B é mở mắt rồi dần tỉnh hẳn. Nó cựa mình, lật người nằm ngửa hẳn ra. Cái tai bị áp xuống chiếu được tự do vểnh lên nghe ngóng. Xung quanh vẫn yên lặng, cái im lặng thật sự của đêm sâu mà chỉ một chú cá nhép nào đó đớp "tóp" một cái dưới chân bèo, cũng vọng tới cái giường Bé đang nằm, trong cái vuông nhà trọ mà cả nhà Bé đang thuê để ở.
Vậy là thế nào nhỉ? Bé tự hỏi, hay là Bé mơ? Không, vừa rồi Bé còn nghe rõ tiếng chú Cún con í oẳng ngoài sân kia mà. Chính tiếng Cún đánh thức Bé dậy bởi sau một hồi í oẳng, Cún tru lên một thôi dài như ai oán, như đánh động cho những người trong nhà biết nỗi sợ hãi và cô đơn của nó.
Bé mở to mắt nhìn hẳn ra ngoài giường. Cái chấm nhỏ như đầu que diêm, xanh lét như mắt phù thuỷ của đèn báo ổ cắm điện trên tường, chỉ làm cho đồ vật trong nhà thêm chập chờn, quái dị. Góc tường, đối diện với cái giường mẹ con Bé nằm là xích lô của bố. Hai cái sảo úp lên đôi quang cùng cái đòn gánh mà mẹ Bé ngày ngày gánh rau bán dạo khắp phố để trong thùng xe. Tám cái nan quang cùng cái đòn gánh để phứa lên nhau, loằng ngoằng như đống củi cành mà ngày trước, ở quê, nhà Bé chưa phải di dời để làm khu công nghiệp, mẹ Bé thường dọn vườn gom lại. Dưới nền nhà, bên cạnh bánh xe xích lô, là nửa mảnh giát giường. Trên đó, bố Bé vẫn ngủ say, tiếng ngáy váng nhà. Tiếng ngáy của bố, lúc lúc tắc nghẹn, tựa như cái nút bấc đặt hờ trên cổ chai rượu, liên tục nảy lên, phát ra những tiếng khờ... khậc... khậc khê nồng.
Bé biết bố mệt. Hôm nào chả thế, tiếng ngáy của bố làm cả nhà khó ngủ. Từ ngày xích lô bị cấm không cho vào những đường phố đẹp, cấm chở hàng vào những giờ cao điểm, bố đi làm muộn hơn, đạp những cuốc xe vòng vèo hơn, xa hơn. Mỗi tối, về nhà, khi treo cái áo công nhân bảo hộ lên cái đinh ở tường, bố ngồi thẳng vào mâm cơm. Bố tựa lưng vào tường, tay nâng cốc, tợp một hơi cạn sạch cốc rượu, rồi với tay nhặt mấy hột lạc hoặc gắp tí rau xào. Mắt bố hằn đỏ, vằn những tia máu. Dưới ánh đèn vàng vàng, mặt bố bóng lên, hai gò má sần sùi nổi u nổi cục. Bố cứ ngồi như thế rất lâu, hai hàng lông mày rậm sụp xuống mu mắt đầy u tối. Thỉnh thoảng Bố lại thở dài, lẩm bẩm một mình:
- Mẹ kiếp! Kiểu này rồi đói! Rau úa cũng không có mà ăn!
Bé không biết cái gì đã làm bố lo sợ, buồn chán thế. Chỉ biết thời gian gần đây, mặt bố quắt lại và đen hơn. Bố hay nổi nóng vô cớ, hai anh em Bé bị ăn đòn nhiều hơn và không biết mình đã mắc lỗi gì. Mãi đến khi, cái chai nhựa đựng rượu đã dốc ngược trên miệng cốc, bố liệng cái chai quăng lông lốc vào góc nhà, lăn kềnh ra ngủ. Khi bố ngủ thì sợ lắm, cả nhà đi lại phải rón rén, có nói gì với nhau cũng thì thào thôi, cả mẹ cũng vậy.
Bé nhớ lại mấy hôm trước, lúc bố đang ngủ, anh Vĩnh ngồi góc nhà nắn bóp mấy chỗ dúm dó của con búp bê nhựa, lúc đi làm bố nhặt từ đống rác bên đường. Bé hứng chí, nhào tới, giật con búp bê khỏi tay anh. Vĩnh chồm lên, giữ chặt con búp bê, hét toáng:
- Để tao chữa đã!
