm gì ngay đi chứ! Ta còn phải chờ đến bao giờ nữa?…

Tất cả lặng im như tờ. Chợt có tiếng nữ quan Chiêu Anh vang lên lanh lảnh.

- Muôn tâu thánh thượng! Tiểu nữ là người của Ty dược chuyên bảo quản thuốc thang hoàng gia xin được bẩm báo: Tất cả những bảo dược, long dược quý giá nhất gầm trời này đều đã cung ứng cho Thái y viện… Và hiện tại, những nguồn tiên dược ở vùng Tây Tạng xa xôi cũng đang được gấp rút chuyển về hoàng cung cho các đại danh y bào chế để sớm dâng lên phi sàng…

- Thế ra, các người, cả ngự y lẫn ngự dược, đều chỉ coi trọng vào sự thần kỳ của các phương thang hơn là các các bí truyền cổ xưa của các đại y sư vùng Hoa Hạ và các vùng viễn Đông…

Tổng Thái y khúm núm, sự lo lắng suốt thời gian qua khiến ông ta như quắt người lại:

- Muôn tâu thánh thượng! Toàn thể chúng thần đều đã gắng hết tâm trí sức lực, và vẫn đang bàn tính mọi phương cách…

- Mọi phương cách cuối cùng ư… Các người đã hứa mấy lần rồi? Bệnh tình của nàng ngày một trầm trọng… Ta chờ lời hứa của các ngươi tới khi phải than khóc cho nàng sao? - Hoàng đế bất giác ôm mặt khóc nấc lên.

Tất cả cúi gằm mặt xấu hổ. Hoàng đế chợt lau nước mắt:

- Các ngươi nói: đã dùng tới phương cách cuối cùng? Thế vị “Thần y” phương Nam ta cho vời về đây, các ngươi đã xử dụng ông ta chưa?

Tổng Thái y vội vã thưa:

- Bẩm! Chúng thần đã nhiều lần làm việc chung với ông ta như một Ngự y mà hoàng đế ban tặng, nhưng ông ta đều tỏ ra là người ít hiểu biết về y lý lẫn các phương thang Bắc quốc ạ…

Hoàng đế cau mày:

- Sao lại có thể như vậy! Trong những ngày Nam chinh, ta có được một vị quan lại người An Nam dâng một cuốn sách có tên “Hồng Nghĩa Giác Tư Y Thư”… Khi mang về, ta có cho chép lại toàn bộ “Lời tựa sách” này. Nữ quan đâu!

Nữ quan Chiêu Anh liền bước tới gần vua, mở một cuốn sách rồi đọc: “Bậc lão túc biệt hiệu Tuệ Tĩnh, người làng Nghĩa Phú, huyện Cẩm Giàng, phủ Thượng Hồng, là một vị sư cụ, nghiên cứu rộng về học thuyết âm dương, tìm hiểu sâu về bí truyền Kỳ - Biển, chép ra bộ bản thảo bằng quốc âm có hơn 630 vị, lại theo kinh nghiệm đem 13 phương chữa tạp bệnh và 37 cách chữa thương hàn dịch ra thành sách, chỉ đường mở lối, dạy bảo mọi người, thật cả là một tấm lòng nhân hậu…”

Hoàng đế nhìn khắp quần thần Ngự y mà ông bắt đầu thấy thất vọng:

- Đó cũng là nguyên cớ để ta buộc triều đình vãn Trần phải triều cống cho Đại Minh người tài này - người mà bên đó từ dân đen đến các bậc đại quý tộc đều trân trọng gọi là “Thần y”, là “Thánh thuốc Nam! Rõ là ông ta cũng đã thấm nhuần cả bí truyền của danh y Kỳ Bá, Biển Thước! Sao? Các người vốn kiêu ngạo nên đã coi thường ông ta ư?

Tuệ Tĩnh len từ vòng ngoài vào phía trong, nói to:

- Không đâu ạ! Muôn tâu thánh thượng! Các vị ngự y của Thái y viện không hề kiêu ngạo, và hạ thần đáng bị coi thường, vâng, muôn lần đáng bị coi rẻ! Hạ thần chỉ là một lương y tầm thường, vì dân chúng quá yêu nên gọi vui là Thần y, Thánh y, không ngờ lại để Thượng quốc hiểu lầm tệ hại… Quả là, khi may mắn được vào Thái y viện của thượng quốc, hạ thần đã học hỏi thêm được rất nhiều phương thang quý phương Bắc, các phép chẩn trị của bậc thầy có thể sánh Biển Thước, Hoa Đà… Hạ thần thực có lỗi lớn, khi để hoàng đế và các đồng nghiệp đáng kính phải thất vọng…

Nhiều tiếng xì xầm nổi lên, chế riễu và bực tức:

- Đồng nghiệp à? Ai là đồng nghiệp của hắn! Láo quá thể!

- Đã bảo rồi mà! Đồ bị thịt chứ lương y, thần y gì hắn ta!

- Ôi dào, cái xứ man di chỉ có thế!

- Hắn bịt mắt hoàng đế lâu quá rồi!

- Đuổi hắn ra khỏi hoàng cung đi thôi!

Hoàng đế giơ bàn tay lên như để dẹp những tiếng xì xào bàn luận.

- Các Ngự y! Trẫm nói các ngươi biết: ông ta không những là một danh y được coi trọng xứ Nam bang mà còn là một thiền sư có danh vọng. Ông ta từng sống ở chùa từ nhỏ, nên chí khí chẳng tầm thường đâu! Các ngươi có biết rằng: bản thân trẫm đã buộc phải xuất gia đi tu từ nhỏ, nhưng vào chùa ít tháng thì đã làm nhà sư chu du khắp chốn giang hồ… Chính nhờ những năm sống trong dân gian đó mà trẫm đã nhận thấy phần lớn các quan lại ở các Châu Huyện không hề yêu dân, chỉ tham tài háo sắc, chìm đắm trong men say, dân thường khổ sở trăm bề… Ông thiền sư nước Nam kia - Hoàng đế chỉ tay vào Tuệ Tĩnh - dẫu rằng có thể y thuật không bằng các ngươi, nhưng chắc chắn là hiểu dân tình hơn các ngươi, và ông ta đã cứu giúp biết bao dân nghèo bằng các phương thuốc từ cỏ cây hoang dại… Trẫm kính nể ông ta vì lẽ đó, rồi trẫm đã mọi cách đe dọa nhà Trần để có được ông ta! - Quay sang nói với Tuệ Tĩnh, vẻ khẩn cầu - Ngươi đã thấy các Ngự y thiên triều bó tay trước tính mệnh Vương phi của ta thế nào rồi đó! Biết đâu, trong các phương thang của xứ ngươi, có thức gì cứu giúp được cho Vương phi?

Tuệ Tĩnh lặng người, vẻ khó xử, ông hơi cúi đầu vẻ ngẫm nghĩ rồi cương quyết ngẩng đầu lên.

- Bẩm thánh thượng! Hạ thần rất biết ơn tấm lòng trọng thị của thánh thượng đối với một lương y quê mùa phương xa… Nhưng quả thực là… Trước trọng bệnh của Vương phi, và trước cả rừng ngự y uyên bác của hoàng gia, hạ thần lại càng cảm thấy mình chỉ là một hạng lang băm rất tầm thường, vô nghĩa, không đáng có mặt ở chốn này để nghe và để bàn những chuyện cao siêu…

Chiêu Anh đỡ lời:

- Bẩm tâu thánh thượng! Hạ quan xin được nói chuyện với Ngự y Tuệ Tĩnh sau ạ. Thần y nước Nam quả đang có nhiều tâm sự khó nói lúc này…

Hoàng đế chán nản phẩy tay, vẻ mặt ông chìm trong tuyệt vọng cùng cực.

Đêm đó, trong Phủ Vương phi không gian như ảm đạm thêm bởi những ngọn nến đại lay lắt trước gió, khi các viên Thái y và người hầu hạ liên tục ra vào phủ và đi như bóng chạy. Hoàng đế bước tới phi sàng, gương mặt âu sầu lo lắng nhìn người bệnh và sự chăm sóc hối hả lặng câm đối với bệnh nhân. Một hầu cận bước vào báo nữ quan Chiêu Anh tới. Hoàng đế vội quay trở ra phòng khách, và điều tiên ông nói với Chiêu Anh là: “Sớm nay trong buổi chầu với riêng Thái y viện, ta nhận thấy rằng, ngươi có mối quan tâm đặc biệt đối với kẻ được mệnh danh là “Thần y phương Nam”…

- Hoàng đế anh minh! Quả không gì qua được mắt người… Tiểu nữ lâu nay đã hiểu được ngầm ý của hoàng đế là mong làm giàu cho kho tàng y lý và ngự dược của Đại Minh ta bằng những tinh hoa xứ lạ - trong đó nổi bật là Thần y Tuệ Tĩnh…

- Ta năm 16 tuổi phải đi chăn gia súc thuê rồi bị chủ đuổi, cũng năm đó, một đại dịch đã cướp đi sinh mạng của cha mẹ và anh chị của ta, khiến ta phải cạo đầu tá túc làm sư trong một ngôi chùa… Rời chùa đi khất thực ba năm ròng, rồi lại về chùa ba năm nữa, tận mắt thấy bao sinh linh và oan hồn vật vờ bởi nạn dịch, ta đã mơ ước có một phương thuốc thần kỳ, có một vị thần y xuất hiện cứu giúp thiên hạ…

- Thánh thượng quả là bậc Bồ Tát của muôn dân!

- Ngươi chắc đã hiểu: vì sao khi biết đến danh tiếng của Tuệ Tĩnh, ta đã rất thèm muốn có được người này… Ông ta đậu Hoàng giáp nhưng không ra làm quan mà nương nhờ cửa Phật để tìm tòi các loại thuốc nam. Ông ta đã tu bổ lại 24 ngôi chùa, biến chùa thành y xá chữa bệnh, huấn luyện cho các tăng ni để mở rộng việc chữa bệnh làm phúc, giúp họ cùng tìm ra các loại dược liệu là cây cỏ làm thuốc chữa trị các bệnh cho người Việt, chứ không chuộng các vị thuốc Bắc… Chỉ bằng cỏ cây dân gian mà ông ta dập tắt được trận dịch lan khắp Đại Việt, có lẽ giống như cái trận dịch đã lấy mạng tất cả cha mẹ, anh em ta. Ta đau lòng nghĩ rằng: Đại Minh ta đến bao giờ mới có một thần y như thế? Ta đã cử sứ giả tới Đại Việt đòi cống nhân, vài chục nhân tài mà danh sách đứng đầu chính là Tuệ Tĩnh đó!

- Thánh thượng có tầm nhìn xa trông rộng thế, thực là phúc lớn trăm họ…

- Ngoài bộ “Hồng Nghĩa tư giác y thư” mà ngươi đã biết, ông ta còn có bộ “Nam dược thần hiệu” này mà ta đã cho sao nhiều bản, ngươi cần đọc ngay - Hoàng đế đưa cho nữ quan bộ sách dày cộp - Ở đó ghi tên và công dụng chữa bệnh của 499 vị thuốc, tổng kết các phương pháp chữa 182 loại bệnh bằng 3.873 phương thuốc… Không lẽ, trong các phương thang đó không có thần dược dành cho Tống vương phi đang đau đớn của ta?

- Muôn tâu thánh thượng, hạ thần xin được lĩnh ý chỉ của thánh thượng đem tới ông Thần y nước Nam…

Hoàng đế vội chém tay:

- Không được! Với một người như ông ta, đến ý chỉ của Thượng đế cũng không là gì hết, ngươi hiểu chưa? - Thấy vẻ ngơ ngác của nữ quan, hoàng đế cười buồn - Trẫm hiểu nỗi hận của ông ta, nỗi hận của dân Đại Việt đối với chính sách chôn Nho phần thư, giết nho sĩ đốt sách, cướp sách của Đại Minh mà ta bắt đầu thực thi… Trẫm thừa biết ông ta vờ tỏ ra khiếp nhược trước kho tàng y thư Hoa Hạ, vờ dốt nát về y lý y thuật, để mong tìm cách sớm trở về cố hương thôi…

- Bẩm thánh thượng, thánh thựơng sáng suốt! Vậy hạ quan cần phải làm gì ạ?

- Trẫm tin ngươi… Trong số 44 nữ nhân của hai phủ Tô Châu và Hàng Châu được tuyển vào cung thụ Nội chức nữ quan, ngươi là cô gái thuộc nhà nghèo nhất… Nhưng ngươi không chỉ biết đọc chữ và thông hiểu phép tính theo quy định, mà còn có một trái tim nhân hậu hơn hẳn các cô gái kia…

Chiêu Anh kinh ngạc sững sờ nhìn Hoàng đế giây lát, rồi kính cẩn cúi đầu lắng nghe. Hoàng đế bước tới gần, nhẹ nâng cằm cô lên:

- Ở ngươi, ta nhìn thấy hình bóng của Mã Hoàng hậu trước đây, và cả Tống vương phi bây giờ… Lúc triều đình tuyển nữ quan, nếu ta không có Tống vương phi, chắc chắn là ta đã chọn ngươi làm phi rồi…

Chiêu Anh cúi gằm mặt xấu hổ ngượng ngùng.

- Qua các đại thần tin cẩn, ta hiểu rằng ngươi đã là một tấm gương sáng cho các nữ quan của 24 Ty… Có viên trưởng cấm vệ cảm mến ngươi, đã xin với trẫm được cưới ngươi làm chính thất, song ngươi từ chối, bởi ngươi tận mắt thấy anh ta đánh đập một tù nhân, dù là theo lệnh Bộ hình, nhưng nếu có chút từ tâm thì anh ta đã không thẳng tay như thế…

Chiêu Anh bất giác cúi lạy Hoàng đế.

- Trời! Không có gì qua được mắt Thánh thượng. Đội ơn Thánh thượng đã quan tâm tới tiểu nữ chí tình đến vậy!

Hoàng đế đỡ Chiêu Anh đứng dậy.

- Ngươi hãy bằng mọi cách thu phục nhân tâm tay Thần y phương Nam… Trong những cơn đau của vương phi gần đây nhất, khi các Ngự y Hoàng gia đã bất lực, ta chợt linh cảm rằng: biết đâu Thần y phương Nam có thể tìm được đường sống cho nàng…

- Bẩm thánh thượng, tiểu nữ cũng có linh cảm như thế…

- Ngươi đi đi… Ta tin tưởng ở ngươi…

- Xin vâng mệnh thánh thượng!

Chiêu Anh lùi ra. Hoàng đế nhìn theo nữ quan một lúc, rồi quay vào giường bệnh vương phi. Tống Vương phi mở mắt, vẻ mệt mỏi và gắng gượng:

- Hoàng thượng… Khuya rồi, người vẫn chưa nghỉ sao?

- Ta ngủ sao nổi khi nàng đang vật vã đau đớn?

