Đ
êm cao nguyên nghe gió thở than, ánh sáng từ ngọn
đèn đường đi qua màn mưa loang bóng nước, từ những
giọt mưa vỡ nát trên mặt con đường nhựa phía trước,
lặng lẽ nằm chờ tiếng bước chân người qua. Cô đơn,
chờ đợi… Giống như Hạnh đang chờ người khách vãng
lai nào đó, ngang qua, ghé vào quán cơm của cô. Hy vọng
như đốm lửa giữ ấm cho cô ngồi dưới trời đêm đông
giá buốt, thỉnh thoảng nghe tiếng nổ lách tách của
than củi cô bỏ thêm vào lò để giữ cho nồi cơm được
nóng.
Thị trấn nhỏ không ồn ào tấp nập
như phố thị. Nhưng người đến và đi vẫn thường
xuyên. Một số thương lái đến thu mua cà phê, bơ, sầu
riêng, các mặt hàng nông sản khác. Vùng đất đỏ bazan
cho vụ mùa bội thu hàng năm khiến người dân địa
phương tất bật. Họ là khách hàng của cô, trời lạnh
ăn cơm cho ấm bụng. Thêm một nhóm khách khác. Họ ăn
mặc lịch sự, cặp da và xe hơi, ghé qua quán dùng cơm
tối, rồi vội vã đi. Trên trục đường ngang qua thị
trấn, không riêng hàng quán của Hạnh những quán khác họ
mời chào khách ghê lắm. Cô chỉ chào khách, khi họ bước
vào quán của mình, người khách bước vào quán cô lần
thứ hai, cô đã nhớ thói quen ăn uống của họ. Sự tận
tâm của cô muốn dành cho khách cảm giác ngon miệng, vơi
bớt nỗi nhớ nhà với những chuyến công tác dài
ngày.
Đêm nay. Trời như lạnh hơn, mùa đã
chuyển sang đông, bầu trời không còn một vì sao nào cho
cô dõi theo, thay vào đó cô ngắm màn mưa lướt qua ánh
sáng đèn đường theo từng cơn gió the thắt. Tiếng than
củi lách tách nổ, những đốm sáng lóe lên thật nhanh
rồi vụt tắt. Phía trong cùng của quán, con trai cô đang
học bài trên chiếc bàn nhỏ. Thằng bé mới học lớp
sáu, giúp mẹ được rất nhiều việc. Phía sau giàn nước,
chị Hiên đang dọn rửa chén bát. Nhớ lần đầu Hạnh
nhìn thấy chị ấy đứng ở cột đèn trước quán với
ba lô nhỏ gọn, nét mặt lo âu, căng thẳng. Cô suy nghĩ
thoáng qua, chỉ là khách đi đường, đến chiều tối vẫn
thấy chị đứng đó bồn chồn, hỏi chuyện mới biết
chị buồn gia đình, thế là ba lô vào miền cao nguyên
này, với mang máng địa chỉ người quen. Từ đó chị ở
lại quán phụ việc cho cô. Chị tháo vát, hiền lành, lâu
dần chị như người nhà.
Từ xa Hạnh nhìn
thấy người khách ăn cơm tháng với chiếc dù đen dưới
màn mưa bước vội về quán. Dáng người ông dong
dỏng cao trong chiếc áo khoác kéo cao cổ, người đàn
ông không già, không trẻ trông thật bí ẩn… Cô đứng
lên hâm nóng thức ăn, chuẩn bị sẵn sàng. Người khách
đã vô đến quán, Hạnh lên tiếng chào: “Hôm nay anh
dùng cơm trễ?” Người khách vuốt những giọt mưa trên
người, xoa hai tay vào nhau, dựng chiếc dù vào góc quán
rồi trả lời: “Tôi đi công việc nên về muộn.” Ông
đi đến bên tủ thức ăn nhìn qua và nói: “Cô cho tôi
cơm với cá kho tiêu, rau luộc, thêm một trái khổ qua nữa
nhé.” “Dạ, anh ngồi đi ạ.” Cô quay lưng làm cơm,
nghe tiếng con trai vọng lại “Con chào chú!” Thằng bé
luôn niềm nở với khách, không nhìn nhưng cô biết nó đã
bưng ra bình trà nóng.