Bỗng nhiên Vĩnh nín bặt, đưa vội tay lên bịt mồm, mắt lấm lét nhìn vào chỗ bố đang nằm. Bố vùng dậy, hai mắt đục ngầu, bố gầm lên:
- Bắt nạt em hả!
Bố bổ chẩng ra ngoài sân, rút "soạt" một thanh củi tròn lẳn bằng ngón tay cái của bố, trong đống củi cành mà mẹ gom nhặt được khi đi bán rau. Bé nhìn Vĩnh đang rúm lại góc nhà, mặt tái xanh, tái xám. Thân thể rũ rượi như cái bọc giẻ rách. Bố xông thẳng đến Vĩnh trong lúc anh chắp hai tay trước ngực, nước mắt giàn giụa, mồm run lên lập bập: "Con lậy bố... bố tha con! Con biết... lỗi rồi!..."
Vút, cái roi tròn lẳn xé không khí, vung lên cùng tiếng thét khản đặc:
- Thích trêu nhau này! Trêu nhau này...!
Vút, vút! Cành củi khô trong tay bố quật xuống vô tội vạ lên lưng, vào vai, vào bắp chân Vĩnh. Hai bàn tay bé xíu của Vĩnh rối rít xoa lia xoa lịa vào những chỗ mà ngọn roi vừa bứt ra. Cuối cùng Vĩnh ngã xoài ra nền nhà, hai chân giãy đành đạch. Nước mắt, nước mũi, cùng rớt dãi Vĩnh thi nhau vãi xuống. Môi miệng Vĩnh ríu vào nhau, thều thào van xin bố trong tiếng khóc, tiếng nấc dồn dập:
- Con lạy bố...! Con đau... con đau... lắm rồi! Con không... không bao giờ thế nữa!
Từ ngoài sân, mẹ hớt hải xông vào, tóc tung tơi tả. Giật cái roi trong tay bố, mẹ hét lên:
- Ông không xót con sao? Nó có tội gì?
Bố gào lên, hổn hển:
- Vậy thì ai xót tôi! Tôi có tội gì!
Tiếng "ai", tiếng "tội" như nứt toác trong cổ họng bố, phát ra đầy uất ức. Hục hặc, bố giật cái áo trên tường, lộn túi rỗng, chiềng vào mặt mẹ.
- Không còn một nghìn...! - Bố vứt phạch cái áo xuống đất - Mệt! Nhầm đường cấm, bị làm luật! May mà không bị tịch thu xích-lô!
Bố ngồi phịch xuống miếng giát giường, mặt méo xệch, rên rỉ:
- Thân tôi không bằng con chó!
Mẹ quẳng cái roi ra sân, nhìn bố cằn nhằn:
- Chẳng lẽ ông đem cái khốn nạn ngoài đời trút lên đầu con cái hay sao!
Đuối lý, bố nằm vật ra. Chỉ một lát, tiếng khờ... khậc... khậc của bố đã váng nhà.
Vĩnh nín khóc, co hai cái chân đau, lổm ngổm bò lết ra sân, ngồi dúi vào bờ râm bụt, thút thít một mình. Bé lại gần xoa hai tay mình lên lần áo mỏng, nắn bóp những lằn thịt hằn lên hình cái roi và nóng rát trên lưng anh, trong lúc Vĩnh vừa khóc, vừa lắc vai, dằn dỗi hất tay Bé xuống.
Nghĩ đến đấy, sợ quá, Bé nhằm nghiền mắt lại. Trước mắt Bé, cái roi vẫn tới tấp như múa. Góc nhà, tiếng ngáy khờ... khậc... khậc... của bố vẫn vang đều.
Bỗng ở ngoài, tiếng Cún con rít lên ăng ẳng. Chân Cún cào soàn soạt vào cánh cửa. Cún chõ mõm vào nhà sủa hoắng lên. Bé hoảng hốt ngỏm dậy. Chết, sủa ghê thế, bố mà dậy bây giờ... thì...
Mớ rau muống héo nát nằm trong cái sảo vừa được đặt xuống sàn, một tay tháo cái xô nhựa buộc đầu đòn gánh thường để chứa nước tưới cho rau đỡ héo trong lúc bán dạo, mẹ Bé lớn tiếng gọi:
- Vĩnh đâu, Bé đâu! Quà của các con này!