- Thấy hoàng thượng lo nghĩ cho thiếp đến mòn mỏi, thiếp đau lòng lắm… Thiếp nhớ hồi Mã hậu nhiễm bệnh nặng, cả Thái y viện bó tay, khi quần thần thỉnh cầu lập đàn cầu nguyện hiến tế thì Hoàng hậu nhất quyết can: "Sống chết là vận mệnh an bài, cầu nguyện hiến tế có chỗ lợi gì đâu! Huống hồ các Thái y đâu phải thánh! Nếu như uống thuốc không thể hiệu quả, bởi vì ta mà giáng tội các Thái y sao?" Vậy đó chàng ơi, vận mệnh người có số kiếp an bài rồi, bởi thế chàng không nên băn khoăn khổ sở nhiều nữa…

Hoàng đế lấy tay che miệng vương phi.

- Nàng không được nói gở…

Tống Vương phi nhẹ gạt tay hoàng đế ra:

- Kiếp này, đối với thiếp thế là mãn nguyện rồi… Thiếp đã may mắn được hưởng tình thương và ân huệ của Hồng Vũ đế, bậc thiên tử vĩ đại nhất trong gầm trời này… Kiếp sau…

- Nàng sẽ còn chung hưởng với ta bao niềm vui thú vinh hoa trần thế trên cõi đời này, còn lâu nàng mới có thể nói đến kiếp sau… Ta còn chưa xây được cho nàng một cung điện sánh với Cung Trường Lạc của Hán Cao Đế, cung Hoa Thanh Trì của Đường Minh Hoàng…

- Thiếp đâu có được vẻ đẹp của Tây Thi khiến cá lặn, của Vương Chiêu Quân khiến chim sa, của Điêu Thuyền khiến trăng núp vào mây, của Dương Quý Phi khiến hoa héo vì hổ thẹn… Chàng quá yêu nên thiên vị đó thôi…

- Với ta, tứ đại mỹ nhân đó không thể sánh được với nàng! Cả triều đình đều kính nể yêu quý nàng, không phi nào giúp Mã Hoàng hậu quản lý mọi sự trong hậu cung chu đáo bằng nàng! Mã hậu đã vài lần tâm sự với ta: nàng là một người phụ nữ đức hạnh hiếm có…

Tống Vương phi ứa nước mắt:

- Chàng nhắc tới Hoàng hậu, khiến thiếp bỗng thấy nhớ thương người quá… Thiếp mấy lần ngất đi trong cơn đau xé gan xé ruột, lần nào cũng mộng tưởng Hoàng hậu về bên an ủi, vỗ về thiếp, tựa một người mẹ hiền…

- Mã hậu lúc sinh thời cũng mong nàng có thêm con trai… Khi Mã hậu hấp hối, trẫm đã ở bên nàng không rời, hỏi còn điều gì trăn trối, nàng nói: "Hy vọng bệ hạ cầu lấy người hiền năng, nghe ý kiến của người khác, nghiêm túc đối đãi, con cháu họ đều có thể đủ hiền năng. Như vậy đại thần cùng bá tánh đều có thể ngưỡng vọng…"

- Ai cũng biết chuyện: mỗi khi trong nước có thiên tai, Hoàng hậu liền suất lĩnh cung nhân ăn cơm canh đạm bạc, trợ giúp bá tánh cầu nguyện…

- Than ôi! Nàng có tấm lòng nhân đức như Mã hậu, và sao những người như nàng và Mã hậu lại ít được may mắn thế…

- Thiếp nhớ lắm, khi Hoàng hậu mất, tất cả thị nữ và cung nhân đều cảm thương tiếc nuối, có nhiều lời hát hay tưởng niệm tấm lòng hiền từ của Hoàng hậu… Vương phi hát khe khẽ: "Ngã hậu thánh từ, hóa hành gia bang. Phủ ngã dục ngã, hoài đức nan vong. Hoài đức nan vong, ư vạn tư niên. Bí bỉ hạ tuyền, du du thương thiên"…

Hoàng đế bùi ngùi lúc lâu:

- Thôi nàng mệt rồi, nghỉ đi! Ta đang thúc Thái y viện cứu chữa cho nàng… Chắc chắn nàng sẽ hồi phục…

Tại phòng mình nữ quan chong nến đọc mê mải một cuốn sách dày. Khi cô giở trang, người xem kịp đọc được dòng chữ Hán trong sách: “Y luận". Lúc cô gập sách vào, ánh nến bập bùng trên bìa sách: 南藥神效 (Nam dược thần hiệu). Vẻ mặt nữ quan trầm ngâm, sâu lắng. Trời đã hửng sáng. Cô đứng dậy đi.

Trong lúc đó, Tuệ Tĩnh ngồi bên án thư viết, vừa viết vừa rời bút lông suy ngẫm. Bên ngoài, nữ quan Chiêu Anh bước tới, thấy tiểu đồng đang chăm sóc một luống cây.

- Anh Nồng! Thần y có nhà không anh?

- Có đấy ạ, thưa nữ quan. Để tôi vào báo trước ạ.

- Anh đang chăm thứ cây gì đấy? Trông lạ quá, trong hoàng cung này chưa từng thấy…

- Cả Kim Lăng này, và tất cả đất đai mênh mông nhà Minh cũng không thể có đâu ạ… Đây là một thứ cây thuốc bên nước tôi, do thầy tôi mang hạt giống sang đó!

- Chắc là thứ thuốc quý lắm?

- Quý chứ sao? Nhưng nữ quan không biết được nó quý ở chỗ nào đâu - Nữ quan muốn hỏi - Quý ở chỗ: nó chữa được mấy bệnh trọng, nhưng lại xuất thân từ vườn hoang đấy…

Nữ quan tỏ ra vô cùng thích thú.

- Anh Nồng kể rõ xem nào?

- Nữ quan nên để thầy tôi kể thì tốt hơn… Tôi vào báo đây!

Nữ quan không đợi Nồng báo, theo anh bước vào, chắp tay vái.

- Xin kính chào ngài Y tư cửu phẩm!

- Vâng, nữ quan có dạy bảo điều gì ạ?

Chiêu Anh bật cười khanh khách:

- Ôi trời! Ông khách khí quá! Tôi chỉ là một nữ quan bé nhỏ của Ty dược nằm trong cục Thượng lục, về danh vọng sánh sao được với người của Thái y viện cao quý!

- Mời nữ quan ngồi! Tiểu đồng đâu, pha trà!

Nữ quan ngắm nhìn mấy đôi câu đối trong thư phòng Tuệ Tĩnh, rồi cao giọng đọc.

- Dục huệ dân sinh, tu tầm thánh dược. Trời! Hồn cốt của Thần y tiên sinh nằm trong đó cả rồi: Ham muốn điều tốt đẹp cho đời sống của dân - Tu thân tu đức, mài rũa tài năng để tìm kiếm thuốc tiên thuốc thánh…

Thấy nữ quan chần chừ trước câu thứ hai, Tuệ Tĩnh liền đọc tiếp.

- Thiên thư dĩ định Nam bang, thổ sản hà thù Bắc quốc. Sách trời riêng định cõi Nam - Thổ sản khác nhiều xứ Bắc… Thưa nữ quan, câu này mới nói được tâm sự thật của tôi mà chắc các vị không ưa…

Chiêu Anh ngồi, hạ giọng, thành khẩn:

- Tiên sinh à, tôi không thuộc loại người đó đâu… Lâu nay tôi vẫn mong được ông dạy bảo cho chút ít về y thuật và thần dược phương Nam… Nhưng cứ e ngại, bởi lúc nào cũng thấy ông có tâm sự uất khó bộc bạch cùng ai…

Tuệ Tĩnh lặng người trước tâm sự chân thành đó.

- Cám ơn nữ quan đã cảm thông với kẻ bất hạnh này… Song, điều u uất đó chỉ nảy sinh khi bắt đầu nhận thấy sự bất tài vô dụng của bản thân trong Thái y viện cao sang…

Chiêu Anh lắc đầu buồn:

- Ông không thật với tôi! Mà một người như ông lại không biết dối trá…

Tuệ Tĩnh hơi giật mình:

- Nữ quan nói phải… Nỗi khổ lớn nhất của tôi là không muốn dối trá, không biết dối trá, không thể dối trá…

- Vậy mà buộc phải dối trá!… Thần y ơi! Tôi ngưỡng mộ ông… Mấy tháng qua, tôi đã đọc hết trước tác của ông - bộ “Hồng Nghĩa giác tư y thư”, rồi bộ “Nam dược thần hiệu”… Đối với tôi, hai bộ sách này có thể sánh với “Thần Nông bản thảo” hay “Hoàng đế Nội kinh tố vấn”, thậm chí còn có điều khác biệt lớn… - Nàng thấy Tuệ Tĩnh nín thở chờ đợi - Khác biệt đó là, có rất nhiều phương thang mà ông lấy từ cây cỏ vườn hoang nhưng cũng được ông gọi là “Vườn Hạnh”, và ông đã đối xử với chúng như một bậc “Hiền triết”, nghĩa là thấu hiểu chúng thực thâm hậu, lại bằng một tình yêu thương trĩu nặng quá… Rồi qua một số tù nhân nước Việt đi cùng ông, tôi đã hiểu rõ về thân thế của ông…

Tuệ Tĩnh lặng người xúc động không thể nói nên lời. Ông bất giác chắp tay cúi lạy nữ quan.

- Trời ơi! Tôi đâu ngờ ở một xứ sở xa lạ, bên những con người xa lạ, tôi lại được gặp tri âm tri kỷ thế này!

- Vâng, thưa Thần y nước Nam, như vậy là ông đã thú nhận với tôi…

Tuệ Tĩnh giơ tay ngăn nữ quan:

- Thiên cơ bất khả lộ!…

- Nhưng với tôi, ông không thể dấu diếm được mưu đồ của ông được đâu! Có điêù, đó không phải là mưu đồ khuất tất, xấu xa… Nếu tôi có uy lực gì với Hoàng đế, tựa như của Tống vương phi chẳng hạn, nhất định tôi sẽ nhẹ nhàng khuyên can ngài gửi ông về cố hương…

Tuệ Tĩnh ngây người ra, rồi lúng túng tìm cách gỡ bí:

- Ồ... Sao nữ quan lại có thể nhìn thấu tâm tư của tôi đến vậy… Tôi cũng được nghe kể nhiều về nữ quan… Tôi nghĩ bà chính nữ quan Tào đại cô Ban Chiêu đời Đông Hán tái sinh vậy!

- Ấy chết! Ông đừng so sánh như vậy, tôi tổn thọ đó! Tôi không thể so được với chỉ một móng tay của nữ sĩ họ Ban, người xuất thân thế gia vọng tộc, thông tuệ chữ nghĩa, lễ nghi… Tôi xuất thân nhà nghèo, biết đọc chữ nên được tuyển vào cung thụ chức nữ quan, gia đình được miễn lao dịch…

- Vậy là, nhà Đại Minh nay cũng theo lối nhà Đường trước đây, đều tuyển con nhà dân gian có học thức, gia cảnh có thể nghèo nhưng trọng sạch để dùng lễ mà đưa vào cung… Thực quý! Và như thế thì, tôi cũng có chút an ủi… - Nữ quan chờ đợi - Bà chắc rõ: quan quân Đại Minh nước bà đã và sẽ đến nước tôi như những kẻ tàn ác, thiêu huỷ bi ký sách vở, một số có giá trị lớn thì đưa về Bắc… Họ đào tạo và mua chuộc các quan chức Việt để phục vụ Đại Minh, rồi còn bắt các địa phương Ðại Việt phải cống nạp những nho sinh trẻ, những thợ thủ công lành nghề, những người tài các lĩnh vực để đưa về Kim Lăng, hòng huỷ diệt dân tộc Ðại Việt tôi…

- Mà Thần y là một trong những nhân tài bị bắt đưa về đây theo hình thức cống nhân… Cả hoàng cung này đều biết rõ điều đó - trừ các vị Ngự y của Thái y viện đang lo quyền lực của mình bị sứt mẻ khi có Thần y nước Nam xuất hiện…

Tuệ Tĩnh lắc đầu cười buồn:

- Không hằn thế đâu! Bà quá khắt khe với người của mình rồi! Thái y viện đều là những vị xuất thân Khoa bảng, lại có truyền thống y gia lừng lẫy nhiều đời, xứng đáng là hậu thân của các đại y sư muôn đời kính trọng như Biển Thước, Hoa Đà… Có điều… - Tuệ Tĩnh ngừng một lát, cân nhắc điều nói tiếp - Có điều, họ không có được may mắn như tôi, là đã tìm được, và hiểu được cái kho báu nằm trong biết bao cây cỏ tầm thường trong dân dã…

- Phải chăng chính vì thế mà ông đã được dân chúng Đại Việt coi là “Vị thánh thuốc Nam”?

Tuệ Tĩnh giơ một bàn tay lên:

- Để tôi nói tiếp về cái kho báu này… Các ngự y hoàng cung lâu nay chỉ quen với các cây thuốc đắt tiền, quý hiếm tồn tại chốn hoang vu, nguy hiểm, quanh năm sương mù, hoặc mua hay cướp được từ các vùng Tây Tạng, viễn Đông, phương Nam xa xôi… Trong khi đó, mới chỉ dạo bước vài con đường dân dã chốn này, tôi đã nhìn thấy biết bao loài cây hoang dại chính là nguồn dược liệu có khả năng cứu sống con người…

- Giống như những luống cây của Ngự y ngoài kia? - Cô thấy Tuệ Tĩnh nhìn mình vẻ khâm phục rồi ông gật đầu nhẹ - Tôi kính trọng ông vì lẽ đó, và coi trọng ông hơn các Thái y lừng lẫy tên tuổi trong Hoàng cung…

Tuệ Tĩnh lắc đầu:

- Bà quá lời rồi đó! Bá Tĩnh tôi còn đang trên đường học y thuật, y đạo, và đã học được ở các danh y nước bà vô số điều bổ ích…

Chiêu Anh chắp tay lại:

- Nhưng ông đã có điều quan trọng hơn cả Y thuật Y đạo, chính là Y tâm đó!

Tuệ Tĩnh bỗng đề phòng:

- Cám ơn bà đã nhắc nhở… - Ông nghiêm mặt lại - Vậy, hôm nay bà hạ cố gặp tôi, chắc có điều dặn dò quan trọng? Mục đích của bà là gì đây? Các vị cần đến Y tâm của tôi làm gì?

- Ông là một thiền sư, vốn hiền lành, sao lại xù lông như một chú sói hoang với tôi vậy? Phải chăng ông đã cảnh báo tôi trước rằng: đừng làm thuyết khách cho Hồng Vũ đế, vô ích thôi!

