M ấy tuần liền, nhà văn Ký gần như nhốt mình trong phòng viết, tách biệt hẳn thế giới hiện đại; internet cắt, ti vi cắt, điện thoại cũng cắt. Ngay cả việc vợ con muốn gặp ông cũng phải đợi tầm mười hai giờ trưa, giờ ông nghỉ ăn cơm mới được gặp, chứ gõ cửa vào đúng lúc ông đang suy tư sáng tác thì thế nào bị ông mắng cho một trận té tát.
Tĩnh lặng gần như tuyệt đối, nghe thấy cả tiếng giọi cafe nhỏ tí tách, ấy vậy mà câu chữ cứ rủ nhau trốn biệt khỏi đầu ông. Ôi cái nghề văn chương khốn khổ, ông nào chọn nó thế mà nó lại chọn ông, mà nó chọn ông chỉ để thử thách, thậm chí cười cợt ông chứ nào nó có đem đến cho ông cái gì. Tiền bạc tiền dứt khoát không rồi, đến như các nhà văn nổi tiếng còn cả đời túng thiếu thì ông, cái kẻ viết văn tỉnh lẻ này làm sao làm giàu bằng văn chương? Còn danh, hơn chục cuốn sách đã in ra, nào mấy ai còn nhớ đến cái tên sách chứ nói gì đến nội dung. Bây giờ thì ông đã nghỉ hưu ở cái tuổi sáu mươi, sau bao năm bị cuộc đời hành hạ mà thật ra là do văn chương hành hạ. Cái truyện ngắn” Những người chân đất” của ông bị tỉnh kiểm điểm vì nói xấu người nông dân quê ông; ông bị oan, nào ông có nói xấu, ông chỉ viết sự thật bằng văn chương. Còn cái tiểu thuyết “ Ngửa mặt nhìn trời” do nhà xuất bản tỉnh in thì um xùm hơn. Á à, ông ta dám phê phán, nói xấu lãnh đạo tỉnh, huyện, xã là những ông quan tham nhũng, mua quan bán chức, hà hiếp người dân để dân đen phải ngửa mặt kêu trời à? Thu hồi, cấm phát hành, theo lệnh của tỉnh, Sở Văn hoá đã cho thu hồi cuốn sách. Còn ông thì bị cảnh cáo về đảng, bị cách chức trưởng phòng xuống làm chuyên viên. Đồng nghiệp, bạn bè xa lánh ông vì sợ liên luỵ, may mà có vợ con ngày đêm chăm sóc động viên chứ không ông đã quỵ ngã. Cũng nhờ vợ con ông năng động bỏ biên chế ra buôn bán thuốc tây dưới cái mác dược sĩ của vợ ông nên bây giờ gia đình ông trở nên giàu có, hai đứa con hai dinh cơ, hai chiếc xe hơi, ông cũng được vợ con mua riêng cho một chiếc có lái xe riêng để phục vụ. Ông đi thủ đô, vào Nam ra Bắc, hết tiền chỉ cần ra chỗ nào có ATM rút thẻ là có tiền, cuộc sống vật chất của ông thật viên mãn.
Nhà văn Ký lấy ba nén hương châm lửa, kính cẩn cắm lên bàn thờ. Mùi hương thơm ngát nhanh chóng tỏa khắp căn phòng. Mặc dù văn chương hạ giới bây giờ rẻ như bèo, ông bán phở, bà bán thịt lợn cũng có thể bỏ tiền ra in thơ nhưng đối với ông văn chương vẫn là thứ thiêng liêng nên mỗi khi bắt đầu ngồi vào bàn viết ông đều thắp hương. Ông không khấn nhưng ông nghĩ khói hương sẽ giao hoà trời- đất, âm- dương, người sống- người chết và hồn chữ nó cũng sẽ nhập vào con tim, khối óc ông. Ông biết mình không đủ tài năng để trở thành nhà văn nổi tiếng nhưng ông muốn là nhà văn tử tế, viết ra có người đọc, có chút gì ý nghĩa cho đời. Hết một tuần nhang nhưng những ngón tay của ông cứ thừa ra, bàn phím im lặng, màn hình vi tính trắng xóa. Nhà văn Ký đứng lên, cầm ly cafe nhấp nhấp, vị cafe đăng đắng có làm cho ông tỉnh táo nhưng không làm cho ông hưng phấn. Ông quyết định đi ra ngoài ngôi biệt thự mà hai người con xây riêng cho vợ chồng ông dưỡng già, thật ra là cho chính ông vì ngày trước, ông hay than vãn rằng, nhà văn phải có phòng viết yên tĩnh, phải có không gian, cây cối, chim chóc thì viết văn mới hay. Nhưng đã ba tháng kể từ ngày chuyển từ nhà mặt phố xuống ngôi biệt thự này để ở, cuốn tiểu thuyết mà ông cho rằng cuốn gối đầu giường của ông vẫn chỉ là những trang màn hình trắng. Thực ra ông có viết được mươi trang nhưng đọc thấy nhạt nên lại xóa đi.