Đang hai tay giữ con búp bê cho Vĩnh phồng mang, trợn mắt thổi hơi vào cái lỗ trên đỉnh đầu, để nó căng trở lại những chỗ móp méo do bị quăng quật từ lúc bố nhặt được ở đống rác. Nghe tiếng mẹ, cả hai quẳng con búp bê xuống đất, nhào vội ra sân.
Nhìn hai con rón rén bóc lớp vỏ thâm đen vì chín nẫu của hai quả chuối, món quà thường nhật sau mỗi buổi chợ, mẹ Bé nghiêng đầu, ánh mắt lấp lánh.
- Còn quà nữa...!
Mẹ chỉ tay vào cái xô nhựa. Bé cúi xuống, suýt nhẩy cẫng lên và đánh rớt quả chuối ăn dở vì mừng rỡ. Trong lòng xô, một chú Cún con ngồi chồm chỗm. Cái mũi đen nhẫy hếch lên, hai cánh mũi bé tí động đậy như đánh hơi và đôi mắt đen như hai cúc áo đong đưa, còn cái đuôi nhỏ như cây bút bi, cong tớn, ngoáy lia ngoáy lịa.
Mẹ bế Cún khỏi lòng xô, Bé ngồi sụp xuống, reo ầm lên:
- Ôi, đẹp quá! Mẹ ơi! Thích quá!
Bé đưa tay vuốt nhẹ lên bộ lông vàng mịn của Cún.
- Các con chơi với Cún - mẹ dặn - đừng để nó ra ao. Chăm cho nó ăn, chóng lớn còn trông nhà! Dạo này trộm cắp với nghiện hút nhiều như rươi - mẹ thở dài, nhặt mớ rau muống trong sảo - Bố chúng mày cũng sắp về rồi!
Được tự do Cún chạy nhắng lên, bạ cái gì dưới sân cũng ghé mõm khịt khịt. Thỉnh thoảng Cún ngồi thừ ra, thè cái lưỡi hồng hồng bé xíu như cái thìa liếm mép rồi há ngoác miệng ngáp một cái rõ dài.
Bố về. Bé chạy ra đón bố, Cún bắng nhắng theo sau. Nhìn Cún lăng xăng chạy đón mình, bố trừng mắt:
- Lại rước của nợ về đấy hả? Cơm gạo đâu mà nuôi!
Bé cụt hứng, mặt ỉu sìu. Bé biết bố không thích Cún. Còn Cún, hết chạy đón đằng trước lại chạy lùi về phía sau, rít lên mừng rỡ. Vướng chân, bố đá "phốc" một cái. Cún "oắng" lên một tiếng, lăn lông lốc ra ngoài, nằm im như chết, mắt mở to nhìn bố, cái đuôi bé xíu vẫn văng qua, văng lại.
Bố lẳng lặng vào nhà, mở cốp xích lô, vứt "xoảng", cái xích vẫn dùng để khoá bánh xe ra sân, rồi túm gáy Cún, xích nghiến chú vào cây cột tre ở cửa bếp. Cả buổi chiều, Cún quanh quẩn bên cây cột ấy, Bé cũng không dám lại chơi với Cún nữa.
Tiếng oăng oẳng ở ngoài sân từng lúc càng dồn dập, cồn cào. Sau một thôi dài, Cún lại rít lên ư ứ. Bé hoảng hồn. Kêu mãi thế, bố mà dậy bây giờ... Bé đưa mắt nhìn ánh sáng xanh lè như mắt phù thuỷ của đèn báo ổ cắm điện trên tường. Len lén, Bé ngồi dậy, tụt xuống giường. Dưới đất, trên mảnh giát giường bên cái xích lô, bố vẫn ngủ say, tiếng ngáy của bố vẫn thỉnh thoảng nấc lên.
Bé đẩy cửa bước ra sân. Ánh đèn cao áp ở phố xa, yếu ớt hắt vào cái xóm trọ nhà Bé nhờ nhờ như khói bếp. Cái ôm củi bằng cành cây mà mẹ gom nhặt lại mỗi khi công nhân công viên đi cắt tỉa trong thành phố bỏ lại, trông lùm lùm như cái mả ở bên bờ dâm bụt.
