FRÉDÉRIC CHOPIN , TÀI HOA BẠC MỆNH

Vết thương lòng của Chopin vẫn chưa khép kín vì vừa mới thất bại trong cuộc hôn nhân với Marie Wodzińska (i), Chopin tiếp đón Liszt và Marie d'Agoult. George Sand (*) cũng đến chung với hai người này. Cuộc gặp gỡ giữa Chopin và George Sand không phải là một tiếng sét ái tình ngay lần đầu tiên vì lẽ sau khi tất cả ba người khách ra về Chopin nói : "Cô ta đáng ghét ! Đó là một người đàn bà ư ? Tôi hơi nghi ngờ !." Và Chopin không tỏ một hành động gì để tiến gần lại với George Sand. George Sand nhận xét là Chopin có vẻ như một thiếu nữ hơn là một người đàn ông.

Lúc này thì George Sand sống cùng lúc tại hai nơi : Ở Nohant và Paris.

Không một ai có thể xác định được một cách rõ rệt chuyện tình của Chopin và George Sand bắt đầu từ lúc nào .

Ngày 05 tháng 12 năm 1836, Chopin đã chính thức mời George đến nhà chơi cùng với sự hiện diện Liszt và Marie D'agoult, Custine, Pixis, Schoelcher, Nourrit, Berryer, Jóseph Brzowski.

Lúc này thì Chopin đã có một cuộc sống sang trọng với rất nhiều giờ dạy âm nhạc, được tiếp đãi, tới lui những nhà hàng nổi tiếng ở Paris... tới độ những nhà xuất bản và những bằng hữu của ông như nhạc sĩ Schumann đã nghĩ rằng cuộc sống ồn ào vội vã như vậy sẽ làm cho Chopin mất rất nhiều thời giờ vô ích.

Vào mùa đông năm 1837, tình trạng sức khoẻ của Chopin càng sa sút hơn vì bệnh cảm cúm, với những cơn ho không ngớt nhưng Chopin cũng vẫn không thay đổi cách sống của ông . Chopin cũng xuất hiện nhiều lần trong những buổi trình diễn trước công chúng hoặc tư nhân.

Tháng hai năm 1838 Frédéric biểu diễn trước gia đình hoàng gia Pháp. Ông đã trình tấu nhiều nhạc phẩm do chính ông sáng tác, vua Louis-Philippe rất hài lòng tặng Chopin một bộ ly tách uống trà bằng kim khí mạ vàng.

Mùa xuân 1838, George Sand từ biệt thự ở Nohant tới Paris rất nhiều lần và gặp lại Chopin. Hai người cũng đã chịu đau thương trên đường tình nên chắc cũng dè dặt không hăm hở lao mình vào một cuộc phiêu lưu mới . Chopin chịu đựng bằng sự im lặng nhưng âm nhạc cũng đã cho chúng ta biết được một phần nào nỗi lòng thầm kín của Chopin qua những bản 12 Études op 25, l'Impromptu op 29, 4 bản Mazurkas op 30.....

Về phần George Sand, tâm sự về niềm đam mê mới của người nữ văn sĩ này được bộc lộ trong một lá thư gởi cho một người bạn gái, sau đó một lá khác cho một người bạn trai rất thân của Chopin .

"Câu hỏi lớn lao về tình yêu như vậy lại một lần nữa nổi dậy trong tôi... "

Câu này lấy ra từ một lá thư dài 8 trang. Sand nói với bá tước Grzimala người nhận lá thư rằng ông ta phải để ra ít nhất là 6 tuần lễ để có thể đoán nổi.

Sand viết tiếp :

"với tôi là được nâng niu trìu mến hoặc chết "..." đó là quyết định tối hậu của tôi "...

Rồi George Sand kết luận : "phần anh chàng nhỏ bé Chopin đó, anh ấy tới lúc nào anh ta muốn " ...

Vào tháng 4 năm 1838 George Sand quyết định chinh phục Chopin.

Chẳng cần phải màu mè gì. Hành động đầu tiên của Sand là gởi cho Chopin một dòng chữ ngắn ngủi nhưng thật rõ rệt :

"người ta" tôn thờ anh đấy , George!"

Tấm thiếp này hẳn đã là cho Chopin phải rất vui vì lẽ sau khi đọc Chopin đã xếp cẩn thận vào trong tập album riêng mà ông giữ từ khi còn nhỏ . Tuy vậy câu chuyện cũng chưa hẳn đã diễn tiến một cách bình thường vì lẽ chính George Sand cũng vẫn còn phải trăn trở tự hỏi mình về sự quan hệ của hai người (...)