Phần cơm được bưng đến, đĩa
rau luộc nhỏ xanh ngắt bóc khói, nồi cá kho tiêu còn sôi
tăm thơm nức mũi, nhìn mấy lát ớt, đầu hành cắt
khúc, một ít tiêu xanh và tóp mỡ trên mặt cá thật hấp
dẫn. Cơm canh đều nóng hổi. Cô đặt trước mặt khách
kèm một câu xã giao “Anh ngon miệng.”
Cô
ngồi bên chiếc ghế đặt cạnh bếp lửa. Mùi than củi
cháy làm lòng cô bồi hồi nhớ mẹ những ngày mùa đông
với cơn mưa sụt sùi, chờ nồi khoai chín. Tuổi thơ quê
nghèo nhưng thật ấm áp bên gia đình, người thân. Giờ
đây cô làm mẹ, mọi giác quan, từng sợi dây thần kinh
nhỏ nhất phải căng hết công suất. Nói dễ hiểu, như
gà mẹ không biết mệt mỏi để tìm mồi cho con. Hạnh
nghĩ mà thương mẹ ngày xưa quá…!
Có hai
người khách bước vào quán, cắt đứt dòng suy nghĩ của
cô, lật đật chào khách và chuẩn bị cơm. Thực đơn
quán xoay quanh những món cơm gia đình thường ngày, dễ
cho khách chọn, vừa miệng. Mỗi khi tính tiền Hạnh liếc
qua phần cơm và vui hơn khi nhìn thấy thức ăn được
dùng hết.
“Mai chú Luận chỉ cho con chơi
cờ tướng tiếp nha.” Tiếng thằng nhóc như luyến tiếc
bàn cờ với người khách ăn cơm tháng tên Luận cô vừa
kịp nghe. Thì ra ông ấy tên Luận. Khi đến đặt cơm,
ông ấy trả hết tiền ăn một tháng. Hạnh có chút ngại
nên không hỏi nhiều. Chỉ thỏa thuận với nhau không
giấy tờ, ăn cơm - trả tiền, thế là đủ. Khách hàng
đến – đi mỗi ngày, cô ví điều đó như cơn gió. Mỗi
ngày có một làn gió mới ngang qua, cô một điểm dừng,
tiễn những cơn gió, bằng lòng với ngày qua… Người
đàn ông chào đi, chiếc dù đen qua màn mưa xa dần dưới
ánh sáng nhạt của đèn đường đã khuất bóng.
Một chiếc xe máy đỗ xịch trước cửa quán vội vàng.
Người đàn ông mặt mày đỏ gay bước vào, đỗ gục
xuống bàn lè nhè gọi: “Bà chủ cho một phần cơm.”
Hạnh không dám lại gần, cố nói lớn hỏi: “Ông dùng
cơm gì ạ.” “Gì cũng được, nhớ có canh.” Một phần
cơm thịt kho trứng, kèm tô canh chua nhỏ được bưng ra.
“Ông ơi! Có cơm rồi.” Hai con mắt mở không ra, cố
nhướng lên giọng lè nhè “Cám ơn.” Rồi ông ta ăn một
cách ngon lành, làm Hạnh ngạc nhiên, phía dàn nước chị
Hiên lấp ló hóng chuyện, thằng nhóc trên bàn học không
còn tập trung. Ăn xong, ông ta gục xuống bàn ngủ tiếp.
Hạnh nghĩ bụng, thôi kệ để ông ngủ một lát chắc sẽ
tỉnh táo mà về.
Bên ngoài trời đã không
còn mưa, sương đêm phong kín ánh sáng từ những ngọn
đèn đường, một khoảng sáng mù mịt hạn chế tầm
nhìn, cái lạnh miết vào da thịt co ro… Người đàn ông
vẫn ngủ ngon lành, tình huống này thật làm khó cho Hạnh.
Đến bên người đàn ông, cô lên tiếng: “Ông về cho,
để quán còn đóng cửa.” Câu nói được Hạnh nhắc
lại mấy lần, người đàn ông ngước lên làu bàu: “Buôn
bán gì giờ này đã đóng cửa.” Nói xong ông ta đứng
dậy, không nhớ thanh toán tiền, không đi ra khỏi quán mà
quay vào vách tường tè lên đó. Hạnh vội quay mặt đi,
thằng nhóc chạy qua kêu hàng xóm, chị Hiên với xô nước
tạt lên tường, nước lạnh bắn vào người làm ông ta
tỉnh ra, bây giờ mới biết mình đang ở đâu, làm gì?