– Cúc cù cu cu!
Có tiếng chim hót ở ngoài vườn, nhà văn Ký đi ra, nhìn thấy ông, người con trai vui mừng:
– Con định mang con chim này lên cho bố nhưng sợ bố đang sáng tác.
– Chim gì vậy con?
– Dạ, con chim cu này quí lắm đấy bố ạ!
Anh con trai chỉ con chim cu đang nhốt trong lồng nói với ông, chim cu biết gáy theo mấy cung bậc, con nào biết gáy bốn tiếng cúc cù cu cu như con này là thuộc vào loại quí hiếm. Đặc biệt con chim cu này còn biết dập hai cánh, cúi lạy người nữa nên càng có đẳng cấp. Biết ông thích chim nên anh phải mua năm triệu con chim này về nó gáy để ông có cảm hứng sáng tác. Anh nói về cảm hứng sáng tác nhưng chẳng biết mùi vị nó thế nào, chỉ thấy bố anh bảo viết văn quan trọng phải có cảm hứng nên vợ ông và con ông luôn luôn chiều ông. Chiều không phải họ thích ông viết văn, cái nghề quá khổ quá bất hạnh mà chiều để chồng để bố được sống với thú vui tuổi già của mình. Ngay cả khi xây biệt thự cho ông ở vì nghĩ rằng cả đời ông khổ nhiều rồi song vẫn nói thác đi xây biệt thự để ông có không gian yên tĩnh viết văn, nghe cho nó sang trọng cho nó hợp với tâm trạng thì ông mới đồng ý chuyển về ở.
Quả nhiên có con chim cu làm bạn, nghe nó gáy cúc cù cu cu, lại nhìn nó dập hai cánh cúi đầu lạy chào mình mỗi khi đi qua chỗ cái lồng nhốt nó, nhà văn K có phần vui vẻ hơn, ông đã nhúc nhắc gõ bàn phím.
Sáng nay nhà văn Ký phá lệ ăn sáng, uống cafe ở nhà, ông nhận lời mời của ông bạn thân đi ra nhà hàng ven sông ăn sáng. Một nhà hàng sang trọng, khách đến cũng toàn những người sang trọng. Ông và bạn ngồi ở cái bàn kê ngay sát bờ sông, hai người đang ăn thì ông chủ quán râu trắng, tóc nhuộm đen đi đến bên có vẻ nhún nhường:
– Xin lỗi có phải ông là nhà văn Ký?
– Dạ phải.
– Thật hân hạnh cho nhà hàng của em hôm nay được tiếp một nhà văn nổi tiếng của tỉnh nhà. Dạ nhân tiện em vừa in một tuyển tập thơ- nhạc, em xin tặng ông một tập.
Ông chủ quán đặt tập tuyển thơ- nhạc đã có sẵn chữ ký vào tay nhà văn Ký. Một tập sách dày 500 trang, giấy trắng, bìa cứng. Bìa bốn in chân dung, tiểu sử tác giả và tên ba mươi tập thơ đã được in ở các nhà xuất bản trung ương và địa phương. Nhà thơ- chủ quá bảo có ngày ông viết được hai lăm bài thơ. Nhà văn Ký trợn mắt nhìn chủ quán tỏ ra thán phục. Chủ quán nói, vậy đã nhằm nhò gì, một ông Phó bí tỉnh vừa nghỉ hưu trong một năm mà in được những bảy tập thơ, ra được hai đĩa VCD thơ. Làm thơ, in thơ ồ ạt đang là mốt thịnh hành của các đại gia và quan chức bây giờ mà. Nhà văn Ký và bạn ông chưa hết ngạc nhiên thì một người đàn bà đẹp, đẫy đà, cổ và tay đeo đầy vàng dắt con chó lông xù từ tắc- xi đi vào. Người đàn bà và con chó đi lại chiếc bàn trống ở cuối, người đàn bà ngồi xuống, con chó cũng nhảy tót lên ghế ngồi một cách thản nhiên như thể đây là chỗ VIP đặt riêng cho nó và chủ nhân của nó. Nhiều người hay đến quán nên đã quen với người đàn bà và con chó nhưng với nhà văn Ký, đây là lần đầu tiên ông đến quán này nên ông cứ trố mắt hết nhìn người đàn bà lại nhìn con chó. Nó cũng được gọi riêng cho một tô phở gà, cũng có trứng đập, cũng có rau thơm, nghĩa là như bát phở của người. Nhưng sáng nay có lẽ con chó bị mệt nên nó chỉ ăn hết lưng bát phở, thế nên chỗ phở thừa của con chó đã khiến cho một người đàn ông ăn mày vừa bước vào nhầm tưởng của ai bỏ thừa. Người ăn mày cầm bát phở thừa của con chó húp đánh soạt. Người đàn bà rít lên:
– Trời ơi! Hôi quá, chủ quán đâu?
