* HOÀNG CẦM - Nhà Thơ (1920- 2010), nhiều người biêt, sinh tại Phúc Tằng, Bắc Giang (quê gốc Thuận Thành, Bắc Ninh). Hồi nhỏ ông học tại Phủ Lạng Thương, sau lại dạy học tại đó. Hoàng Cầm có vào quân ngũ. Ông là một nhà thơ xuất sắc trong giai đoạn vừa qua, là tác giả củâ các vở kịch thơ: Hận Nam Quan, Kiều Loan…, là tác giả của nhiều tập thơ nổi tiếng: Mắt thiên thu, Lá Diêu bông, Về Kinh Bắc, 99 tình khúc… Nhiều bạn đọc nhớ thơ ông, các bài: Lá Diêu bông, Cây tam cúc, Bên kia sông Đuống… . Rất nhiều bạn đọc thuộc thơ ông:
Bên kia sông Đuống
Quê hương ta lúa nếp thơm nồng
Tranh Đông Hồ gà lợn nét tươi trong
Màu dân tộc sáng bừng trên giấy điệp…
* HOÀNG CẦM - Đại uý (1916- 1996), quê Trực Đại- Nam Định. Vào quân ngũ, mới đầu Hoàng Cầm là anh nuôi cho quân y tiền phương,
Đội điều trị 8, Sư đoàn 308. Ông đã sáng tạo kiểu bếp đun không khói , tránh máy bay đối phương phát hiện. Hoàng Cầm giải ngũ năm 1961, về Làng Mây, Tam Đảo làm ruộng. Trong suốt hai cuộc chiến, kiểu bếp Hoàng Cầm được nhân rộng. Cách đây một tháng, chúng tôi vào rừng Tà Thiết, Lộc Ninh (Bình Phước), còn được nhìn tận mắt bếp Hoàng Cầm (di tích). .
Năm ngoái, chúng tôi có một Trại viết văn tại Tam Đảo. Chu Ngọc Phan, bạn tôi, được con gái của ông Hoàng Cầm - Tam Đảo
(đang là chủ một Nhà nghỉ) đưa đến viếng mộ ông. Sau, Chu Ngọc Phan có in bài thơ “ Trước mộ người lính anh nuôi Hoàng Cầm”, có đoạn:
Mộ ông đặt dưới vòm thông
Chung chiêng Tam Đảo, bềnh bông võng trời
Bếp Hoàng Cầm lửa tắt rồi
Bữa cơm trận mạc ven đồi vẫn thơm…
* HOÀNG CẦM - Thượng tướng quê Ứng Hoà (Hà Tây, nay thuộc Hà Nội), sinh năm 1920. Ông là Thiếu tướng, Phó Tư lệnh kiêm Tham mưu trưởng Quân Giải Phóng, nhiều lần có mặt tại căn cứ Tà Thiết, Lộc Ninh – mái lán lợp lá trung quân này. Bên cạnh lán, có dây lá hình tim (có người gọi là dây móng bò). Là dây mà rất lớn, gốc cỡ thùng gánh nước, tủa ra mấy nhánh vắt sang cây khác như những con rắn thần, trổ lá hình tim, giống với lá cây hoa ban Tây Bắc. Vừa qua chúng tôi có dịp đến Lộc Ninh. Ông chủ tịch huyện Lộc Ninh Tư Phúc (tức Trương Văn Phúc) đưa đi thăm di tích- lán hầm chính, Hội trường, nơi sống và làm việc của các vị chỉ huy cấp cao trong Bộ Tư lệnh Miền. Phó Tư lệnh Hoàng Cầm cũng thường có mặt ở nơi đây trong những năm 1973- 1974… Sau, ông Hoàng Cầm làm Tư lệnh Quân đoàn Bốn , còn gọi là Binh đoàn Cửu Long…
Ngay đêm 30/ 4 ông nghỉ tại dinh Độc Lập, định đánh một giấc cho đã, song ngỡ như mơ, trằn trọc không sao ngủ được…
Bài này, chỉ nói đến sự trùng tên trùng họ, trùng giai đoạn, vui vui. Có ông Thượng tướng, lại có ông “Tướng nuôi quân”, có ông “Tướng Thơ”. Nhất nghệ tinh nhất thân vinh. Cả ba “Tướng” Hoàng Cầm, ông nào cũng phong độ, xuất chúng…
VVM.05.11.2024.
Quê hương ta lúa nếp thơm nồng
Tranh Đông Hồ gà lợn nét tươi trong
Màu dân tộc sáng bừng trên giấy điệp…
Chung chiêng Tam Đảo, bềnh bông võng trời
Bếp Hoàng Cầm lửa tắt rồi
Bữa cơm trận mạc ven đồi vẫn thơm…