Cũng may lúc này trong quán không có khách. Tiễn được
ông ma men, Hạnh một phen hoảng sợ. Thật dở khóc, dở
cười…
Một chiếc taxi dừng lại trước
quán. Cửa xe mở, người đàn ông bước xuống, Hạnh
nhìn ra nén tiếng thở dài. Vừa bước vào thềm quán đã
cất giọng “Trời này khách đâu nữa mà bán, sao không
nghỉ đi.” Người đàn ông này là chồng Hạnh. Dáng vẻ
liêu xiêu cũng không khác ông khách ma men vừa rồi. Thằng
nhóc bước ra “Con chào ba” rồi vội quay đi. “Hôm nay
đi bàn công việc, còn chờ trả lời. Thời buổi làm ăn
khó khăn phải tính cho kỹ.” Câu nói trống không cố
tình để Hạnh nghe thấy. Đến bên cạnh cô nói nhỏ
“Anh đi nghỉ trước đi, em bán thêm lát nữa rồi đóng
cửa.” Đêm nay chồng Hạnh say nên về nhà bằng taxi. Đã
quá quen với việc này, vậy mà Hạnh vẫn cảm thấy tủi
thân, nước mắt chực trào. Hạnh nhớ lại người khách
say xỉn lúc nãy, nếu có sự cố đáng tiếc hơn nữa thì
làm sao? Người chồng ngày nào Hạnh tin tưởng sẽ là
điểm tựa một đời bình yên, giờ đây một nghĩa nào
đó giống người khách trọ chung nhà… Đồng cam cộng
khổ không có, làm sao có tình thương. Có những đêm
chồng Hạnh về nhà, ngoài mùi rượu còn có mùi nước
hoa. Thỉnh thoảng cùng nhau đi đám tiệc, ai cũng khen vợ
chồng Hạnh đẹp đôi. Nào ai biết sự hao khuyết bên
trong ngày một lớn.
Hạnh nghĩ… Có những
người đàn ông sống rất thật, và ngược lại… Mỗi
ngày qua đi vội vã, rõ ràng mỗi phút giây. Người phụ
nữ làm sao đi qua cuộc đời với hôn nhân sáo rỗng. Họ
như con thuyền mắc cạn giữa dòng, chịu trận. Nhưng cứ
tin đi, rồi họ sẽ vượt qua thôi!
Hôm nay
chủ nhật, khách đông hơn ngày thường, phải chuẩn bị
từ sớm. Dân ở trong các xã ra chợ thị trấn tấp nập,
con đường phía trước quán xe cộ, người qua lại không
ngớt. Từ sáng sớm, chồng Hạnh quần áo chỉnh tề ra
khỏi nhà trên chiếc xe vespa với câu nói như một phân
định rõ ràng “Quán xá việc của bà, tui phải tính
chuyện lớn hơn.” Chuyện lớn hơn đó vẫn ở đâu trên
mây, chỉ có Hạnh mệt mỏi với công việc, tiền bạc,
chi tiêu trăm thứ trong nhà. Để tiết kiệm, ngoài chị
Hiên ra không mướn thêm người, chủ nhật có thằng nhóc
phụ mẹ, nhanh tay, nhanh miệng, được việc.
Thấy lò than đã bén lửa, Hạnh vội vàng dùng đôi gang
tay bưng vào chỗ nồi cơm, vừa đứng lên, than trong lò
nổ bung những tia lửa bắn vào cổ, hai cánh tay của Hạnh
đau rát, nhắm mắt, chịu đau không dám buông. Bên tai
Hạnh vang lên một giọng nói trầm ấm: “Cô buông tay
ra, để tôi.” Hạnh mở mắt, chạm phải ánh nhìn xót
xa của Luận. Người đàn ông thường ngày đôi mắt như
một mặt phẳng, lặng lẽ giấu sóng ngầm sâu thẳm…
“Cám ơn anh.” Cô xuýt xoa lí nhí: “Anh để giùm ở
đây.” Luận mở túi nhỏ mang theo bên người đưa cho cô
tuýp thuốc mỡ “Cô bôi vào vết thương trước đi.”
Tần ngần, Hạnh cầm lấy tuýp thuốc với chút bất
ngờ…
Công việc cứ tất bật cả ngày.