Tuệ Tĩnh chợt mỉm cười chua chát:

- Bà đã có khả năng nhìn thấu lòng người như thế, chắc hẳn hiểu nỗi niềm cố quốc của tôi… Chẳng giấu được bà nữa rồi: lâu nay tôi đã giả ngô giả ngọng giữa Thái Y viện, chịu đựng sự miệt thị khinh rẻ của dồng nghiệp, bất chấp danh dự của một lương y, có nén lòng tự trọng vào tận đáy lòng, để sớm được thả về Tổ quốc…

Chiêu Anh lén lau một giọt lệ lăn trên má:

- Nhưng, thần y ơi, ông hãy lắng nghe tôi, những lời gan ruột, không phải là của một thuyết khách, mà là nỗi lòng của một người đàn bà đối với một người đàn bà khác, dù không cùng đẳng cấp, song lại có mối xót thương đồng cảm với bà ta… - Tuệ Tĩnh lặng im chờ đợi - Ông ạ, Tống Vương phi là một người tôi rất quý trọng… Hồng Vũ đế đã yêu thương bà ấy từ khi còn là một vị tướng soái, họ gắn bó son sắt, và phẩm cách của Tống Vương phi khiến Mã Hoàng hậu cũng phải kính nể muôn phần… Đại Minh luật ra đời cũng có sự tham góp nhiều của bà Vương phi này, và giúp dân tôi dễ thở hơn nhiều. Như, theo luật pháp nhà Đường, nô tì bị đối xử như súc vật trong nhà, nếu lỡ bị nhà dân nào giết đi thì nhà dân ấy không phải chịu sự trừng phạt, còn Đại Minh luật thì bảo vệ cả người dân và nô tì…

Tuệ Tĩnh chăm chú lắng nghe, gật gù. Chiêu Anh tiếp tục:

- Hồng Vũ đế chủ trương nghiêm khắc rằng: hễ khi có tội phạm mang án nặng, dù đang bị bệnh cũng đều bị điều đến xây Vạn Lý Trường Thành. Mã Hoàng hậu và Tống Vương phi đã cùng quỳ xin: "Thông qua phạt lao dịch để chuộc tội, đây là ân huệ lớn nhất mà quốc gia đối đãi tù phạm trọng tội. Nhưng lỡ như thân thể bạo bệnh mà còn phải làm lao dịch, chỉ sợ không tránh được tử vong". Hoàng đế nghe theo, đặc xá cho bọn tù ốm yếu…

Tuệ Tĩnh vẫn im lặng hồi lâu rồi mới thốt lên:

- Một người đàn bà thực đáng trọng! Trong một quốc gia, loại người như vậy không có nhiều, nhất là ở tầng lớp quý tộc… Tôi càng hiểu vì sao Hoàng đế đã đặt bao hy vọng, chờ đợi ở toàn bộ Viện Thái y - tinh hoa Y học của một quốc gia hùng mạnh bậc nhất gầm trời này đang lăm le dày xéo khuất phục đất nước tôi…

Chiêu Anh tìm lời an ủi:

- Tôi hiểu nỗi hận của ông với quan quân Đại Minh, rất cảm thông với ông… Nhưng ông ơi, đây là thân phận một người đàn bà đáng trọng như ông nói… Và ông đã thấy rõ sự bất lực của toàn bộ Viện Thái y trước những cơn đau dẫn đến Tử thần của bà…

- Bà mong tôi trổ tài trước sự bó tay của Viện Thái y ư? - Tuệ Tĩnh lắc đầu - Tôi không dám qua mặt họ… Với lại, tôi có tài cán gì đáng kể đâu! Dù tôi không giả ngô ngọng như lâu nay, dù tôi có được sự phù phép thần kỳ để trở thành Kỳ Bá, Hoa Đà, tôi cũng phải chắp tay vái thôi! Mà không vị nào được tôn là Thần y lại dám vỗ ngực là sẽ thắng được mọi án bệnh trên đời! Trước hoàng đế tôi đã tự nhận chỉ là một lương y tầm thường…

Chiêu Anh muốn khóc:

- Ông từ chối lời cầu khẩn của một nữ quan nhỏ bé ư? Những điều gan ruột vừa rồi của tôi chỉ là trò đùa với ông sao?

Tuệ Tĩnh đứng lên như tiễn khách:

- Bà đừng nghĩ thế! Bá Tĩnh tôi không bao giờ coi nhẹ tính mệnh của bất kỳ ai. Và tôi đâu nỡ coi lời đề nghị của bà là trò đùa? Bà xúc phạm tôi đó! Hôm nay tôi xin thẳng thắn với bà - như là đại diện của Hoàng đế và Thái y viện: Trước bệnh trạng của Vương phi, tôi hoàn toàn bất lực, bất tài, và nếu có vinh dự được trực tiếp bắt mạch bốc thuốc cho bà ta, tôi sẽ chỉ trông mong vào sự rủi - may, mà rủi sẽ lớn hơn may! Tôi sẽ không đánh bạc với tính mệnh mình đâu…

Chiêu Anh tuyệt vọng:

- Tôi đã cạn lời… Chỉ mong thần y hồi tâm nghĩ lại… Xin chào ông!

Nữ quan vái chào rồi quay đi. Nồng bước tới.

- Con đã nghe được hết rồi… Thế là mưu đồ của thầy đã bước đầu thành công… Thầy trò ta chỉ còn chờ đợi ngày trở về cố hương…

Bất ngờ Tuệ Tĩnh cau mày, tức giận.

- Ngươi đi đi! Đừng quấy rầy ta!

Nồng tiu nghỉu, ngạc nhiên nhìn thầy, rồi lặng lẽ quay ra. Tuệ Tĩnh ôm đầu ngồi gục xuống án thư. Lát sau ông ngẩng lên nhìn trần nhà. Trần nhà sang trọng như một chiếc lồng son chợt quay tít trước mắt ông. Nước mắt ông tràn trề. Vào lúc đó, Chiêu Anh vào Viện Thái y đề nghị đòi xem bệnh án của Vương phi, tại đây ai cũng hiểu cái sứ mệnh của Hoàng đế giao phó cho nàng. Rồi ngay trong đêm, Chiêu Anh miệt mài trên từng trang án bệnh, thỉnh thoảng rời xa vẻ đăm chiêu nghĩ ngợi.

Mặt trời đã lặn sau mái nhà ngói đỏ vảy rồng. Tiểu đồng đang tưới cây. Tuệ Tĩnh bước tới. “Ngươi để ta”, ông cầm lấy bình tưới từ tay Nồng. Thỉnh thoảng ông ngồi xuống xem xét một thân cây. Nữ quan Chiêu Anh bước tới, thay lời chào hỏi bằng đề nghị: “Thưa thần y! Ông có thể cho tôi tưới cây cùng không ạ?” Tuệ Tĩnh ngỡ ngàng nhìn Chiêu Anh như dò hỏi. “Mời nữ quan!” Rồi ông đưa bình tưới cho nữ quan.

- Nhà tôi ở cuối Giang Nam cũng có một mảnh vườn trồng rau và hoa… Sau này được về quê, nhất định tôi cũng sẽ trồng các loại cây dược liệu như thần y…

- Xin nữ quan đừng gọi tôi là “Thần y” nữa… Tôi không xứng với danh hiệu này đâu… Nhưng nếu nữ quan có ý định trồng cây dược liệu, tôi xin được tham vấn cho bà một số kinh nghiệm của tôi, mà hồi trong nước tôi đã tham vấn cho nhiều chùa trồng cây dược liệu…

- Phải chăng đó cũng là lý do ông còn được gọi là “Thánh dược nước Nam”?

- Thánh dược gì đâu bà! Thật xấu hổ! Điều ân hận lớn nhất là trong lúc tôi đang nghiên cứu để phát triển một số loại cây thuốc quý, sắp có kết quả, thì bị bắt sang đây làm “cống nhân”…

- Và tôi được biết: ông đã dùng chính thân thể mình để thí nghiệm một loài thuốc có độc tính, rồi tự bào chế ra thuốc giải…

Tuệ Tĩnh bất ngờ.

- Trời! Ai đã kể cho bà thế?

- Một cống nhân Đại Việt bị đưa sang sau ông mấy tháng… Ông ta còn kể: mấy người làng ông ta được ông chữa khỏi bệnh, đã chung nhau xây đền thờ sống ông để tỏ lòng biết ơn…

- Tôi biết ơn bà… Bà quả là một tri âm tri kỷ của tôi… Nhưng…

- Ông đừng nói vội… Tôi biết ông định nói gì… Đêm trước, tôi bắt đầu nghiền ngẫm bộ “Nam dược thần hiệu” của ông. Tôi mở đọc ngay cuốn “Y luận" viết về âm dương ngũ hành tác động vào con người ta, trong tiết khí bốn mùa, sự ảnh hưởng đến bệnh tật, lẫn cách điều trị lâm sàng… Như vậy, sự tìm kiếm dược tính từ hàng trăm loài cỏ cây của ông, từng được áp dụng vào chính bản thân ông, hóa ra có nền tảng Y luận hàng ngàn năm nay. Các vị Ngự y của Thái y viện nếu coi thường ông, thì họ thực có mắt mà như mù…

Tuệ Tĩnh tròn xoe mắt kinh ngạc.

- Không ngờ, một nữ quan chuyên đảm nhiệm dược liệu Hoàng gia như bà lại có được y lý sâu sắc thế!

- Tôi chịu ảnh hưởng của ông nhiều lắm… Tôi vẫn từ xa lặng lẽ quan sát ông, hỏi han tỷ mỉ mọi điều về ông, và không ai trong cái Hoàng cung giá lạnh này hiểu tâm tư của ông bằng tôi… Tôi vẫn thường đặt mình trong nỗi niềm cố quốc tha hương của ông… Tôi thương ông, Thần y ạ…

Tuệ Tĩnh chợt lấy tay áo lau vội nước mắt lăn trên má ông.

- Chao, tôi phải khóc trước nàng, thực đáng xấu hổ quá! Từ thời trai trẻ, tôi nguyện sống như Thiền sư Quảng Nghiêm nước tôi: Nam nhi tự hữu xung thiên chí/ Hưu hướng Như Lai hành xứ hành thể (Làm trai phải có chí khí chọc trời, không nhất thiết phải đi theo con đường mà Như Lai đã đi) , vậy mà hôm nay nàng đã khiến tôi phải rơi lệ nhi nữ thường tình thế này!

Chiêu Anh thầm thì trong nỗi nghẹn ngào:

- Còn tôi, Thần y ơi, từ ngày được tuyển vào làm nữ quan, xa gia đình, xa quê hương Giang Nam, trái tim tôi dường đã khép chặt… Tôi chưa từng để mắt tới một trang nam nhi nào… Cho tới khi được biết Thần y… Dù biết rõ Thần y là một Thiền sư xa lánh trần tục, song tôi vẫn thầm mơ tưởng đến Thần y…

Tuệ Tĩnh bất giác nắm lấy hai bàn tay đang run rẩy của nữ quan. Ông cũng thầm thì bên tai nàng.

- Cám ơn nàng lắm… Nhưng tôi lâu nay đã là người ăn chay niệm Phật, lửa tình duyên chưa hề có và cũng sẽ không bao giờ có, chỉ chăm chăm tìm phương thuốc cứu đời… Nàng là nữ nhân đầu tiên khiến lòng tôi phải xao động… Đừng thế, nữ quan! Nàng đừng nhẫn tâm hủy diệt cái chí hướng đau đáu cuối đời của tôi là nhất định phải hồi hương… Tổ tiên tôi lúc nào cũng thúc dục tôi trở về, đồng bào đau thương của tôi đang mong chờ tôi từng ngày…

Chiêu Anh gạt nước mắt:

- Em biết rõ vậy, nhưng không sao cầm lòng trước ông… Hôm nay, em phải dũng cảm lắm mới bộc bạch được tâm sự tận đáy lòng… Lâu nay, ông đối với em tựa một loài tiên dược quý giá nhất có thể chữa lành mọi vết thương thân thể lẫn tâm hồn mà trần gian đau thương này may mắn có được…

- Nhưng nàng ơi, nàng và tôi hãy chôn chặt chôn sâu tình cảm này… Đối với hai ta, đó chỉ là tình nghĩa tri âm, tri kỷ… Xin nhắc lại với nàng: giờ đây, cuộc sống xa hoa trong triều, tính mệnh của Vương phi, cùng mọi ân điển mà hoàng đế hứa hẹn, đối với tôi đã là quá khứ… Tôi nhất quyết phải trở về nước Nam…

Chiêu Anh dúi vào tay Tuệ Tĩnh tập giấy.

- Đây là tập án bệnh của Vương phi. Nếu ông quyết chối từ ra tay làm phúc chữa bệnh, thì mong ông đọc rồi cho các ngự y - dĩ nhiên là qua em, được biết về hướng chẩn trị, các phương thang cần thiết…

Tuệ Tĩnh thờ ơ cầm tập án bệnh:

- Tôi đã biết mọi điều trong tập án bệnh chưa từng gặp này! Nhưng tôi không nỡ lắc đầu trước đề nghị của nàng… Có điều, nàng cần nhớ: cả một Viện Thái y hoàng gia đã bất lực thì Bá Tĩnh tôi chắc chắn không thể làm gì được nữa! Hãy từ từ an ủi Hoàng đế, chuẩn bị đưa tiễn bà ấy về chốn Vĩnh hằng… A di đà Phật!

Tuệ Tĩnh nhìn theo bóng nữ quan vừa đi vừa ôm mặt đau đớn tuyệt vọng, ông chợt thở dài não nuột…

Tuệ Tĩnh bước tha thẩn trong một sân chùa lớn… Nồng đi theo sau.

- Nồng này, con có nhận thấy các chùa ở Kim Lăng đều lớn, tượng thì to, khiến người ta kính sợ, mà không có được sự gần gụi thân thương như chùa quê ở bên ta?

- Thầy nói như Kinh Phật vậy! Thầy mà còn thấy kính sợ nữa là kẻ dân dã như con…

- Thì ta cũng là kẻ từ dân dã mà ra, khác gì con đâu!

- Nhưng con ước gì kiếp sau được là kẻ dân dã được cả triều đình Đại Minh trọng vọng như thầy…

- Trọng vọng ư? Con lại đùa cợt rồi! Họ đang tức tối ta đến thù hận vì không lợi dụng được kinh nghiệm y thuật gom góp được từ dân dã của ta…

- Nhưng con thì lại thấy bà nữ quan Chiêu Anh nể trọng thầy thật sự…

- Nồng này, nếu là con, biết được cách chữa trị hiệu nghiệm cho bà Vương phi, con có ra tay cứu giúp không?

- Sao thầy hỏi lạ vậy, chẳng giống thầy như con biết… Gặp người bệnh, có chết cũng lăn xả cứu giúp, chứ sao! Dẫu xây chín bậc Phù đồ/ Không bằng làm phúc cứu cho một người! Thầy chẳng dạy con câu đó làm lòng là gì, khi con gọt đầu ăn mày cửa Phật, tình nguyện theo thầy cùng trời cuối đất…

- Kể cả khi cứu giúp một người nào đó xong, xây được chín bậc Phù đồ, nhưng vĩnh viễn phải tha hương tại mảnh đất xa lạ thù địch này?

Nồng hơi sững người lại:

- Ơ... Thầy làm khó con rồi… Ừ nhỉ… Điều này con đâu nghĩ tới?

- Nghĩ dần đi là vừa, ông tướng! Con sẽ là người kế nghiệp ta… Con chăm chỉ học hỏi, quan sát tốt, nhớ nhiều nhớ dai, tinh tường, hay tò mò - những điều cần để vào nghiệp chữa bệnh cứu người… Song như vậy chưa đủ…

Nồng chăm chú. Tuệ Tĩnh vừa đi vừa lần tràng hạt, chậm rãi nói như đọc Kinh:

- Nghiệp của chúng ta, Y thuật, Y đạo là hệ trọng, song nếu không có Y tâm, mọi bí truyền, mọi kinh nghiệm xương máu của Y thuật Y đạo sẽ trở thành vô nghĩa… Mà cái gốc của Y tâm, đơn giản chỉ là tình thương người đó con! Thầy trò ta có hạnh phúc lớn trong đời, là đã được sinh ra ở một xứ sở biết thương người, giàu lòng thương người…

- Thầy còn định bảo: nhưng bất hạnh vì phải chữa bệnh cho những kẻ mình không hề yêu thương?…

Tuệ Tĩnh dừng bước, mỉm cười hài lòng nhưng buồn bã.