Ngày 17 tháng 4 năm 1838, George Sand về cư ngụ tại Paris nhân vụ ra tòa tranh tụng về việc ly dị với Casimir Dudevant (cha ruột của Maurice và Solange - đọc phần dưới)) và tạm cư tại nhà vợ chồng vị lãnh sự Emmanuel Marliani và Charlotte, vợ của ông này là nữ chủ nhân một salon thời trang tại đường Grange Batelière. Tại đây, Chopin và George Sand gặp gỡ nhau thường xuyên hơn.

Chopin cũng không lộ vẻ gì rõ rệt để tiến tới gần George Sand . Mùa hè thì George Sand vẫn quay về Nohant .

Cách xử sự như một bà mẹ và tính khí của Sand đối với Chopin làm nhiều người phải sửng sốt . Người ta có cảm nhận rằng George Sand muốn rằng trước hết cô phải là một người mẹ và người bảo bọc che chở và sau đó mới là một tình nhân.

Câu chuyện yêu đương của họ kéo dài suốt 9 năm nhưng chắc hẳn mật thiết tình yêu thực sự chỉ có khoảng được vài tháng ngắn gủi.

Phong cách của George Sand cũng không có gì để phải ngạc nhiên vì vài năm trước đó, Alfred de Musset đã viết cho Sand vào lúc Musset và George chia tay :

"Em tự tin rằng em là tình nhân của tôi, nhưng em lại chỉ là mẹ tôi..."

Và George trả lời trong quyển nhật ký riêng của mình :

"Ôi ! người đàn ông tội nghiệp anh là một người điên !
     Hỡi những đứa con của mẹ ơi, mẹ của các con thật đau khổ !"

Sand còn nói tiếp :

"Tôi cần phải đau lòng vì một người nào đó, tôi cần nuôi dưỡng một sự ân cần đầy tình mẹ, đã quen với việc chăm lo cho một kẻ đang đau khổ và mệt mỏi. "

Chopin, tính nết khá rụt rè, uớc mơ có một tình yêu thanh xuân đầy hoa bướm nhưng người đàn bà mà ông gặp lại lớn hơn ông tới 6 tuổi và đã có nhiều kinh nghiệm trong tình trường .

Sự liên lạc tình cảm giữa hai người gây nhiều tai tiếng, đối với George Sand thì chuyện tai tiếng không quan trọng nhưng cũng tạo một vài sự bực dọc, sức khoẻ yếu kém của Chopin, và của chính Maurice con trai của George Sand tất cả những điều này đã đưa họ tới quyết định xuống miền Nam nước Pháp để nghỉ ngơi mùa đông :

Sand đi trước mấy ngày, trên đường đi bà dừng lại nhiều chặng để gặp gỡ bạn bè .

Phần Chopin, rời Paris ngày 27 tháng 10 năm 1838 với năm ngàn quan Pháp (vào thời đó) trong tuí, số tiền mà ông bán cho Pleyel những bản Préludes của mình. Suốt 4 ngày 4 đêm, Chopin đi thẳng một mạch xuống Perpignan để gặp George Sand .

Tại Perpignan tất cả 5 người - Chopin, George Sand, 2 con của George (Maurice 15 tuổi và Solange 10 tuổi) cùng Amélie, một cô giúp việc, xuống tầu "le Phénicien" tới Barcelone vào ngày 02 tháng 11 rồi sau đó lấy tầu "El Mallorquin" để tới Palma vào ngày 07.11 .

Ngày 15 tháng 11, về Establiments, nơi đây sau một cuộc dạo bộ dưới mưa, gió Chopin ngả bịnh và ho rất nhiều. Tin tức đồn đại khắp vùng. Ba vị bác sĩ được gọi tới .

Về chuyện này, Chopin kể với Fontana, một người bạn ở Paris :

"Bác sĩ thứ nhất bảo là tôi sẽ chết, người thứ hai bảo tôi đang chết và người thứ ba bảo là tôi đã chết..."

Bắt buộc phải trả lại ngôi biệt thự và trả tiền phí tổn tất cả đồ đạc bị đốt để tẩy trùng tránh bị dịch , Chopin tới cư trú tại chủng viện dòng Thánh Bru-nô ở Valdemosa, Majorque vào ngày 15 tháng 12.

"Căn phòng của tôi có hình dạng một chiếc quan tài lớn" Chopin đã viết : "Người ta có thể kêu rống lên...mà vẫn chẳng ai nghe được ".

