X
ưa nay, chúng ta vẫn yên trí rằng: Lão tử là tiếng tôn xưng Lý Nhĩ tự là Bá Dương, cũng gọi là lão Đam là thủy tổ đạo Lão hay Đạo Giáo.
Tức là người mà Tư Mã Thiên, trong “Lão Trang, Thân Hàn liệt truyện”.Sách sử ký, đã nói như thế này:
“Lão Tử là người xóm Khúc Nhân, làng Lệ Hương, huyện Khổ, nước Sở, họ Lý, tên Nhĩ, tự là Bá Dương, thụy hiệu là Đam… làm sách gồn hai thiên Thượng , Hạ, thuật cái ý về Đạo, Đức hơn 5000 lời.”
(Lão Tử giả Sở, Khổ huyện, Lệ hương, Khúc nhân lý nhân dã, tính Lý thị, danh Nhĩ, tự Bá Dương, Thụy viết Đam (lược bỏ mấy đoạn) trứ thư thượng hạ thiên ngôn Đạo Đức chi ý, ngũ thiên dư ngôn) và cũng tức là ông Lão Tử mà Tư Mã Thiên chép rằng đã khuyên Khổng Tử mấy câu, khi Khổng Tử đến nước Chu hỏi Lễ.
Nghĩa là Lão Tử là một người đồng thời với Khổng Tử.
Nhưng đồng thời với Khổng Tử không phải chỉ có một ông Lão Tử mà thôi.
Thời bấy giờ lại có một ông già khác cũng gọi là lão Tử.
Chính Tư Mã Thiên tác giả sách Sử ký, sau khi chép truyện ông Lão Tử trên cũng có chép theo lời tin tương của người thời ấy như thế này.
“Hoặc có người nói Lão Lai Tử, cũng là người nước Sở, làm sách 15 thiên, nói việc Đạo gia, với Khổng Tử là người đồng thời”.
(Hoặc viết: Lão Lai Tử diệc sở nhân dã, trứ thư thập ngũ thiên, ngôn Đạo gia chi dụng, dữ Khổng Tử đồng thời vân).
Ý nói Lão Tử cũng có người bảo là Lão Lai Tử.
Hay nói một cách khác: đồng thời với Khổng Tử có hai ông Lão Tử:
1) Lý Nhĩ; 2) Lão Lai Tử.
Tư Mã Thiên cho ta biết rằng : sở dĩ người ta nói Lão Tử tức là Lão Lai Tử - người soạn sách 15 thiên nói về Đạo – là vì Lão Tử sống 160 tuổi hoặc hơn 200 tuổi, bởi lấy Đạo mà dưỡng được Thọ.
Tác giả sách Sử ký lại chép rằng 129 năm sau năm Khổng Tử mất, cũng có một người được gọi là Lão Tử, tức là Thái tử nhà Chu tên là Đam.
Tổng chi, thời Tư Mã Thiên chép sách Sử ký, đã có ba thuyết nói về Lão Tử khác nhau rồi :
1. Lão Tử là Lý Nhĩ đồng thời với Khổng Tử.
2. Lão Tử là Lão Lai Tử đồng thời với Khổng Tử.
3. Lão Tử là Thái tử Đam sau thời Khổng Tử.
Cũng như người thời bấy giờ, Tư Mã Thiên cũng không biết đích xác Lão Tử là ai, đành phải nêu cả ba giả thuyết ra, có ý để chất chính cùng các sử gia đương thời và hậu thế.
Nhưng vấn đề nêu ra, tới nay vẫn để dở dang, chưa giải quyết được; bài tính đố ra đề mấy ngàn năm nay, vẫn chưa ai tìm được câu trả lời, tiểu sử Lão Tử vẫn còn là một mối nghi vấn thiên cổ.
Vậy, Lão Tử là ai?
Ông Thủy Tổ Đạo giáo là Lý Nhĩ hay Lão Lai Tử?
Đó có là một chủ đề khẩn thiết đối với các nhà nghiên cứu văn học và riêng sử học ngày nay.
VVM.25.9.2024.