- Con bắt đầu có biểu hiện của kẻ thông tuệ rồi đó… Nhưng tầm nghĩ vẫn non nớt lắm! Dù có là kẻ thù tàn ác đến đâu, đã sát hại người thân yêu của mình, song khi hắn nằm xuống làm người bệnh, thì trong mắt chúng ta, đó chỉ là bệnh nhân, với những đau đớn cơ thể mong chờ lương tâm người thầy thuốc… Còn lúc hắn đã hồi phục sức khỏe, thì chuyện đối xử với hắn ra sao lại thuộc ứng xử xã hội, thuộc luật lệ một quốc gia… Như thế, điều bất hạnh mà con vừa nói đó, nằm trong sứ mệnh của chúng ta, và nếu phải chịu đựng sự bất hạnh này thì cũng là một phần của Y tâm…

Nồng gật gù:

- Thầy nói nhiều điều xa xôi quá, con ù tai mất, nhưng con cũng hiểu những ngày qua thầy trăn trở bởi án bệnh của bà Vương phi… Mà bà ta thì, con nghe hóng hớt các nơi, bà ta là người được các cung nữ, cấm vệ binh, người hầu hạ quý mến lắm… Còn kẻ thù của ta, đứng đầu là cái lão Hoàng đế kia kìa, khỏe như vâm, mỗi đêm sơi cả chục cung nữ không hề hấn gì ấy chứ! Thầy mà phải chữa bệnh cho ông ta, chắc chỉ là bệnh quá sức đàn ông thôi, thì con sẽ dửng dưng trước mọi lời la hét của lão ta, và thấm đau cho nỗi bất hạnh to lớn của thầy!…

Tuệ Tĩnh bưng miệng cười khẽ.

- Con làm ta nhớ đến cậu hề đồng trong các chiếu chèo đất Hải Đông, đất Sơn Nam quê mình… Nhưng ở nơi tôn nghiêm này, con nên bớt giọng tếu táo đi nhé!

Nồng dài giọng:

- Thì ở trong cung, con đã phải ăn nói e dè thận trọng mãi rồi, cho xứng là đệ tử của vị Y tư cửu phẩm Hoàng gia Tuệ Tĩnh! Còn ở đây…

Tuệ Tĩnh nghiêm nghị:

- Ở đây có linh khí của Phật và các vị tu hành đắc đạo… Con không được báng bổ!

Nồng lè lưỡi kín đáo:

- Eo ôi, con cứ phải kiêng dè mãi cái sự vui vẻ. Vui vẻ tống tiễn những thứ giả linh thiêng, giả tốt bụng, từ ban thờ Phật tới cung vua, từ trong nước đến xứ hang hùm nọc rắn này…

Tuệ Tĩnh hạ giọng:

- Con này, đạo Phật ở xứ nào cũng thế, có mặt tốt và mặt suy đồi… Ta không biết xứ này đạo Phật xảy ra những gì, nhưng ở nước ta, thời Lý triều cũng có nhà nho tâu với vua lên án Phật giáo: “Hiện nay số sư sãi đã gần ngang với số phu dịch… Bọn họ tự kết bè lũ, lập càn thủ lĩnh, tụ họp thành bầy, làm nhiều việc xấu…”

- Con không biết những điều đó… Con chỉ biết, từ khi thầy cho xây mấy chục chùa và biến chùa thành nơi chữa bệnh cho dân nghèo, thì làng con có thêm bao Phật tử thuần thành, rồi nhà nào cũng gắng dành ra một mảnh đất để trồng cây thuốc Nam theo gương các chùa…

Tuệ Tĩnh thả hồn nơi xa xăm:

- Con nhắc tới chùa làng quê ta, khiến thầy quặn nhớ những mái tam quan rêu phủ, những bóng cổ thụ in dưới đáy ao, tiếng sáo mục đồng trên đê khiến tượng Phật mê mải…

- Thầy lại làm thơ đó à? Thầy khiến con chảy nước mắt đây này…

Tuệ Tĩnh chợt như tỉnh mộng:

- Không đâu con! Lúc này không phải là lúc nhớ thương, thơ thẩn… Lúc này là lúc cần hết sức tỉnh táo, tìm mọi phương cách, bằng mọi giá để trở về cố quốc… Nhiều việc trọng ở nước nhà đang chờ thầy trò ta, vậy mà ta đã lãng phí mấy năm ròng! Ta về thôi!

Nơi nghỉ của Hoàng đế, Chiêu Anh bước vào.

- Thánh thượng vạn tuế! Tiểu nữ có mặt theo lệnh triệu của bệ hạ…

- Sao cứ phải đợi lệnh triệu của ta! Ta mong tin người từng khắc…

- Bẩm thánh thượng… Tiểu nữ đã trao cho Y tư cửu phẩm Tuệ Tĩnh án bệnh của Vương phi, do Viện Thái y cung cấp. Ông ta hứa sẽ xem xét lại thật kỹ lưỡng…

Hoàng đế vẻ nóng ruột:

- Ông ta còn nói những gì nữa?

- Bẩm thánh thượng… Tiểu nữ thực khó nói, khó xử…

Hoàng đế phẩy tay, dáng sốt ruột. Chiêu Anh cố gắng lựa lời một cách khó khăn:

- Ông ta thú thật là… Không những Vương phi, người mà ông ta rất kính trọng, mà đến cả một dân thường, bất kỳ ai khi có bệnh thì ông ta đều sẵn sàng xả thân cứu chữa… Nhưng với trường hợp Vương phi, ông ta không dám qua mặt Viện Thái y, và cũng nhận thấy sự bất lực như tất cả các Ngự y Hoàng gia…

Hoàng đế ngồi phịch xuống ghế, vẻ đau đớn tuyệt vọng. Rồi ông phẩy tay ra hiệu cho nữ quan lui. Trong lúc đó, Tuệ Tĩnh ngồi bên tập án bệnh, giở chăm chú. Gương mặt ông chứng tỏ đang tập trung cao độ. Phòng bên, Nồng đang say giấc, thỉnh thoảng nói mớ: “Mẹ ơi…” Bất chợt, Tuệ Tĩnh vùng đứng dậy, tới giường Nồng lay anh ta dậy. Nồng dụi mắt choàng tỉnh:

- Mẹ…! Ô, thầy đấy à? Con đang mơ về mẹ con… Con thấy mẹ thức con dậy… Hóa ra là thầy! Thầy chưa ngủ ư? Có chuyện gì vậy thầy?

- Con thực sung sướng vì được nhớ tới mẹ… Còn ta thì đang bị dày vò trăm bề… Ngủ sao được…

Nồng ngồi hẳn dậy:

- Hóa ra thầy ghen với con… Vâng, thầy đánh thức con giữa đêm khuya làm gì thế ạ? Con giúp gì được thầy đây?

- Ta thử trí nhớ của con… Thử xem những điều ta dạy con để làm kẻ truyền nhân của ta đã thấm được tới đâu?

Nồng ngáp, vẻ mệt mỏi chán nản:

- Vâng, thầy cứ hỏi đi ạ.

- Con nhớ được bài Phú thuốc Nam nào của ta bằng thơ Nôm? Hay chữ thầy trả thầy hết rồi?

Nồng cất giọng ngái ngủ đọc:

- Thang Đại hoàng gia vị:
Chủ táo phiền thấu thủy bất an
Thượng tiêu ứ huyết gian nan
Nuốt nước không xuống, xảy nên vậy là…
Thang Xung hòa khương hoạt:
Chữa xuân hè thu tiết phát đau
Ba đông xung đột bấy lâu
Khí nhiều sức mạnh chẳng âu việc vàn
Sang xuân phát bệnh chẳng an
Bởi xưa mao thuở đông hàn thiên phong
Nhức đầu rét dữ thiên ban
Mồ hôi không có hợp tan mà dùng…

Tuệ Tĩnh xua tay:

- Thôi! Con mới chỉ là thuộc lòng vỏ chữ mà thôi… Nhưng dù sao cũng đáng khen, bởi cái vỏ chữ ấy đã bắt đầu thấm vào tiềm thức của con để lay động những điều thần bí của thiên nhiên mà con cần khám phá, để con sẽ thật sự trở thành một kẻ suốt đời “Thương nhân dân chết chóc - Chọn hiền triết phương thang”…

- Con biết là thầy gọi con không để thử trí nhớ, để bắt đọc các bài Phú của thầy… Thầy đang có điều gì vò xé tâm can thầy ư?

Tuệ Tĩnh gật đầu:

- Con tinh ý lắm…

Nồng dỗi:

- Thì thiếu gì lúc hở thầy? Có bao giờ thầy coi con là cái bị rỗng để thầy trút nỗi lo lắng dày vò đâu cơ chứ? Xa quê cha đất mẹ lâu quá, thầy đâm ra lẫn cẫn mất rồi…

- Nếu lúc khác thì ta sẽ cho con mấy gậy quằn lưng đó! Nhưng lúc này… Ta tha thứ, bởi cần con để trò chuyện…

- Vâng, kính cẩn không bằng tuân lệnh. Thầy cứ dạy bảo…

- Ta đã nói rồi, ta cần người để tâm sự lúc này… - Nhìn Nồng đang xịu mặt xuống - Con đã ngủ nhiều lắm rồi, từ khi sang đây; cả ta cũng vậy, dường đã ngủ quên trước cảnh nước mình sắp bị quân Minh dày xéo, và lăm le nuốt chửng… Nhiều đêm, ta mơ thấy những đám khói lửa ngút trời, những thân hình đàn bà con trẻ bị cháy đen, những vườn dược thân yêu mà ta dày công chăm sóc, đặt bao hy vọng đang hóa tro tàn…

Nước mắt Tuệ Tĩnh chảy tràn trên má, ông không buồn lau. Nồng lén chùi nước mắt của anh.

- Con đoán là, thầy đang phải lựa chọn… Một sự lựa chọn chưa từng có trong đời thầy…

- Và chắc là cũng chưa từng có trong đời bất kỳ một vị lương y lương dược nào xưa nay, trên miền sinh ký - cõi tạm này…

- Lựa chọn nào, quyết định nào của thầy con cũng đồng tình hết… Con tin ở sự sáng suốt của thầy…

Tuệ Tĩnh lắc đầu cười buồn:

- Sáng suốt ư? Không, con ơi, sáng suốt ở đây là vô nghĩa… Và biết đâu, lại là tàn ác, vô lương…

Nồng hoang mang:

- Con không hiểu gì cả…

- Con biết rồi đó: tất cả các thầy thuốc giỏi nhất Đại Minh này đã thăm bệnh Tống vương phi… Nhưng họ tuy đã chẩn được đích xác nguyên nhân bệnh, lại không đưa ra được cách thức chữa trị, phương thang hữu hiệu…

Nồng mắt sáng rực lên:

- Còn thầy thì đã có cách thức, phương thang chữa trị đặc hiệu?

Tuệ Tĩnh từ tốn giảng giải:

- Không phải là họ kém cỏi về Y thuật, Y lý, hoặc trễ nải với lương tâm nghề nghiệp đâu! Cái Tâm y đó, họ có thừa, và hầu hết đều sinh tử với nghề nghiệp không kém ta. Hơn nữa, một số mặt nào đó về Y lý, Y đạo, họ là bậc thầy của ta! – Nồng chăm chú lắng nghe, vẻ hiếu kỳ háo hức tột độ - Nhưng họ, tất cả đều có những bí mật gia truyền hay chỉ truyền cho các đồ đệ thân tín, mà chưa hề đem ra giao lưu ngay trong Thái y viện, không được quảng bá rộng rãi, lại xa cách đám đông dân chúng, vì vậy có những án bệnh lẽ ra hết sức thông thường trong dân gian lại trở thành hóc hiểm nơi lầu các…

- Thầy dài dòng rắc rối quá, khiến con tổn thọ mất, thì thầy khó mà tìm được truyền nhân nào như con đâu…

Tuệ Tĩnh dí ngón tay vào trán Nồng:

- Ngươi chỉ được cái bẻm mép, mồm miệng đỡ chân tay! Mấy đêm rồi, ta tìm trong án bệnh người đàn bà quý tộc này… - Nhìn Nồng vẻ nghiêm khắc - Con chớ vui mồm để lộ… Hãy sống để dạ chết mang đi, hiểu chưa? Nếu bà ta là một nông dân, một bà vãi thôn quê xứ ta…

Nồng cướp lời:

- … thì thầy sẽ chữa khỏi tắp lự! Thầy định bảo thế chứ gì!

- Đã bảo là Thiên cơ bất khả lộ mà! - Nhìn Nồng tiu nghỉu - Con hãy ghi tâm khắc cốt điều này: nếu chúng ta chữa khỏi bệnh cho người đàn bà quý tộc kia, thì cơ hội được trở về quê cha đất tổ sẽ vuột mất… để rồi phải ôm hận cố hương mà chết nơi đất khách quê người… Chết mà không thể nhắm mắt…

Nồng lặng im, mắt mở to vẻ lo lắng và buồn bã nhìn ra trời đêm đen kịt.

- Thôi, con vào ngủ tiếp đi… Nhưng không phải để lãng quên thân phận chúng ta, mà để mơ tiếp giấc mộng hồi hương…

Nồng lặng lẽ quay vào, để mình Tuệ Tĩnh lại chong nến thâu đêm. Ánh nến bập bùng. Trong ánh nến, Tuệ Tĩnh hình dung lại quá khứ…

Trong Cung điện nhà Trần, Tuệ Tĩnh quỳ trước vua.

Trần Dụ Tông:

- Mấy năm trước, ngươi đã từ chối chức quan bổng hậu triều đình, sau khi đỗ Thái học sinh… Ta đã cảm thông cho ý nguyện của ngươi, vui lòng cho ngươi về chốn tu hành trọn kiếp để tiếp tục nghiệp dùng thuốc Nam cứu chữa người nước Nam…

Tuệ Tĩnh:

- Muôn tâu bệ hạ, thần rất cảm kích và cả đời đội ơn bệ hạ về điều này…

Trần Dụ Tông:

- Nhưng nay, triều đình Đại Minh cậy thế áp đảo, chỉ đích danh ngươi phải làm báu vật để cống sứ… Ta tiếc lắm…

Tuệ Tĩnh:

- Bẩm bệ hạ! Thần hiểu nỗi lòng của bệ hạ… Nhưng Bá Tĩnh này, đã là con dân nước Đại Việt, dù có phải gan lầy bụi đất vì sự tồn vong quốc gia cũng chẳng nề hà… Thần đã được báo việc này từ tháng trước, đã chuẩn bị mọi sự chu đáo để lên đường nhận trọng trách…

Vua bước xuống, đỡ Tuệ Tĩnh đứng dậy. Ngài lấy ngón tay mình lau giọt lệ trên má Tuệ Tĩnh.