Chỉ vừa mới khoẻ một chút là Chopin bắt tay vào việc sáng tác. Khung cảnh đáng sợ ở chủng viện này đã ảnh hưởng rất nhiều tới tinh thần của Chopin.

"Chopin không tài nào chế ngự được sự lo âu với sư tưởng tượng của mình" George Sand đã kể lại về sau này trong "Histoire de ma vie" - Cuộc đời tôi . Tu viện đối với anh ấy thực khủng khiếp và đầy ma quái. Sand cũng xác nhận là rất nhiều bản Préludes đã phát sinh từ những lo sợ này. Trong số đó có 1 bản "tới với Chopin trong một tối mưa " theo lời George Sand. Đó là bản Prélude N° 6 hay gọi giản dị là "những giọt mưa - Raindrop" (một số người khác thì cho là bản prélude N° 15).

Chopin không bình phục lại được, trong người Chopin như thiếu thốn cách sống nhộn nhàng ở Paris. Mưa tiếp tục rơi không ngừng. Tiền bạc bắt đầu thiếu. Những người dân ở đây tỏ vẻ thù nghịch những người ngoại quốc này vì biết được rằng Chopin và George không phải là vợ chồng, cả hai lại không bao giờ tới lễ ở nhà thờ, người đàn ông thì tối ngày chơi đàn còn người đàn bà thì hút hết điếu thuốc này sang điếu thuốc khác. Dù vậy Chopin cũng hoàn tất được bản Ballade en Fa Majeur, hai bản Polonaises và 1 Sonate en Si bémol và bắt đầu 3è Scherzo.

Một ngày đó George và cậu con trai lớn Maurice đi Palma, mưa tầm tã. Cả hai phải mất sáu tiếng đồng hồ để trở lại chủng viện. Lúc George gặp lại Chopin xanh tái như một người chết với đôi mắt thất thần. Chopin hốt nhiên đứng phắt dạy la lớn :" A! tôi biết mà mấy người đã chết rồi ".

Cuộc sống ở chủng viện không thể chịu đựng nỗi được nữa. Cô người làm cũng bỏ đi và bảo là họ đã bị mắc bệnh dịch hạch. Chopin viết thư về Paris để thu xếp công việc và đổi chỗ ở rồi sửa soạn hành trang trở về Pháp vì không một ai bằng lòng hầu hạ "kẻ bị bệnh lao" nữa .

Ngày 13 tháng 2 năm 1839, Chopin, George rời chủng viện để về Palma. Sau ba tiếng đồng hồ vất vả vừa vì mưa lại vừa vì đường qúa xấu , ngay khi tới Palma Chopin bắt đầu khạc ra máu nhưng vẫn buộc phải xuống một chiếc tầu chở heo để về Barcelone. Ngày hôm sau Chopin lại ho ra máu một lần nữa. Trăng mật của Chopin và George Sand chấm dứt bằng một sự thất bại đáng sợ. Chopin được bác sĩ điều trị và trị dứt chứng ho ra máu . Nghỉ ngơi hơn 10 ngày tại Barcelone và tất cả lại xuống tầu để về Marseilles.

George viết một lá thư cho bà Marliani thuật lại :

"Chỉ ở lại thêm một tháng nữa là chúng tôi sẽ chết tất cả tại Tây Ban Nha, Chopin và tôi; anh ấy thì vì u sần và chán ngán, còn tôi thì vì tức bực và giận dữ... "

"Nếu tôi có viết về họ thì sẽ với sự hằn học chua cay..."

Tới Marseille vào ngày 24 tháng 2 , Chopin và George lấy lại được tinh thần. Cả hai quyết định nghĩ đợi mùa hè ở đây để lấy lại sức. Vài ngày sau đó Chopin đi lại và nói chuyện được.

Ngày 13 tháng 3, Chopin và George Sand nhận được tin buồn về việc ca sĩ Adolphe Nourrit, bạn của họ, vừa tự tử tại Naples (Ý). Tin này do chính vợ của người ca sĩ xấu số này trên đường tháp tùng thi thể của chồng, đi qua Marseille, về an táng ở Paris . Ngày 24 tháng 4, trong một buổi tang lễ Chopin biểu diễn đàn orgue tại nhà thờ Notre-Dame-du-Mont, Marseille cho người bạn của ông, người đã đóng góp trong việc quảng bá tại Pháp những bản Lieder của Schubert, Chopin đã trình tấu nhạc bản "Les Astres". Theo lời thuật lại của George Sand thì trong dịp này đông đảo người hâm một tài nghệ của Chopin đến nghe, có nhiều người phải mất 50 centimes một chỗ ngồi.