Vợ chủ quán, một người đàn đẹp lộng lẫy mặc váy đỏ chạy ra chửi mắng người ăn mày là đồ ngu ngốc, mắt mù hay sao mà không biết thân phận nghèo hèn của mình, dám bước vào cái nơi sang trọng này để ăn xin. Người ăn mày run lên vì sợ hãi, vội vã quay ra. Vợ chủ quán rối rít xin lỗi người đàn bà và con chó, nói sẽ làm một tô phở khác đến cho con chó. Hàng chục con mắt đổ dồn về phía hai người đàn bà đẹp, người ăn mày và con chó nhưng tất cả đều im lặng. Miệng đắng ngắt, nhà văn Ký nhè miếng phở ra rồi đuổi theo người ăn mày đang chống gậy, đeo chiếc túi vải đi trên vỉa hè:
– Cụ ơi! Cụ bao tuổi rồi?
Người ăn mày ngước nhìn nhà văn Ký, mãi sau mới lên tiếng:
– Tôi gần tám mươi tuổi!
– Thế con cháu đâu mà cụ phải đi ăn xin thế này?
– Chúng nó ở quê nghèo lắm, phải nuôi con cái nên còn sức tôi còn đi kiếm ăn được.
Nhà văn Ký móc ví lấy ra tờ bạc một trăm nghìn biếu người ăn mày. Người ăn mày đưa tờ bạc vào sát mắt nhìn kỹ, những một trăm ngàn, chưa bao giờ ông nhận được một món tiền lớn như vậy. Lập tức người ăn mày quì sụp xuống chân nhà văn Ký vái lạy ba lạy. Nhà văn Ký vội đỡ người ăn mày đứng lên, đôi mắt ông cay sè.
Trở về ngôi biệt thự, nhà văn Ký lên phòng viết, nỗi buồn nhân thế mà ông vừa tận mắt nhìn thấy ở quán ăn sáng đã thôi thúc ông ngồi vào bàn viết nhưng than ôi, chữ nghĩa vẫn cứ lẩn trốn ông. Ông đứng dậy đi đến bên cửa sổ, lập tức con chim cu cúi lạy ông:
– Cúc cù cu cu!
Toàn thân nhà văn Ký run lên, hình ảnh cúi lạy của con chim cu khiến ông vui vẻ hàng ngày thì giờ làm ông xúc động, thì ra ông đang liên tưởng đến sự cúi lạy của người ăn mày. Không thể để con chim ở đây nữa, nó sẽ ám ảnh ông, ông cho gọi người con trai đến, nói như ra lệnh:
– Con thả ngay con chim cu này ra.
– Sao thế bố? Nó không hót nữa à?
– Không, nó vẫn hót nhưng thả ngay, thả ngay ra!
Người con trai vẫn còn đang đứng há mồm không hiểu điều gì đã xảy ra với bố với con chim cu thì nhà có khách. Một người đàn bà quí phái xin được gặp nhà văn Ký. Một người bạn học thời phổ thông? Một độc giả hâm mộ văn ông? Hay lại người người trong câu lạc bộ thơ phường mời ông đi sinh hoạt? Không chính là người đàn bà – chủ nhân của con chó trong quán ăn sáng nay. Ông đã toan quay đi không tiếp nhưng người đàn bà đã cúi lạy ông, nước mắt lã chã tuôn rơi. Không đành lòng, nhà văn Ký rầu rĩ hỏi:
– Cô gặp tôi có việc gì?
– Dạ, em muốn mua lại chon chim cu của nhà ông, bao nhiêu em cũng mua.