- Cám ơn khanh! Tuy khanh không là quan chức triều đình, nhưng lâu nay ta đã coi khanh như một bậc đại thần quốc gia… Khanh đã kế tục những vườn dược thiêng liêng của Đức sơ tổ Trúc Lâm, và đương tạo nên bao vườn dược quý khắp các làng quê Hải Đông, Sơn Nam, trẫm sẽ cho nhân rộng ra toàn giang sơn như ý nguyện của khanh… Cả triều đình và toàn dân Đại Việt biết ơn khanh - Vua đưa chén rượu cho Tuệ Tĩnh - Coi như là chén quan hà ta thay mặt triều đình đưa tiễn khanh… Mong khanh chân cứng đá mềm!

Tuệ Tĩnh lấy vạt áo lau lệ ướt má và râu. Ông lại tiếp tục giở án bệnh đọc. Nhưng ngọn nến bỗng nhòe đi trong mắt ông. Thiền sư năm xưa trong chiếc áo nâu sòng dân dã tại chùa quê Việt và vị Y tư cửu phẩm trong lễ phục Thái y viện Đại Minh xuất hiện đối đáp.

THIỀN SƯ Tuệ Tĩnh tay lần tràng hạt:

- Sao, ngươi đã tìm ta phương thang cần cho bệnh Vương phi rồi, vậy còn đắn đo gì nữa? Lòng từ bi của Phật mà ngươi thường tâm niệm và thuyết pháp giờ chạy trốn đâu mất rồi?

Y TƯ CỬU PHẨM Tuệ Tĩnh:

- Ta làm sao mà qua mặt được cả một Viện Thái y hùng hậu? Họ giỏi giang hơn ta nhiều, lại có biết bao phương dược quý nhất thế gian, vậy mà cũng phải bó tay! Ta chỉ có vài phương thang xào xáo từ các thứ cỏ cây hoang dại, bị họ bưng mũi chê cười đó thôi…

THIỀN SƯ Tuệ Tĩnh:

- Ngươi chớ tìm cách bao biện, lẩn tránh nữa… Y tâm Y đức của ngươi không cho phép ngươi tiếp tục nhắm mắt buông tay trước sinh mệnh của người đàn bà đáng thương đó! Ngươi chắc rõ, suốt mấy tuần trăng qua, bà ta đã đau đớn khổ sở thế nào… Dù đã chữa thành công cả ngàn con bệnh mà nay bỏ mặc một con bệnh, thì sao có thể nói về Y đạo?…

Y TƯ CỬU PHẨM Tuệ Tĩnh:

- Ngươi tàn nhẫn quá, người đã cứa vào lương tâm của ta… Cái lương tâm vành vạnh tựa trăng rằm mà bị mây đen mưu đồ của chính ta che phủ mất… Nhưng ta biết làm gì khác đây để thoát phận lưu vong khốn khổ?

THIỀN SƯ Tuệ Tĩnh: - Ngươi đã đọc, đã khảo cứu trước tác - công nghiệp của bao đại y sư xưa nay… Ngươi đã thấm được Y tài, Y đức, Y đạo của họ trên ngàn dặm Y nghệ trầm luân của ngươi, đã hiểu cái lẽ trường tồn vượt qua mọi hữu hạn của thể xác và thời gian của họ… Thế mà…

Y TƯ CỬU PHẨM Tuệ Tĩnh:

- Nhưng ngươi đã thử sống trong cảnh ngộ bị cầm tù của ta chưa? Ngươi có hiểu cái hữu hạn của thể xác và thời gian mà ta trải qua đau xót đến thế nào?… Trở về quê cha đất mẹ bao lâu nay đã là cái đích của đời ta… Lương dân đói nghèo khốn khổ nước Đại Việt chính là cha ta, mẹ ta, ta cần báo hiếu trọn vẹn…

THIỀN SƯ Tuệ Tĩnh:

- Thì trong cõi đời sinh ký ngổn ngang này, có điều gì trọn vẹn đâu? Còn trước mắt ngươi, đã mang danh là Thần y, ngươi hãy làm trọn vẹn chữ Y tâm… Nếu trở về được cố hương bằng tính mệnh bà Vương phi đã nằm trong tay ngươi, đoạn đời còn lại của ngươi sẽ chìm trong dằn vặt, hối hận…

Nhân vật Thiền sư dần biến đi, để lại mình vị Y tư ôm đầu vật vã. Nồng chạy tới, lay mạnh Tuệ Tĩnh. Mắt ông mở ra vô hồn, vẻ đau đớn hiện rõ trên gương mặt khắc khổ.

- Thầy ơi, thầy! Thầy khiến con sợ quá! Thầy làm sao thế ạ? Cả đêm qua thầy không ngủ…

- Này, hề đồng hề nhọ! Xa nước mấy năm, con còn nhớ điệu chèo quê nào không?

- Để làm gì hở thầy?

- Làm gì ư? Hỏi ngốc thế! Thầy đang muốn được trấn an đôi chút. Ta mệt mỏi quá… Đau đầu quá!

- Tưởng gì, chứ chèo quê thì con quên sao được! Vậy thầy muốn nghe điệu gì ạ? Biết thế, con đã gắng làm xong cây đàn nhị…

- Khỏi đàn sáo đi! Con muốn hát gì cũng được…

Nồng nhìn thầy vẻ hơi lạ lùng ngạc nhiên, rồi anh lấy giọng hát: (Hát vãn trò)

Tạo hóa xoay vần
Hết cơn bĩ cực đến tuần thái lai
Giời chung, giời chẳng riêng ai
Vun trồng cây đức ắt đài nền nhân
Giàu nghèo tại số, gian truân bởi trời
Phương ngôn dạy đủ mọi nhời…

Thấy Tuệ Tĩnh lặng yên, anh định hỏi thì thầy cất tiếng.

- Đúng là “giàu nghèo tại số”, nhưng “gian truân bởi trời” thì không đúng với ta… Ta gian truân bởi chính bản thân mình… Con biết điệu nào khác nữa?

Nồng liền hào hứng hát:

- Chàng đi thú vâng lời Hoàng chiếu/ Thiếp thiếp tiễn chàng này ra nẻo hoa kiều i hề lang quân. Ơi hỡi lang quân ơi..., nay thiếp tiễn chàng, trên bước đường dày chia đôi/ Ới… i / Nay giai lão mấy điều/ Thiếp thiếp cùng chàng này giai lão mấy nỗi niềm chứ nỗi niềm ân ái i í i/ Trăm chiều thời trăm chiều chớ quên i hề hề lang quân/ Ơi hỡi lang quân ơi, thiếp tiễn chàng/ Trên bước đường dày chia đôi…

- Thấy Tuệ Tĩnh giơ tay, anh dừng hát

- Chắc giọng con thuốc lào nên khê quá… Con thích điệu này lắm, nhưng phải nữ hát thì hợp hơn…

- Con có biết điệu này tên gì không?

- Con nhớ bác trùm chèo làng con bảo là điệu “Chức cẩm hồi văn” gì đó…

- Thế con có biết “Chức cẩm hồi văn” là gì không? - Nồng lắc đầu ngượng nghịu - Một vị tướng đời Hán là Đậu Thao, do phạm trọng tội nên bị vua đày biệt xứ ra biên ải… Vợ ông là Tô Huệ ngày đêm vò võ ngóng chồng, viết bài thơ “Chức Cẩm Hồi Văn” và dệt lên một tấm lụa làm thư, rồi gửi ra biên ải cho chồng... Nhưng người cầm thư nghĩ có lời phản nghịch, nên chuyển thư về triều đình. Ngờ đâu vua Hán lại cảm phục tấm lòng sắt son và tài thơ của nàng Tô Huệ, liền hạ chỉ tha cho Đậu Thao về… Họ được đoàn tụ sau nhiều năm xa cách…

Nồng xuýt xoa:

- Thật thế hở thầy? Thích quá nhỉ… Được đoàn tụ bởi nỗi nhớ mong, lại bởi thơ ca nữa… Vậy thầy làm nhiều thơ đi, ngay nhiều bài thuốc của thầy đã là những bài thơ tuyệt hay rồi ạ. Chắc Hồng Vũ đế sẽ cảm phục thơ thầy, cảm thông nỗi nhớ quê hương của thầy mà thả cho thầy trò ta về nước…

Tuệ Tĩnh lắc đầu nhẹ:

- Con ngây ngô lắm! Mà với hoàng đế nào cơ, chứ ông chồng bà Vương phi này thì… tàn ác với cả phi tần! Ông ta đặt ra quy định, những phi tần một lòng hai dạ sẽ chịu hình phạt “thiết quần”, tức là phạm nhân sẽ phải mặc một cái váy bằng sắt rồi bị nung cháy đỏ trên lửa…

Nồng lè lưỡi sợ hãi:

- Ôi chu cha! Thế thì da thịt sẽ bị nướng chín, đau đớn đến chết…

- Một lính cấm vệ được thầy chữa khỏi bệnh mới kể lại hôm trước, anh ta vẫn chưa hết sợ, run rẩy cả người…

- Con càng hiểu vì sao thầy đã thận trọng với án bệnh bà Vương phi… Ông hoàng đế này tàn ác với những người mà ông ta từng yêu quý gần gũi thế… Còn thầy, nếu nhận mà không chữa khỏi bệnh cho bà ta, thì không biết ông ta sẽ dùng hình phạt gì đây?… - Thấy Tuệ Tĩnh chợt tái mặt lại, run người lên vẻ tức giận, Nồng vội tự lấy tay vả vào mặt mình mấy cái - Con gở mồm, đáng chết, đáng chết! Xin thầy thứ lỗi…

Tuệ Tĩnh sau một lúc tự trấn tĩnh lại:

- Ta trừng phạt con bằng cách… Con hãy tới bà nữ quan Chiêu Anh, mời cho ta gặp ngay sáng nay!

Nồng ngớ người, lùi từng bước ra ngoài rồi quay ngoắt người chạy biến, như sợ thầy thay đổi quyết định. Tuệ Tĩnh nhìn theo Nồng cho tới khuất hẳn, rồi nhiên vụng về hát một câu:

- Chàng đi thú vâng lời…ii… hoàng chiếu…

Tuệ Tĩnh như nhớ ra chuyện gì, vội bước ra ngoài, tới vườn dược nhỏ. Mặt trời lên tỏa sáng khắp khu vườn, và lấp lánh trên các mái rồng trùng điệp phía xa. Ông bước đến một lùm cây bắt đầu xum xuê lá và dây leo, và cẩn thận hái từng lá, cho vào chiếc túi vải đeo bên hông… Rồi ông trở lại Y phòng. Tuệ Tĩnh mở một, hai ô thuốc, lấy ra ít dược liệu có sẵn trong đó. Vẻ mặt ông căng thẳng, như trước một việc hết sức hệ trọng đòi hỏi tinh lực cao độ. Tuệ Tĩnh lấy một tờ giấy bản ra, viết mấy chữ. Sau đó, ông ngồi thiền một lúc lâu. Nồng dẫn Chiêu Anh bước vào, thấy thầy đang thiền, anh kéo tay nữ quan lui ra.

- Trước khi chữa trị cho người bệnh trọng, thầy tôi bao giờ cũng ngồi thiền nửa canh giờ, hoặc lâu hơn… Còn hôm nay, chắc là để tự chữa cho mình thôi… Tâm trí thầy tôi dạo này bị tổn thương nặng lắm…

Chiêu Anh nói nhỏ:

- Với những người như Thần y, nội thương tâm trí thường rất lâu lành… Nhưng anh Nồng này, nội thương đó phải chăng chỉ là nỗi nhớ thương cố quốc?

- Bà nữ quan còn phải hỏi sao? Bà đã biết mười mươi rồi mà…

Tuệ Tĩnh bước tới hai người. Chiêu Anh cúi chào:

- Kính chào Thần y. Sáng sớm, ông cho vời tôi gấp… Chắc có việc hệ trọng?

- Mời nữ quan ngồi. Nồng, pha trà đi con! Trước hết, mong nữ quan không gọi tôi là Thần y nữa. Đó là tên gọi mà dân nước Nam, vì yêu quý tôi nên đặt cho, và tôi cũng vì yêu quý dân mình nên đã vui vẻ chấp thuận… Còn nơi đây, tôi đã được Hoàng đế phong chức Y tư cửu phẩm, đó quả là một vinh dự lớn, tuy tôi chưa xứng với danh vị này, song bà chứng giám cho: tôi vẫn đang cố gắng tận tâm tận sức…

- Ôi chao! Hôm nay sao ông long trọng thế ạ? Cứ như là em chưa từng được trò chuyện thân thiết với ông, và được ông coi là kẻ tri âm tri kỷ…

- Bởi vì… Câu chuyện vào giờ khắc này, có liên quan đến tính mệnh của một người dàn bà bậc nhất cao sang, và đến tính mệnh của kẻ lương y lương dược đất phương Nam không may bị lạc vào chốn phồn hoa vốn không dành cho hắn ta…

Nữ quan mỗi lúc một ngạc nhiên, nhìn Tuệ Tĩnh đăm đăm dường muốn tìm hiểu thực chất của những lời nói này, cô như nín thở và bị thôi miên.

- Em hồi hộp quá… Em đang lắng nghe ông đây, Thần y…

- Tôi đã nói với bà ngay từ đầu: mong bà không bao giờ gọi tôi là Thần y nữa… Thực ra, tôi chỉ là một người thợ làm vườn Nam dược, có chút khéo léo, có chút mê say, và may mắn được thiên nhiên ban thưởng cho vài ba bí mật về phép cứu người bằng cỏ cây vườn nhà hay vườn hoang… Đối với tôi, chúng là “vườn hạnh” - nghĩa là khu vườn mong giàu sang, may mắn, hạnh phúc, vườn hạnh ngộ chứa đầy lòng yêu thương dành cho người yếu thế, nghèo đói, bất hạnh…

Chiêu Anh xúc động thốt lên:

-Trời ơi, chính ông đã viết trong sách: “Cây hoang dại có thể thành vườn hạnh được vậy”…

- Chắc bà đã đọc “Kinh Dược Sư”? - Nữ quan gật đầu - Trong 12 lời nguyện của Phật Dược Sư, tôi chú trọng đến hai điều: Giúp chúng sinh chữa lành các thứ bệnh do sáu giác quan sinh ra, và chữa bệnh thuộc về thân tâm cho mọi chúng sinh…

- Em đã coi ông như một bậc thầy Y đạo… Một Phật Dược Sư tái thế…

Tuệ Tĩnh cười buồn:

- Vâng, bậc thầy Y đạo của bà xin tình nguyện nhận chữa bệnh cho Vương phi Đại Minh đây!…

Nữ quan sững sờ, như chưa tin ở những điều vừa được nghe.

- Ông… Ông không đùa em đấy chứ? Ông…

- Làm sao mà đùa được trước sinh mệnh người - dù đó là kẻ không ai biết nơi thôn dã hay bậc mệnh phụ chốn tột đỉnh danh vọng! Bà hãy bẩm báo với Hoàng đế, nguyên văn từng từ: Y tư cửu phẩm Tuệ Tĩnh xin được chính thức nhận án bệnh của Vương phi, cam đoan dốc sức chữa bệnh cho bà… Nếu sơ xảy điều gì, xin được mang tính mệnh kẻ lương y này làm vật đảm bảo… Hắn vốn là vật “triều cống” mà… - Tuệ Tĩnh cười chua chát.