Thấy người, Cún mừng quýnh, rít lên. Bé giơ tay vuốt lưng Cún, bộ lông đã âm ẩm hơi sương. Cún ngoác miệng, thè cái lưỡi khô khốc liếm tay Bé. Thôi chết, Bé giật mình. Tội nghiệp Cún, vừa mới xa mẹ, lại bị bỏ đói, bỏ khát từ chiều đến giờ còn gì?
Lẻn vội vào trong bếp, Bé khẽ khàng mở vung nồi cơm, cho tay vào khua khoắng. Nồi cơm nhẵn thín! Một thoáng lưỡng lự, Bé múc một bát nước, đặt trước mặt Cún: "Cún ơi, chịu khó nhé! Bé chỉ làm được thế này thôi!".
Bé trở lại giường trong tiếng "tóp, tóp" đớp nước của Cún con ngoài sân. Trong cái im lặng của đêm sâu, Bé chìm dần vào giấc ngủ nặng nề, bứt rứt.
Tiếng chó sủa lại đột ngột dội lên. Tiếng sủa ngày một dồn dập, khẩn thiết. Tiếng chân Cún cào sồn sột vào cây cột tre luồng. Rồi tiếng Cún nhẩy, Cún lồng, Cún giật dây xích. Bé hoảng hốt bừng mắt. Dưới đất, bố cọt kẹt giở mình, giọng bố ồm oàm:
- Khi không lại rước cái loa công cộng vào nhà! Mất cả ngủ...!
Bố trở dậy. Có tiếng chân khua tìm dép trên nền nhà.
Bé hé mắt nhìn ra. Cái bóng đen cao lớn của bố khủng khiểng đi ra sân. Tiếng í oẳng vui mừng của Cún khi thấy người cùng với tiếng "soạt" của cành cây được rút ra từ trong đống củi. Bé rùng mình: "Cún ơi! Chú Cún con tội nghiệp! Khổ thân Cún quá!"
Tiếng rít vui mừng cuống quýt của Cún con xen lẫn tiếng quát đã sít sịt của bố:
- Kêu này!
Bé nhắm nghiền mắt lại.
"Vút"... "Bịch"! Cành củi quật chí mạng vào Cún. Một tiếng "Oắng", kéo dài rồi im bặt. Đêm đen yên lặng, nghe rõ cả tiếng cá đớp "tóp, tóp", dưới chân bèo và tiếng côn trùng rên rỉ, nỉ non.
Bố lẹp kẹp lê dép vào nhà rồi nằm phịch xuống bộ giát giường. Chỉ lát sau, tiếng ngáy của bố đã khờ... khậc... khậc... ầm nhà.
Sáng hôm sau, Bé dậy thật sớm, sớm hơn mọi ngày nhiều lắm. Bé chạy ngay xuống bếp thăm Cún. Nhưng ôi thôi! Cún nằm sóng xoài, hai mắt nhắm nghiền trên đống gio lò ướt đẫm sương đêm, bộ lông vàng mượt cũng bết sương đêm. Từ khoé mép đen đen, một dòng máu tím thâm đọng lại, nhểu vài giọt tím đen xuống lớp gio lò. Cún con chết ngay tức khắc bằng một vụt của bố trong đêm. Cún chết bởi Cún kêu nhiều. Còn vì sao Cún kêu nhiều chắc chỉ mình Bé biết.
Bé oà lên khóc, nức nở. Những giọt nước mắt xót thương lăn dài trên má. Anh Vĩnh cũng dậy từ lúc nào, đứng sau lưng Bé cũng oà khóc theo.
Từ trong nhà, bố vọt ra sân, hai tay dụi hai con mắt đỏ ngầu:
- Có thế mà cũng khóc! - Bố quát tướng.
Cả hai anh em vội nín bặt. Bố tháo xích, cầm tai Cún xách lên, ném tõm xuống ao nước trước nhà. Lớp bèo tấm xao động dồn nhau, dãn ra rồi lập tức khép lại. Cún đã chìm nghỉm.
Mấy ngày sau, xác Cún nổi phập phều trên mặt nước, to hơn nhiều lúc còn sống. Cái bụng rỗng của Cún phồng căng như quả bóng. Mấy đứa trẻ ở dãy nhà trọ bên kia ao, lấy Cún làm mục tiêu, hò nhau ném xuống. Đất, đá tùm tũm xung quanh xác Cún. "Bục" một hòn trúng ngay vào cái bụng căng kềnh ấy! Một đám lông vàng trượt theo hòn đất vừa ném. Mảng bụng trắng hớ của Cún nổi bập bềnh giữa đám bèo tấm xanh xanh.