Con trai ông nhanh nhẩu bảo con chim anh mua năm triệu, người đàn bà đáp ngay, bà sẽ trả năm mươi triệu. Đôi mắt anh con trai sáng lên nhưng đôi mắt của nhà văn Ký thì lại tối sầm, ông bảo ông không bán mà muốn thả con chim ra để nó được bay bổng, tự do trong bầu trời tự do. Người đàn quì sụp xuống chân ông, van xin ông hãy bán con chim cho bà, chỉ có con chim cu nhà ông mới có cái giọng gáy giống tiếng người và cũng chỉ có con chim nhà ông khi gập người cúi lạy nó còn xoè cả hai cánh như thể con người đưa hai tay dập đầu xuống cúi lạy. Sở dĩ bà biết được những điều chi tiết về con chim cu gáy của ông vì bà cũng đã đi lùng mua chim cu gáy, chính chủ nhân bán con chim cu này cho con trai ông đã giới thiệu về con chim còn ông chủ quán kiêm nhà thơ sáng nay biết ông là nhà văn đang sở hữu con chim thì cho bà địa chỉ để bà tìm đến đây. Một lần nữa nhà văn Ký lại bị ám ảnh bởi hình ảnh quỳ lạy, người ông nổi da gà, ông thở hổn hển như đang lên cơn suyễn. Thật quái quỷ, không hiểu cái ngày này là ngày gì mà ông lại bị bủa vây bởi sự quỳ lạy, người ăn mày quỳ lạy, con chim quỳ lạy và bây giờ là người đàn bà quỳ lạy!
Người đàn bà được người con trai của nhà văn Ký nâng dậy, bà lau nước mắt nói với ông, nhà văn là những người nghèo nhưng sống nhân văn, nếu có con chim cu này sẽ cứu được chồng bà thoát khỏi chứng bệnh trầm uất, thậm chí khỏi cả cái chết vì dạo này chồng bà hay có ý định tự tử. Ông hỏi người đàn bà, chồng bà là ai, mắc chứng bệnh gì mà cần con chim để chữa bệnh. Người đàn bà thật thà nói về chứng bệnh trầm uất của chồng mình. Nghe xong nhà văn Ký bảo:
– Thì ra bà là vợ của ông B?
– Dạ, ông cũng quen nhà tôi?
– Không quen nhưng rất nhớ vì ngày trước chính ông ấy ký lệnh thu hồi cuốn sách của tôi.
– Ôi em lạy ông hãy tha thứ cho ông ấy!
Nhà văn Ký chán nản, muốn tống cổ người đàn bà ra về nên bảo tặng người đàn bà con chim này, chỉ dặn phải chăm sóc nó cẩn thận. Người đàn bà sung sướng như vừa trúng số, bà đinh ninh ông sẽ bán cho bà cái giá năm mươi triệu, thậm chí ông sẽ đòi một trăm triệu bà cũng mua nhưng ông cho không bà. Đúng là hâm như nhà văn! Bà xách chiếc lồng chim đi ngay, bà sợ nhà văn K thay đổi quyết định.
Người đàn bà đem lồng chim ra về, bà treo chiếc lồng chim ngay ở cửa ra vào. Ông B, chồng bà đang ngủ, bà đi sang phòng bên cùng với một người con trai và một người con gái bật màn hình lên xem chiếc camera đặt ở phòng chồng quay hình ảnh người chồng đang ngủ. Từ ngày ông B hay có những hành động quyên sinh, vợ con ông đã lắp đặt camera để theo dõi.
Ông B trở mình, ho lên mấy tiếng, ông ngồi dậy đi lại bàn rót nước lọc uống. Chợt ông nhìn thấy con chim, ông tò mò đi lại. Lập tức con chim giang hai cánh, dập đầu lạy:
– Cúc cù cu cu!
Đôi mắt ông B vô cùng kinh ngạc. Con chim lại dập đầu cúi lạy một lần nữa. Ông B thốt lên:
– Tuyệt!
– Rất tuyệt!
Phòng bên, vợ con ông sung sướng reo lên:
– Khỏi bệnh rồi, khỏi rồi!
Người con gái hỏi mẹ làm sao con chim có thể làm cho người bố vốn mấy tháng nay không nói không cười nay lại bật lên thành tiếng được. Người đàn bà thở dài:
– Ngày còn đương chức, bố mày được nhiều người cúi lạy xin chức xin tiền. Về hưu chả có ma nào đến cúi lạy nên ông ấy thấy đời bạc bẽo, sinh chứng trầm uất. Nay con chim này…
– À, …
Người con gái à lên một tiếng, mắt nhìn không chớp vào màn hình. Phòng bên kia, người và chim đang cùng nhau đối thoại:
– Cúc cù cu cu!
– Tuyệt! Rất tuyệt!