- Trời! Hoàng đế đang mong mỏi cháy lòng được Thần y ra tay… Ngài hiểu con người ta có vận số, nhưng khi tuyệt vọng, vẫn có hy chút vọng cuối cùng…

- Dân gian nước tôi có câu: “Còn nước còn tát”… Hoàng đế của bà nghĩ rất phải! Nhưng ở cương vị một “cống nhân”, lại đã bị các đồng nghiệp Thái y viện coi rẻ, nên để thực thi nghĩa vụ của mình, tôi đành mang tính mạng bản thân ra đánh cược thôi… Bởi, lâu nay xa cố hương, tôi thực chất chỉ là một nắm xương tàn…

- Ông không được nghĩ vậy nữa nhé! Em đi tâu với Hoàng đế ngay đây!

- Việc chữa trị cho Vương phi, nhờ bà tìm giúp thêm mấy thứ này gấp…

Ông đưa một tờ giấy kê sẵn bằng bút lông viết vội. Nữ quan đọc xong, kêu lên.

- Trời! Các thần dược của ông đây sao? Lá tre, lá sen già, ngó sen, hoa kinh giới… Toàn những thứ ở vườn ao nhà dân… Chưa từng có trong các phương thang tại Thái y viện…

- Đó là Thái y viện phương Bắc, còn Thái y viện phương Nam thì có nhiều đấy!

- Riêng lá tre thì… Bên nước em chỉ có trúc thôi!

- Trúc cũng được, bởi trúc cùng họ thân đốt với tre, dược tính không khác nhau là bao!

Chiêu Anh hoài nghi:

- Ông thật sự chữa bệnh cho Vương phi bằng những thức này sao?

- Dĩ nhiên là có chủ trị là mấy dược liệu tôi đã mang theo… Và có cả ở trong vườn của tôi kia kìa! Nếu bà thấy nghi hoặc, thiếu tin tưởng thì để tôi tới gặp trực tiếp Hoàng đế… Mang tấm thân này cầu xin ông ta làm phúc, gia ơn cho được trổ tài lương y bé mọn…

- Không, không, em tuyệt đối không nghi ngờ gì cả… Em chỉ thấy ngạc nhiên, và… thích thú… Nhưng vì sao ông có quyết định ngược hẳn với tín điều của mình như thế?

- Đó cũng là một bí mật gây thích thú… Và bà sẽ còn có nhiều dịp để thích thú. Thôi, bà tới trình Hoàng đế ngay đi, kẻo ông ta chẳng may nghĩ lại rồi hối không kịp… Thời gian kíp rồi đó!

Nữ quan vái chào Tuệ Tĩnh rồi hấp tấp quay đi. Tuệ Tĩnh nói với mình:

- Ta hy vọng bà ta không phải nói câu: Vĩnh biệt… Kính tiễn ông về với thế giới của Đại y sư Kỳ Bá, Biển Thước…

Hoàng đế đang ngồi thần ra giữa thư phòng mênh mông. Vừa thấy Chiêu Anh bước vào, không đợi câu “Thánh thượng vạn tuế”, ông đã hỏi dồn dập: “Thế nào, ngươi có tin tức tốt lành gì?”

- Muôn tâu thánh thượng! Tiểu nữ xin bẩm báo điều hệ trọng… Điều mà thánh thượng đang mong chờ… - Hoàng đế sốt ruột phẩy tay - Bẩm thánh thượng, Thần y Tuệ Tĩnh… xin được chữa trị cho Vương phi ạ… Ông ấy nói: “Y tư cửu phẩm Tuệ Tĩnh xin được chính thức nhận án bệnh của Vương phi, cam đoan dốc sức chữa bệnh cho bà”…

Hoàng đế mừng rỡ ra mặt:

- Sao, ông ta bằng lòng rồi ư? Ơn Trời! Ta đã tin rằng, nhất định ông ta sẽ tỏ ơn tri ngộ đối với ta, kẻ đã ra chiếu chỉ cầu vua Nam vời ông ta về Bắc quốc… Cả một Viện Thái y ăn hại sẽ phải nhục nhã khi ông ta chữa khỏi bệnh cho Vương phi yêu quý của ta! Nào, ông ta yêu cầu những gì?

- Ngài Tuệ Tĩnh chỉ yêu cầu tiểu nữ tìm giúp một vài thứ dược liệu hiện không có trong Kho dược Hoàng cung ạ…

- Ta muốn hỏi: ông ta đòi hỏi những gì… Thực ra là, mặc cả điều gì? - Hoàng đế cau mày.

- Ông ta chỉ nói là dám đánh cược mạng sống ra trước sinh mệnh Vương phi…

Hoàng đế phẩy tay:

- Hắn chẳng công bằng chút nào! Chính ta đã mang mạng sống Vương phi ra đánh cược với may rủi, nhất là với danh tiếng của ông Thần y phương Nam mà ta mới chỉ được nghe mà thôi…

- Bẩm thánh thượng, chẳng phải cái danh tiếng đó cũng đã được thánh thượng biết đến qua bao câu chuyện được kể lại tựa truyền thuyết ở phương Nam, rồi được thẩm định kỹ lưỡng qua hàng ngàn trang sách của ông ta hay sao? Trong đó có kể những phương thang chứa độc dược mà ông ta đã đem thân mình ra thí nghiệm, trước khi đưa ra áp dụng cho người khác…

- Thôi thôi, ngươi truyền ngay lệnh chỉ của ta tới Thái y viện: tất cả túc trực đêm ngày phục vụ Tuệ Tĩnh chữa bệnh… Và Tuệ Tĩnh hãy gắng sức trổ tài thực hành y nghiệp sao cho xứng danh Thần y. Ta sẽ phong ông ta là Đại y sư thống lĩnh Thái y viện, đứng đầu các quan Ngự y Hoàng gia…

- Bẩm thánh thượng, Thần y Tuệ Tĩnh chỉ mong thánh thượng gia ân bằng sự cho phép được hồi hương thôi ạ…

Hoàng đế trợn mắt:

- Sao? Nếu ông ta không thành đại nghiệp là cứu sống Vương phi, thì ta cũng cảm thông mà tha chết cho, bởi vận số nàng đã tận… Còn nếu thành công, ta cho hưởng phúc lộc đời đời, danh vọng tột đỉnh, có sự gia ân nào sánh được! Nhưng hồi hương ư? Ông ta đã là bảo vật của Đại Minh rồi! Hơn nữa, lúc này, ta đang chuẩn bị xuất binh hùng tướng mạnh để thanh toán đất An Nam cứng đầu cứng cổ… Ông ta trở về thì cũng là một thần dân của Đại Minh, vậy thì hẵng làm thần dân có tài có ích nơi tinh hoa tú khí này! Đó chẳng phải là ân huệ lớn sao?

Chiêu Anh chỉ còn biết cúi đầu xin thực hiện lệnh chỉ của Thánh thượng. Thế là, tại Phủ Tống Vương phi, từ hôm đó, nối tiếp ngày và đêm Tuệ Tĩnh ngồi xem bệnh qua sợi chỉ điều nối từ trong giường bệnh ra… Nồng đứng bên cạnh, thỉnh thoảng cúi xuống quạt bếp lò than đỏ hồng sắc thuốc. Người hầu người hạ, các ngự y chạy đi chạy lại tất bật…

Một đêm, khi Vương phi đã ngủ ngon, Chiêu Anh mời ông cùng ra ngoài Thành. Hai người chậm bước lên một cây cầu cổ ở Kim Lăng. Chiêu Anh nhìn Tuệ Tĩnh đầy kính phục xen lẫn thương cảm.

- Mấy ngày qua, em biết là ông rất vất vả trong chuyện “vọng, văn, vấn, thiết” để chẩn bệnh, trong việc bắt mạch “thất chẩn” và “cửu hậu” với Vương phi… Có lúc em đã vã mồ hôi hột thay ông đó, lo cho ông thắt ruột gan…

Tuệ Tĩnh chắp tay:

- Ta biết ơn nàng lắm! Có nàng bên cạnh lúc gian nguy có lẽ hơn cả trong chiến trận của võ tướng, ta thấy an lòng thêm nhiều…

Chiêu Anh chỉ tay về phia tường thành cao ngất:

- Lần đầu tiên em được đứng xa thế này nhìn Kinh thành… Bao năm nay em sống trong ấy, nó như đè bẹp mọi ước vọng của em… Ngờ đâu nó chỉ giống cái khung cửi nhà em thôi…

Tuệ Tĩnh cười nhẹ:

- Biết đâu có ngày ta được nàng đưa về thăm khung cửi ấy… Cũng dân dã như khung cửi quê nhà ta… Chúng đều hiền lành, bình yên cả, chứ không giống cái Khung cửi kia - ông chỉ tay về Thành - nơi bao lần xảy ra đao binh chém giết, thủ tiêu, kết tụ oán khí, nhiều oan hồn lơ lửng, nàng có thấy không? … Nhưng nàng có biết: vì sao nơi này có tên là Kim Lăng?

Chiêu Anh lắc đầu nhìn Tuệ Tĩnh hâm mộ.

- Xưa, có thầy phong thủy đề nghị chôn một tượng người bằng vàng nhỏ dưới đất, dùng để trấn áp vương khí địa phương, nên có tên là Kim Lăng…

- Ông giỏi quá! Ai kể cho ông thế?

- Những ai có đọc Tứ Thư Ngũ Kinh và sử truyện Trung Hoa đều biết cả, có gì mà giỏi!… Sau đó, Tần Thủy Hoàng thấy cái tên Kim Lăng này quá sáng láng, nên đã đổi tên là Mạt Lăng…

- Nghĩa là bãi đất cỏ cho ngựa ăn… Em phải tìm đọc sử truyện mà ông nói, chứ người xứ này mà lại để người xứ khác dạy cho về quê hương mình thì thực xấu hổ… Em đang mong được trở về quê, mang chút học hỏi về y thật và dược liệu trong Hoàng cung để giúp gia đình em, dân chúng quê em… Vùng đó còn nghèo lắm ông ơi…

Tuệ Tĩnh xúc động:

- Nàng quả là có trái tim vàng… Đất này xứng là Kim Lăng, bởi có những trái tim vàng như nàng. Nhưng vàng không phải chôn trong đất, mà là ẩn trong lòng nhiều người khác…

- Ông à, những điều ông nói chỉ nên dành riêng cho ông thôi!

Bất giác Chiêu Anh hồn nhiên ngả đầu trên vai Tuệ Tĩnh, khiến ông ngây ra tựa phải nín thở…

Vương phi từ từ mở mắt. Trên gương mặt gầy gò xanh xao nở một nụ cười khi thấy bà nhũ mẫu đưa đến một bé gái bọc tã.

- Công chúa đây, thưa Vương phi. Công chúa cứ đòi mẹ mãi thôi…

Vương phi giơ hai cánh tay ra muốn đỡ đứa bé.

- Vương phi còn yếu mệt lắm! Cứ để thần bế công chúa cho…

Đứa bé cười khanh khách. Chơi với con một lúc, chợt Vương phi như chợt nhớ ra điều gì, ngơ ngác, bảo nhũ mẫu.

- Ta muốn được thấy mặt ông Thần y nước Nam đã cắt thuốc cho ta… Ta muốn tỏ lời biết ơn ông ta… Hoàng đế đã hứa…

- Thấy Vương phi lui bệnh, ông Thần y đã để lại đơn kê các phương thang bồi bổ, căn dặn kỹ nữ quan Ty dược, rồi quay về Y phòng riêng rồi ạ… - Thấy nữ quan bước vào - Chào nữ quan! Vừa nhắc tới bà xong…

Nhũ mẫu bế đứa bé ra. Chiêu Anh cúi chào:

- Kính chào Vương phi. Hạ thần vui mừng quá, Vương phi đã lui bệnh quả thần kỳ…

Vương phi vui vẻ:

- Nếu ta mê muội nghe một Ngự y hoàng gia khuyên phải đọc Thần chú Đức Phật Dược sư để chữa lành bệnh tật và thanh lọc nghiệp xấu, thì đã phải trì chú 108 lần trên một ly nước hằng ngày, và có thể chẳng còn được gặp ngươi nữa đâu! - Họ cùng cười vui vẻ - Ông Thần y đã dùng phương thang gì thế, nữ quan?

- Bẩm Vương phi! Hạ thần cũng chưa rõ lắm, xin hỏi Thần y kỹ sau ạ, để quảng bá rộng tới thế gian…

- Ừ... Thế gian còn nhiều khổ sở, đau thương…

- Chắc Vương phi cũng không thể ngờ được rằng, trong các phương thang của Thần y… có cả tấm lòng nhân hậu của bà… - Vương phi chăm chú, ngạc nhiên - Vâng, hạ thần không dám quá lời…

Vương phi nhìn vào mắt nữ quan:

- Ta đoán chắc nữ quan còn có điều sâu kín muốn nói… Cứ nhắc đến vị Thần y này, dường như nữ quan có vẻ gì lạ lùng lắm…

Chiêu Anh hơi xấu hổ:

- Vương phi đừng nghĩ xa xôi… Hạ thần đang mong được học hỏi về y thuật của ông ta, nhất là các vị thuốc cây thuốc phương Nam…

- Vậy là nữ quan biết quý trọng giúp đỡ nhân tài, giống như Hiếu Từ Mã Hoàng hậu vậy. Khi Hoàng đế thị sát Thái học trở về, Hoàng hậu bảo: "Mấy ngàn Thái học sinh, thực là nhân tài đông đúc. Nhưng Thái học sinh tuy có sinh hoạt trợ cấp, nhưng thê tử và nữ nhi của bọn họ thì dựa vào cái gì đây?" Thế là Hoàng hậu đã thuyết phục được Hoàng đế đồng ý cấp bổng cho các nhà của Thái học sinh, nên thê nhi của họ vô cùng cảm tạ công đức triều đình…

- Muôn tâu Vương phi! Tấm lòng của Vương phi đối với Hiếu Từ hoàng hậu và đối với dân chúng quả là quý hơn mọi thứ thần dược… Hạ thần may mắn được phục vụ dưới trướng Vương phi…

Vương phi mỉm cười:

- Còn ta thì may mắn có nữ quan, ngươi đã thuyết phục được Thần y chữa trị cho ta… Hoàng đế cảm phục ngươi lắm đó!

- Chết, tâu Vương phi, người thuyết phục được Thần y chính là Vương phi đó thôi… Hạ thần chỉ là người đưa tin…

Vương phi ngắt lời:

- Và kể lể với Thần y về đức độ của ta… những gì ta có và những gì ta chưa có, hay cần phải có…

- Vương phi sáng suốt! Nếu vậy, hạ thần dám cầu xin giúp Thần y một điều… - Vương phi mở to mắt chờ đợi, vẻ vui mừng - Ước nguyện của Thần y… là thầy trò ông ấy được trở về cố hương… Kính mong Vương phi ngỏ lời giúp với Hoàng đế…

Vương phi cúp mắt :

- Ta e là khó đây… Ngay cả khi Viện Thái y chê cười đòi phế truất ông ta khỏi Hoàng cung, Hoàng đế cũng đã hết lời bênh vực ông ta… Nữa là bây giờ… Hoàng đế từng tâm sự: chưa biết đến khi nào Đại Minh tìm thêm được một vị Thần y như thế…

- Vâng… Hạ thần hiểu… Nhưng vẫn mong chờ ở tấm lòng bao dung quảng đại của Hoàng đế…

- Được, ta sẽ cố gắng giúp ngươi toại nguyện… Xem ra, ngươi có tình lưu luyến đặc biệt với ông ta?