Tháng 5, Chopin và Goerge Sand đi chơi ở Gênes (Ý). Bốn năm trước đó , Sand cũng đã đến đây với Alfred de Musset nhưng Chopin không biết được việc này. Có thể đó là thời gian mà Chopin và Goerge Sand thực sự có hạnh phúc .

Ngày 22 tháng 5, Chopin và George rời Marseille trở về Nohant.

Trong ngôi biệt thự (lâu đài nhỏ) của George nằm giữa vùng đồng quê yên tĩnh ở Bercy này Chopin đã tìm lại được sức khỏe và làm việc hăng hái trở lại .

George Sand đã tạo ngạc nhiên thích thú cho Chopin khi mua một cây dương cầm hiệu Pleyel để tặng Frédéric sau nhiều tháng Chopin chỉ xử dụng những cây đàn dương cầm thẳng (piano droit) tầm thường. Ở Nohant, Chopin như tìm được một điều thiếu thốn từ khi rời Varsovie -Ba Lan : một mái ấm gia đình.

Kể từ đó, nơi đây Chopin sáng tác và nghỉ ngơi vào những ngày mùa hè dù rằng Chopin không thích đồng quê .

Bác sĩ cũng tới để khám lại sức khoẻ cho Chopin và khuyên ông nên tịnh dưỡng ở nơi đây lâu hơn.

Bạn bè cũng lần lượt tới Nohant ở lại ăn tối với Chopin và George. Chopin hoàn tất 2è Sonate và La Marche Funèbre. Tối nào Chopin cũng dành một giờ hương dẫn âm nhạc cho George.

Đối với Sand thì sự đam mê của tình yêu đã qua. George sống với Chopin và quan sát. George ghi chép những nhận xét của mình trong một cuốn vở trong lúc Chopin chăm chú trên những nốt nhạc của chiếc dương cầm.

Cuối hè 1839 hai người trở về Paris. Mỗi người một căn chung cư riêng rẽ nhưng không xa cho lắm. Sau khi tìm được chỗ ở, Chopin lo nghĩ tới chuyện quần áo trang phục . Hình như sau những thử thách đã trải qua Chopin lấy lại được tinh thần và yêu thích lại những thứ phù phiếm xa hoa . Tháng 10 năm 1839, Chopin và George mỗi người đều có một căn chúng cư riêng. Mỗi buổi chiều cả hai đều tận tình với công việc nghệ thuật của mình. Chopin hoàn chỉnh những tác phẩm mà ý tưởng thường chỉ đến với ông trong mùa hè.

Ngày 29 tháng 10 năm 1839, vua Louis-Philippe mời Chopin đến trình tấu dương cầm cho nhà vua nghe. Chopin đã gây khích động cho cử tọa và được nhà vua khen ngợi. Trong dịp này , Chopin gặp và kết bạn với Moschelès. Mochelès đã lưu lại những lời nói rất tế nhị và cảm động về sự quan hệ của hai nguời.

Năm 1839 là năm của Chopin với những bản Préludes, những tuyệt phẩm của Chopin. Chopin và Sand kết bạn với Pauline Viardot, một ngôi sao đang lên của sân khấu nhạc kịch . George Sand và Marie D'agoult bất hoà nhau.

Vở kịch của George Sand, Cosima là một thất bại cho nhà hát Comédie française. Vì những lý do tài chánh nên suốt mùa hè năm 1840, Chopin và Sand ở lại Paris. Giai đoạn này Chopin kết bạn với Balzac và Mickiewick còn George Sand kết bạn với Joseph Dessauer và Delacroix.

Năm 1840 và 1841, Chopin sáng tác rất ít, chỉ một vài bản Valses và Fantaisie en Fa Mineur.

Ngày 26 tháng 4 năm 1841 , sau 8 năm vắng mặt , Chopin nhận lời trình diễn trước công chúng tại phòng Pleyel. Chính Franz Liszt đã tường thuật lại trong tờ báo âm nhạc :

"Không phải là một nhạc sĩ điêu luyện mà người ta chờ đợi, người ta ước ao được nhìn thấy, cũng không phải là một dương cầm thủ lão luyện trong nghệ thuật gõ ngón trên phím đàn, mà đấy chính là Chopin."

Hè 1841, hai người lại rời Paris quay về Nohant .

Tháng 9 năm 1841 , Chopin bỏ căn nhà ở đường Tronchet để tới thuê lại gian thứ hai nhà thuê của George Sand ở đường Pigalle.