- Hoan hô! Hoan hô!
Tiếng hò reo, cổ vũ vang ầm bên kia ao, tán thưởng "viên đạn" đầu tiên đã bắn trúng mục tiêu. Đất đá lại thi nhau tùm tũm xuống ao. Mặt nước vỡ ra, mùi hôi thối lưu cữu lâu năm dưới đáy bốc lên, thối hoăng, nồng nặc.
- Khốn kiếp! Thôi ngay!
Từ trong nhà, bố xộc ra, đứng chặn trước mặt Vĩnh và Bé, hai tay chống mạng sườn, hùng hổ quát đến lạc giọng.
Tiếng quát như một mũi tên phóng thẳng vào đám trẻ bên kia, chúng ngơ ngác dừng lại. Nhưng lập tức, bằng kinh nghiệm tinh ma và sự lì lợm của trẻ con xóm liều, chúng hiểu: cái ông người lớn bên kia chẳng có vị gì! Chúng cúi xuống, nhặt đất đá, tiếp tục trò chơi thú vị của mình. Mặt ao đầy bèo tấm lại rung lên, xác cún lại dập dềnh, trồi trụt giữa những tiếng "bõm, bõm", nước bẩn bắn lên tung toé, vung đầy cả mảnh sân con nhà Bé.
Mắt long sòng sọc, bố gạt Vĩnh và Bé sang một bên nhảy đến đống củi. Rút "soạt" một cành to và dài nhất, bố vung lên trong lúc Bé hoảng hốt thụt lùi, mở to mắt nhìn anh Vĩnh đang tóp người lại, mắt đờ ra như người thất kinh lạc, toàn thân run rẩy không hiểu mình lại mắc lỗi gì.
Tay nhăm nhăm cành củi, nhảy một bước đến mép nước, bố xồng xộc lội thẳng xuống ao, mặc cho mặt nước đen ngòm òng ọc sủi bọt.
Đưa cành củi về phía trước, bố gạt dần xác Cún vào bờ, giữa lúc bọn trẻ bên kia cuống quýt trước nguy cơ mất mục tiêu. Đất đá tới tấp phi xuống mặt ao.
- Ối!
Tiếng kêu thất thanh của bố giẫy lên cùng lúc cành củi rơi "bẹt" xuống mặt nước, hai tay bố ôm mặt. Bố ngã ngửa đánh "Oạp" xuống mặt ao đen ngòm, hai bàn chân trắng hếu chòi chòi đạp trên mặt nước.
Một "viên đạn" quá đà và chệch mục tiêu đã "bắn" trúng mặt bố. Bé và Vĩnh ngây người rồi cùng lúc hiểu sự nguy hiểm đang xảy ra với bố, cả hai đồng thanh hét lên, thất thần:
- Bố ơi!
Ý thức được sự yếu ớt của mình, Vĩnh nhào ra ngõ, hai tay chụm lên miệng làm loa, kêu cứu.
Bọn trẻ bên ao ù té bỏ chạy, đứa nào đứa nấy tọt vào trong những vuông nhà trọ của mình, sập cửa. Thỉnh thoảng một vài cái đầu bù xù thập thò, ló ra, nghiêng ngó.
Mấy chú bác trong xóm sấn tới bờ ao. Bé, nước mắt đầy mặt, nhìn bố yếu ớt quẫy đạp và chìm dần. Mái tóc bố xoà trên mặt nước, dập dềnh, trồi trụt cùng với xác Cún con. Vẳng bên tai Bé câu rên rỉ của bố hôm nào: "Thân tôi như con chó!" Mếu máo, Bé đưa tay gạt nước mắt, ngồi sụp xuống dưới chân những người hàng xóm như quỳ lạy, khẩn cầu:
- Cứu vớt bố cháu với, các ông các bà ơi!
Lời van xin ảo não, cái mặt úp sấp, cái lưng cong mọp xuống đất của Bé giống như đứa trẻ dắt bố đi ăn mày, tay cầm cái rá nhựa, chiềng vào mặt những người trong phòng đợi, ở bến ô tô khách, hôm Bé theo mẹ đến giúp bố bốc hàng./.