- Chẳng dám giấu Vương phi… Lâu nay, hạ thần đã sống với mọi nỗi vui buồn của Thần y… Nếu Thần y được toại nguyện hồi hương, hạ thần sẽ cúi xin Hoàng đế và Vương phi cho hạ thần đi theo để nâng khăn sửa túi cho ông ấy trọn kiếp…

- Trời! Ý nguyện sao dễ thương, sao đáng quý thế! Ngươi quả là một cô gái có tấm lòng vàng… Thần y mà có ngươi, thực là đại phúc đó! Thôi được, ta sẽ cạn lời để cầu xin Hoàng đế cho ngươi…

- Đa tạ Vương phi! Kiếp này hạ thần không biết lấy gì báo đáp tấm lòng của Vương phi…

- Thần y và ngươi đã báo đáp ta rồi đó, giờ thì chính ta mắc nợ ơn nghĩa của các người… Ta tin là Hoàng đế cũng phải cảm động trước tình nghĩa hiếm có này…

Chiếc chén vàng trong tay Hoàng đế bị ném mạnh xuống đất. Rượu văng tung tóe. Hoàng đế tức giận:

- Thực là rượu mừng không muốn được hưởng mà lại muốn rượu phạt! Chiếu chỉ ta viết chưa ráo mực, phong cho hắn là Đại y sư đứng đầu Ngự y quan, hắn còn muốn gì nữa? Lời thiên tử nhất ngôn cửu đỉnh, hắn dám xóa bỏ thẳng tay ư?

Vương phi sợ hãi:

- Kính mong Hoàng đế bớt giận… Hãy vì cái công của hắn cứu mạng thiếp mà hạ cố đoái thương cho ước nguyện của hắn…

- Nàng không hiểu sao: trong các báu vật ta lấy từ phương Nam, hắn là báu vật đáng giá nhất… Hơn nữa, cho hắn trở về, có khác gì thả hổ về rừng…

- Vâng… Thiếp không hiểu…

Hoàng đế cười gằn:

- Đúng là trí óc đàn bà! Nàng nghe kỹ đây: ở nước Nam, tên Tuệ Tĩnh này không chỉ là một thần y đã tập hợp hai trăm y án chữa bệnh bằng ngót bốn ngàn phương thuốc, mà còn tự mình truyền bá phương pháp vệ sinh, tạo điểm chữa bệnh trong nhiều chùa nhiều thôn xóm, như thế hắn đã góp phần biến xứ man di của hắn dần trở thành hùng cường… Bây giờ, cho hắn về, có khác gì chắp thêm cánh cho dân An Nam để chống lại Đại Minh ta!

Vương phi sững sờ, không thể nói thêm được gì, ấp úng:

- Vâng… vâng… Thiếp đã hiểu rồi ạ…

Tuệ Tĩnh ngồi gò lưng viết tờ tấu trình. Nữ quan Chiêu Anh bước vào lặng lẽ, đến bên ông, ngắm nhìn nét bút đang đưa. Bất giác cô bưng tay lên mặt khóc nhẹ nhàng. Tuệ Tĩnh từ từ quay lại, bước tới, dìu nữ quan ngồi xuống ghế mình vừa ngồi.

- Bà đừng buồn cho thầy trò tôi… Tôi đã đoán trước kết cục… Hoàng đế không bao giờ tháo cái lồng nhốt giữ những người có thể làm hại tới sự hưng thịnh và mộng bành trướng của Đại Minh… - Nữ quan lau nước mắt ngước nhìn Tuệ Tĩnh như muốn hỏi - Trong 12 lời nguyện của Phật Dược Sư, tôi chú trọng đến hai điều: giúp chúng sinh chữa lành các thứ bệnh do sáu giác quan sinh ra, và chữa bệnh thuộc về thân tâm cho mọi chúng sinh… Mà những điều này sẽ giúp dân tôi có thêm sức mạnh trước sự hủy diệt của quan quân nước bà… Thế thì, mong Hoàng đế rộng lượng, nhân từ với những kẻ như tôi - ông lắc đầu - còn khó hơn lên Thượng giới…

- Em đã không làm được gì giúp thầy trò ông toại ý nguyện… Em khổ tâm lắm… Xấu hổ lắm…

- Nàng đừng nói vậy! Nhờ có nàng, tôi mới thực hiện được trọn vẹn chức nghiệp của mình… lương tâm đoạn đời sau cùng này của tôi mới được thanh thản…

- Em nguyện trọn đời gánh vác cùng ông cái chức nghiệp ông theo đuổi…

- Ta rất biết ơn nàng… Nhưng ta không nỡ để nàng phải long đong vất vả cùng ta nữa… - Ông đưa tờ sớ cho nữ quan - Nàng chuyển giúp ta tới Hoàng đế… - Chiêu Anh cầm tờ sớ, nhìn đăm đăm vào Tuệ Tĩnh - Nàng hãy đọc đi chứ…

Chiêu Anh cầm đọc: “Thần là Y tư cửu phẩm Tuệ Tĩnh, kính cẩn dâng mấy lời quê kệch lên Hồng Vũ Hoàng đế! Thần, kẻ được hưởng lộc triều đình và hưởng phúc lộc của Tổ nghề Dược Sư Lưu Ly Quang Phật, kính xin được Hoàng đế ban ơn cho đến một vùng nông thôn Giang Nam lập nghiệp… - gương mặt Chiêu Anh bừng sáng, bất giác đưa cặp mắt yêu kiều về phía Tuệ Tĩnh - Nông thôn Giang Nam, nơi còn nhiều đất hoang rộng rãi để tiếp tục trồng cây dược liệu, đóng góp vào nguồn dược liệu của Hoàng gia, và được tiếp tục hành thiền như xuất thân gia bản của thần… Thần không đòi hỏi bất kỳ một sự cung ứng nào hết của triều đình, bởi sự chấp thuận của Hoàng đế trước ý nguyện cuối cùng này của thần đã là sự ban thưởng to lớn nhất… Thần kính cẩn cúi xin. Hoàng đế vạn tuế!”

Chiêu Anh thốt lên:

- Giang Nam ư! Trời ơi! Đây cũng là quê hương em! Ý Phật hay ý Trời đã xui khiến ông xin ở lại đất Giang Nam? Em sẽ xin Hoàng đế và Vương phi cho em được theo ông trở về cố hương em đến trọn đời… Chao, em hạnh phúc quá…

Tuệ Tĩnh lấy giọng lạnh lùng:

- Không đâu! Ta với nàng tới đây là hết duyên hết phận. Nàng còn tiến xa trong Cung, không đáng phải chịu khổ sở trong thân phận lưu đày của thầy trò ta!

Chiêu Anh sững người, cô gần như sụp người xuống vì đau đớn, tuyệt vọng.

- Ông từ chối em ư! Nỡ lòng nào ông hắt hủi tấm tình của em… Em hiểu ông tận gan ruột, em thương ông hết lòng… Không ai thay thế nổi em cùng ông mở mang vườn dược ông từng mơ ước… Không ai có thể săn sóc cho ông lúc tuổi già bằng em…

Chiêu Anh khóc nức lên. Tuệ Tĩnh mủi lòng, ông bước tới Chiêu Anh nhẹ đỡ cô đứng lên.

- Ta nỡ lòng nào hắt hủi tấm tình của nàng… Nàng còn xuân sắc lắm, tương lai rộng mở, còn ta thì đã già rồi… Khi bước chân sang đây, ta đã quá tuổi ngũ thập niên, còn mấy năm qua lại bị hao mòn tâm trí sức lực quá nhiều… Chỉ vì không được làm nghề, chỉ vì nhớ thương cố quốc, và bởi những âm mưu đào thoát khỏi xứ sở này - xứ sở có những người thù địch với đồng bào khốn khổ của ta… Giờ, về một vùng quê Giang Nam, ta sẽ sống trong chốn Thiền môn ở tận đáy tâm tưởng… Nàng chịu đựng sao nổi với những ngày tháng dài chìm trong đau đớn, xót xa, hận tủi, hối tiếc của ta ẩn giữa bóng thiền cô quạnh…

Chiêu Anh bất ngờ gạt lệ, cầm tờ sớ và nói cương quyết:

- Em sẽ trình ước nguyện của ông lên Hoàng đế và Vương phi… Còn về chuyện của hai ta… Em tin rằng ông sẽ nghĩ lại…

Cô bước đi.

Hoàng đế cầm tờ sớ đọc xong, tức tối vò nát rồi ném vào người Chiêu Anh đang cúi rạp trước bệ rồng.

- Ta không thể hiểu nổi tên Thần y này! Một chức vị như thế, kẻ nào trong Thái y viện chẳng thèm muốn? Vẫn chưa xứng với hắn ta sao? Thực ra, hắn muốn gì? Hả, nữ quan, ta hỏi ngươi đó: hắn muốn gì nữa đây?

- Bẩm, tiểu nữ cho rằng, đó là ước nguyện đầy thiện lương… Chí hướng của ông ấy là tạo ra các vườn dược liệu, ở nơi cằn cỗi lẫn chốn xanh tươi, với ông ấy thì đó là những “Vườn Hạnh” cứu giúp người, không phân biệt sang hèn… Quê hương tiểu nữ có sẵn nhiều đất hoang, với sự cần cù và lòng thương người như Từ Hiếu hoàng hậu, Thần y Tuệ Tĩnh sẽ tạo ra một vùng thiên thai của cây dược, tô điểm thêm cho giang sơn cẩm tú của Thánh thượng…

Hoàng đế ngẩn ra, rồi gật gù:

- Khá khen cho ngươi đã thấu hiểu tay Thần y, và biết cách khai thác hắn cho quyền lợi Đại Minh…

Hoàng đế bước xuống, cầm tờ sớ bị vò lên, vuốt lại cho phẳng phiu rồi đưa lại cho Chiêu Anh.

- Nể Vương phi, và cũng nể ngươi, ta chấp thuận cho Tuệ Tĩnh được toại nguyện. Thế gian sẽ không chê trách ta là kẻ vô ơn, và việc hắn làm có thể làm đẹp thêm bộ mặt Đại Minh trước các nước lân bang…

- Hoàng đế vạn tuế!

- Còn ngươi, ta thưởng công xứng đáng, cho phụ trách Thượng thực cục, nghĩa là không chỉ quản lý kho Y dược như trước, mà còn toàn bộ kho rượu, kho chè, và được nếm trước các loại Ngự thiện…

- Bẩm thánh thượng… Tiểu nữ cầu xin thánh thượng gia ân cho điều giản dị hơn, sẽ không làm các nữ quan phải so bì ganh ghét ạ… - Hoàng đế nhìn tò mò như muốn hỏi - Dạ… Những ngày ở Ty dược, được học hỏi ở các Ngự y, tiểu nữ đâm ra yêu thích việc tìm tòi bí mật của các dược liệu…

Hoàng đế nheo mắt:

- Hóa ra Vương phi không nói đùa… Ngươi muốn cầu xin được đi theo phục dịch tay Thần y đó ư?

- Thánh thượng sáng suốt!

Hoàng đế bật cười ha hả:

- Ngươi từ chối võ sĩ cầm binh đao để mê say một kẻ dụng dao cầu sặc mùi dược liệu ư! Ha ha… Xem ra, hắn còn lớn tuổi hơn cả cha mẹ ngươi đó… Nhưng ăn phải bả Duyên Phận rồi thì biết làm sao! Ta vui lòng tác hợp cho hai ngươi! Hy vọng hai ngươi sẽ sinh cho Đại Minh ta những dòng giống thần y mới mà mỗi lúc một xa gốc gác Nam di… Đó cũng là chiến công đáng ghi vào sử sách của thời Hồng Vũ đế ta… Ha ha…

Từ cổng thành Kim Lăng, một chiếc xe hai ngựa kéo, có khoang người phủ kín bằng lụa hồng, kéo theo ngăn chứa đồ chất cao chạy ra, rồi chạy dọc chân thành cao ngất. Nồng ngồi cầm roi điều khiển ngựa. Chiêu Anh hé rèm ra nhìn. Bức tường thành lầm lũi lướt qua. Chiêu Anh quay lại khoang, thấy Tuệ Tĩnh ngồi trầm ngâm, nàng sát lại gần ông.

- Lần trước em được thấy thành Kim Lăng ở xa, giờ thì được thấy gần hơn - Nàng kéo tay Tuệ Tĩnh - Ông ngó xem đi, thành đẹp quá! Chúng ta cùng chia tay Kim Lăng đi ông!

Tuệ Tĩnh chìm trong im lặng, ông chỉ liếc qua ra bên ngoài, rồi lại ngồi như bức tượng.

- Chúng ta thoát khỏi lồng vàng rồi! Em sắp được trở về quê hương rồi… Ông không vui cho em ư?

Nhưng lúc đó, trong tâm tưởng Tuệ Tĩnh lại là hình bóng làng quê Việt, những mái chùa Việt, những mảnh vườn thuốc… Chiêu Anh dường cũng bắt đầu hiểu ra điều ấy. Nàng im lặng, khép màn lại, ngồi ngả đầu trên vai Tuệ Tĩnh đầy tin cậy, yêu thương.

Chiêu Anh bước đi giữa những luống hoa và cây dược mới trồng, tay cầm bình tưới, thỉnh thoảng cúi xuống sang sửa cây… Một nơi khác trong khu vườn, Tuệ Tĩnh đang đứng nhìn về phương Nam. Cặp mắt buồn rười rượi. Những dải núi mây mờ mịt xa xăm, trùng điệp. Chiêu Anh bước tới gần Tuệ Tĩnh, hai tay ôm choàng lấy cổ ông.

- Chàng già của em… Bao giờ ông mới thôi ngóng về phương Nam? Về thôi ông, chắc Nồng đang đợi cơm chiều…

Tuệ Tĩnh vướt nhẹ bàn tay đang ôm cổ ông, rồi quay đầu nhìn vào mắt nàng.

- Ta đang nghĩ, nếu có lúc được trở về, ta sẽ trình với Tổ tiên về nàng thế nào đây?

Chiêu Anh cười:

- Và với các vị trụ trì chùa Hải Triều, Giao Thủy nữa chứ? Lúc đó, em sẽ khiến các vị tăng già nước Nam phải mủi lòng… Thôi, ông sư hoàn tục, ông chớ băn khoăn nhiều… Phật Dược Sư chắc cũng đồng tình với lựa chọn của ông…

- Ta lắm khi giận nàng lắm… Nàng đã kéo ta vào bến mê trần tục… Thế nhưng lại không thể giận lâu…

- Bởi em đã tôn ông làm Dược sư rồi, mà làm thầy thì phải rộng lượng chứ!

Nàng kéo tay Tuệ Tĩnh đi xềnh xệch.

- Từ từ thôi nào! Ta đâu còn sức trẻ như nàng…

- Yên chí, sức trẻ của ông đang trở lại với vườn dược Giang Nam… Rồi em sẽ phải ghen tỵ với vườn dược của ông đó…

- Vườn dược của cả nàng nữa chứ!

Chiêu Anh bật tiếng cười vang vọng cả một vùng quê bắt đầu được phủ xanh…

Ngôi nhà tường trình mái đen tường trắng, như nhiều ngôi nhà ở Giang Nam ngập trong ánh trăng vằng vặc. Ánh nến bập bùng trong phòng y văn. Tuệ Tĩnh đang ngồi bên án thư cặm cụi viết. Chiêu Anh thức giấc, nhìn sang thấy giường trống, cô bước sang phòng Y văn, thấy Tuệ Tĩnh đang ngồi mê mải làm việc, nàng mỉm cười, bước nhẹ đến bên ông, chăm chú nhìn nét bút của Tuệ Tĩnh. Khi ông dừng bút, nàng mới tới sát, choàng tay áp má vào vai ông âu yếm.

- Ông vẫn viết tiếp Nam dược thần hiệu đó sao? Bây giờ thì cần thêm Bắc dược thần hiệu nữa chứ?

- Nàng chắc còn nhớ câu ta viết: “Thiên thư dĩ định Nam bang, thổ sản hà thù Bắc quốc”? (Sách trời riêng định cõi Nam/ Thổ sản khác nhiều xứ Bắc).

- Em quên sao được!

- Vậy đó! Phong thổ mỗi nơi mỗi khác. Ở phương Nam ta, có rất nhiều cây cỏ hoang dại mang dược tính quý, song ít người biết đến, trong khi đó thuốc Bắc thì hiếm hoi đắt đỏ, chỉ giới quý tộc nhà giàu mới dùng nổi… Đó chính là nguyên cớ sâu xa nhất thôi thúc ta đi tìm dược liệu trong dân gian, đưa về các vườn chùa vừa làm cây cảnh vừa làm nguồn thuốc chữa bệnh cho người nghèo…

- Em quý trọng ông chính là vì điều đó… Ông bị Hoàng đế bắt sang đây cũng bởi nguyên cớ này…

- Từ ngày sang đây, ta có ý tìm tòi về các loại cây phương Bắc hoang dại mang dược tính, cần cho người nghèo xứ này… Có điều bị nhốt trong “lồng vàng” lâu quá…

- Thì bây giờ được thoát khỏi “lồng vàng” rồi, ông còn ý định đó không?

- Nếu không, thì ta khởi viết Bắc dược thần hiệu để làm gì? Nàng vừa đọc trộm đó thôi?

Chiêu Anh ôm chầm lấy ông thầm thì:

- Ông chính là Thần dược của đời em…

- Nhưng mà Thần dược đó, nếu đúng là Quân - Thần thì lại cần đến Tá - Sứ đó! Nàng chính là Tá - Sứ quan trọng…

- Em sẽ đưa vị Quân - Thần là ông về thăm gia đình em…

- Và Tá - Sứ còn phải đưa ta tới nhiều thôn xóm xa xôi đất Giang Nam khảo tìm cây cỏ quý nhé?

- Vậy mà lúc đầu cứ khăng khăng gạt bỏ em… Nếu không có chiếu chỉ của Hoàng đế và gửi gắm của Vương phi, thì bây giờ ông sẽ cô đơn kinh khủng lắm… Ông sẽ chỉ có thể làm ông Lã Vọng câu cá mà thôi, chứ đâu giữ được danh hiệu Thần y?!

Tuệ Tĩnh cười:

- Dân gian nước ta có câu: “Lo bò trắng răng”… À, mà nàng bảo, Vương phi gửi gắm điều gì?

- Bà ta có thư riêng cho ông đó! Nhưng em định sẽ đưa ra khi nào ông chán em, ruồng rẫy em, đuổi em về Kim Lăng…

- Chà chà… Nữ quan triều đình có khác! Ghê gớm thế đấy!

Họ cùng cười vui. Chiêu Anh đọc cho Tuệ Tĩnh thư của Vương phi: “Thần y phương Nam! Ta có nỗi ân hận lớn là chưa hề được gặp mặt ông, cũng không được trực tiếp bày tỏ lòng biết ơn của ta với vị lương y lương dược tài giỏi nước Nam đã cứu ta thoát khỏi tử thần… Ta đã xin Hoàng đế hai bộ sách của ông để đọc, mong hiểu được vì sao ông được tôn là Thần y, và cũng mong biết được: ông đã dùng thần dược gì để chữa bệnh cho ta… Biết nữ quan Chiêu Anh quyến luyến yêu thương ông, ta mừng vui cảm động lắm, bởi đó là sự bù đắp phần nào cho nỗi tha hương buồn thảm, niềm cố quốc khôn nguôi của ông… Coi như ta gửi gắm nữ quan cho Thần y, mong nữ quan trong khi an ủi giúp đỡ ông lúc cô đơn, hoạn nạn, sẽ học hỏi được từ ông những điều quý giá về y dược sau này khả dĩ giúp ích cho dân nước tôi…”

Có lần, khi Tuệ Tĩnh, Chiêu Anh và Nồng lang thang trên một con đường đất nhỏ ở một làng quê Giang Nam, vừa đi vừa xem xét ở các vệ đường như tìm kiếm thứ gì, Chiêu Anh bảo:

“Anh Nồng thử tìm hiểu xem có cô thôn nữ nào ở đây phù hợp, xin thầy cho về ở rể đi! Đỡ nhớ nhà lung tung!”, Nồng bĩu môi: “Phải rồi, từ ngày có bà nữ quan làm chủ nhà, tôi mới bớt sự quản thúc của thầy tôi… Nhưng, thú thực là tôi hơi ghen tỵ với bà đó…” Rồi Nồng cất giọng ngâm nga câu lục bát: “Thầy tôi khi đã có bà/ thì tôi là kẻ ra rìa sớm hôm…”. Tuệ Tĩnh phì cười:

- Cái thằng, mồm mép liến thoắng chưa kìa!

- Thầy không cho con nói thì con hát chèo vậy!

Nồng bắt đầu kéo nhị mang theo, và nói sử: “Con chưa về, cây đa buồn ủ rũ / Nhớ thương con cây lúa đứng nghẹn đòng”. Rồi hát: “Thương con, suối cạn khô dòng/ Quê hương nhớ con mỏi mòn, sớm trông chiều đợi, chạnh lòng xót thương…”.

Tuệ Tĩnh chợt ngây người, đứng lặng đi, mắt ông rớm lệ. Chiêu Anh thấy vậy liền bước tới gần Nồng. Chiêu Anh lau giấu nước mắt:

- Anh Nồng hát bài gì vui đi… Anh khiến thầy anh buồn phát khóc kia kìa…

- Thì chẳng cứ là thầy tôi… Tôi cũng khóc… Cả bà cũng khóc đó thôi! Sao bà cấm thầy trò tôi buồn nhớ cố hương?

- Thì tôi cũng đã được thầy anh cho về thăm nhà đâu? Còn những mấy trăm dặm đường nữa…

Tuệ Tĩnh bước ra xa mấy người. Ông ngồi xuống một tảng đá, nhìn về phía mặt trời lặn. Cặp mắt ông lúc này đã đầy lệ. Nước mắt chảy, ông không buồn lau… Chiêu Anh lặng lẽ bước tới, ngồi cạnh bên ông, rồi ngả đầu lên vai ông. Trông xa, hai người thành hai cái bóng đen ngược sáng in đậm trong ráng chiều tà… Đêm ấy, tại Y phòng, Tuệ Tĩnh chong nến ngồi đọc, cắm cúi ghi chép. Trên án thư là những bộ sách y học cổ Trung Hoa và những trang bản thảo mới viết. Chiêu Anh đứng nhìn qua cửa sổ vẻ ái ngại thương cảm một lúc, rồi quyết định gõ cửa. Không thấy Tuệ Tĩnh phản ứng gì, cô đẩy cửa bước vào. Tuệ Tĩnh rời bút ngẩng lên:

- Nàng chưa ngủ ư?

Chiêu Anh làm vẻ dỗi:

- Em ngủ sao nổi, khi mấy tuần nay ông chìm đắm trong sách vở… Để làm gì hở ông? Giờ là lúc ông hưởng an nhàn tuổi gìa, sống với cảnh vật tươi đẹp, và vui thú đoàn viên cùng em…

Tuệ Tĩnh đứng dậy, ông cầm tay Chiêu Anh, đưa nàng bước ra ngoài vườn ngập ánh trăng rằm.

- Nàng chăm lo cho ta chu đáo quá… Gần hết một đời, ta lo sức khỏe cho người khác, giờ cuối đời mới có người lo cho sức khỏe của ta… Ta biết ơn nàng lắm, làm sao trả ơn cho đủ đây…

Chiêu Anh hờn dỗi thật sự:

- Lúc nào ông cũng đối xử với em như khách lạ thế, hở chàng lão giả an chi của em?

- Nàng à, trong bài thi Đình vào năm ta đã cao tuổi, rồi may mắn được đậu Hoàng giáp ấy, ta có viết về chuyện vợ chồng cần tương kính như tân… Thế mà ta chỉ biết đời sống gia đinh qua sách vở cổ kim, qua những mẩu chuyện của các bà vãi đến chùa…

- Vâng, cha em vẫn dạy em: khi con lập gia đình, điều trước tiên cần nhớ trong đời sống vợ chồng là phải tôn trọng nhau như khách quý…

Tuệ Tĩnh cười:

- Nàng còn hơn là khách quý ấy chứ! Đối với ta, nàng có sức mạnh chẳng kém mười hai vị Kim Cang Lực Sĩ phò trợ các hành giả tu trì pháp Dược Sư… - Trở lại nghiêm nghị - Nói vui thế thôi, chứ thực ra, ta là kẻ mà những người chỉ tin vào bùa chú mà không tin dùng vào thuốc thù ghét lắm! Trong sách, ta không đưa kim, mộc, thủy, hỏa, thổ lên đầu mà xếp các cây cỏ lên trước tiên… Họ rêu rao ta là tên lang băm quê mùa, biết gì về Y lý kinh điển! Nhưng ta chỉ thấy thương hại cho họ…

- Nhưng họ đâu ngờ nổi: đến Hoàng đế Đại Minh cũng phải kính nể ông!

Tuệ Tĩnh bất giác ôm ngực:

- Ta đã phải trả giá cho những sự kính nể đó bằng mồ hôi nước mắt, suốt một đời cặm cụi… Giờ đây, ta đã cảm thấy cạn kệt sức lực và tâm trí… Ta may mắn có nàng, nàng cùng với Nồng sẽ là những người kế tục những gì ta ấp ủ gây dựng… Ta đã ghi lại mọi điều mà nàng và tiểu đồng của ta cần làm, sau khi ta nhắm mắt xuôi tay…

Chiêu Anh lấy bàn tay che miệng ông:

- Ông đừng nói gở thế! Em không bằng lòng đâu!

Tuệ Tĩnh nhẹ nhàng gỡ tay cô ra:

- Nàng biết đó, ta không sinh ra trong gia đình truyền thống khoa bảng, chùa quê là nơi dưỡng dục tinh thần và tri thức… Nhưng ta cũng đã bước vào hàng ngũ những kẻ am tường Nho - Y - Lý - Số, bởi vậy dễ dàng đoán định được vận số của mình… - Ông dịu dàng cầm tay Chiêu Anh - Ta thương nàng… Nàng trẻ trung, xinh đẹp, thông minh, có học vấn, nhiều vận hội tốt trong hoàng cung, vậy mà lại tình nguyện gắn đời mình với một kẻ tha hương, thất bại…

Chiêu Anh lặng lẽ nhìn Tuệ Tĩnh như bị thôi miên, không thể nói được điều gì. Tuệ Tĩnh ngắm nhìn nàng, rồi ông nói như thầm thì:

- Thất bại lớn nhất đời ta, là không bao giờ được trở về cố quốc nữa - Ông lấy tay bấm độn rồi bất giác ôm mặt nấc lên hồi lâu - Vó ngựa quân Ngô sắp chính thức dày xéo cả nước Nam ta, mà ta chẳng thể làm được gì… Lúc này, sao ta nhớ những lúc thiền định ở quê nhà, cũng là lúc được hòa mình vào cỏ cây xanh mát để an tĩnh lòng mình, lãng quên bao mệt mỏi của kiếp người…

Chiêu Anh như nín thở, nước mắt long lanh trong ánh trăng, dường cô đã linh cảm rằng đó là những lời trăng trối…

- Nàng ơi, khi ta về cõi Phật, nàng hãy giúp ta dựng một tấm bia nhỏ, đặt bên bờ Trường Giang… - Ông im lặng hồi lâu. Chiêu Anh nhìn ông đăm đăm chờ đợi – Nàng hãy khắc trên đó ước nguyện cuối đời của ta… Ta mong được gửi nắm xương tàn dưới những vườn cây thuốc vườn chùa Hải Triều, có tuổi thơ ta với kinh kệ và những bài thuốc dân gian đầu đời sư thầy truyền dạy…

Chiêu Anh bật khóc như một đứa trẻ.

Tấm bia dãi dầu sương gió, lẩn khuất trong cỏ dại, được khắc di ngôn trên bằng chữ Nho:

妄 故 鄉 ( VỌNG CỐ HƯƠNG ).

Thiền sư - Đại danh y Tuệ Tĩnh mất năm 1470 tại Giang Nam, Trung Quốc…

Ngót 300 năm sau, Tiến sĩ Nguyễn Danh Nho người xã Nghĩa Phú, huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương - cùng quê với Tuệ Tĩnh, là trưởng đoàn sứ giả Việt Nam sang giao hảo với nhà Thanh mới ghé thăm được mộ Tuệ Tĩnh và cho in dập bia mộ cụ đem về nước lập đền thờ. Đó là Đền Bia ở Văn Thai, với câu đối:

Hoàng giáp phương danh đằng Bắc địa
Thánh sư diệu dược trấn Nam bang
(Thi đậu Hoàng giáp tiếng lừng đất Bắc
Chữa bệnh thần diệu tài dậy nước Nam)

Tuệ Tĩnh đã được thờ ở Y miếu Thăng Long nhiều thế kỷ nay. Tại thôn Nghĩa Phú, nhân dân đã lập Đền Thánh thuốc Nam, Miếu Nghè ở chùa Giám. Ngoài ra, Tuệ Tĩnh được thờ là Thành hoàng ở huyện Thủy Nguyên, Hải Phòng… Các di tích nói trên đã được Nhà nước xếp hạng là Di tích lịch sử. Di sản của Tuệ Tĩnh đã đặt nền tảng cho nền Y học cổ truyền Việt Nam và đóng góp to lớn vào công cuộc chấn hưng tinh thần dân tộc thời hiện đại…

Nhưng ước nguyện đau đáu cuối đời của Tuệ Tĩnh là được mang nắm xương tàn về Tổ quốc còn rỏ máu trong lòng nhiều thế hệ người Việt suốt gần bảy trăm năm qua…

*(Cảnh Giang Nam, Trung Quốc - ảnh MA NAT)

MAI AN NGUYỄN ANH TUẤN

VVM.10.8.2024.