Ban đêm thư thả hơn, trong quán nhỏ của Hạnh chợt ấm
áp, khi thỉnh thoảng thằng nhóc phá lên cười lớn, đắc
ý vì thắng ông Luận một nước cờ. Lâu dần thành
quen, những lần ghé dùng cơm gặp phải chuyện gì cần,
không đợi Hạnh mở lời, ông đã chủ động làm
giúp.
Mấy bữa nay không thấy ông Luận
ghé dùng cơm. Rồi một tuần trôi qua, Không hiểu sao
trong lòng Hạnh bồn chồn, lo lắng… Có lần ông nói
“Còn ăn cơm Hạnh dài dài vì công trình cả năm mới
xong.” Ngày cứ thế qua đi bặt tin trong chờ đợi của
Hạnh, trong đầu cô ra một mệnh lệnh: “Người khách
ăn cơm tháng còn tiền quay lại mau! Tôi không muốn nợ
ông đâu.” Chỉ có đêm nghe tiếng cô thì thầm, trả
lại cho cô sự im lặng giữa mênh mông trống vắng. Thằng
nhóc bày bàn cờ tướng chơi một mình, chán rồi dẹp.
Chồng Hạnh muốn đi Sài Gòn làm ăn, không biết công
việc ra sao, nên không nói trước điều gì. Hạnh lặng
lẽ thu xếp đồ cho chồng theo yêu cầu. Nghĩ mà chua xót,
một chút niềm tin, hy vọng về ngày mai cũng không có.
Giống như bèo dạt mây trôi… Anh ấy không hề nghĩ đến
cảm nhận của vợ mình, lâu dần Hạnh ở thế thụ
động, không xen vào thế giới tự do của chồng, tập
trung vào công việc kiếm tiền nuôi con.
Muốn
đến được mùa Xuân, phải đi qua mùa Đông giá rét,
nhìn thấy đốm lửa Hạnh thèm hơi ấm, nhưng không dám
lại gần. Cô sợ những mảnh ghép cuối cùng sẽ bị
thiêu rụi và rồi không còn lý do để níu kéo một cuộc
hôn nhân. Hạnh tiếc thời gian, tiếc thanh xuân đời
mình… Cô chép miệng “Biết đâu từ trong tàn tro sẽ
mọc lên mầm xanh” Một khúc hát xưa từ quán cà phê
bên kia đường vọng lại, vút lên giữa bốn bề lặng
thinh của không gian, chỉ có gió lay cành tiễn lá vàng
rơi xuống, cô đơn trên mặt đường ẩm ướt.
Chiều
nay thấy hoa cười chợt nhớ một người
Chạnh lòng
tôi khơi… bao niềm nhớ
Người nơi xa xôi phương trời
ấy
Người còn buồn còn thương còn nhớ
Nắng phai
rồi… anh ơi! (*)
Phải rồi, Nhớ người đã qua hay
nhớ người chưa đến. Cảm giác đó thật xót xa, nao
lòng… Dẫu sao vẫn còn lại nỗi nhớ cùng cô đồng
hành khi tất cả lùi dần về ký ức, cô theo thời gian
đi về phía trước với những bước nhẹ tênh muộn
phiền.
Luận tỉnh dậy với ý thức
mình đang ở bệnh viện, bốn bề một màu trắng lặng
im. Đầu vẫn còn choáng, cơ thể đau nhức với cánh tay
bó bột. Mọi chuyện xảy ra thật nhanh trong chớp mắt.
Đứng trên giàn giáo quan sát từng chi tiết nhỏ của
công trình, Luận không ngờ được cơn mưa lớn tối qua
đã làm đất sụt lỡ khiến giàn giáo đổ ụp khi có
lực tác động. Ông nằm bất động yếu đuối, thể xác
không còn trai trẻ. Một lần thất bại trong hôn nhân,
khiến ông lao vào công việc không kể ngày đêm. Thời
gian chữa lành không giới hạn… Hình ảnh mẹ con Hạnh
như đốm lửa vụt sáng lên trong tâm Luận, ông mơ một
mái nhà. Người đàn bà chân chất, dịu dàng luôn nở nụ
cười trên môi, cố tình với một biểu cảm thật tươi
trước mọi người. Có những lúc, Luận nhìn thấy khuôn
mặt đó man mác nỗi buồn với ánh nhìn xa xăm, trông
thật cô đơn giữa ồn ào phố chợ.
Ông xin xuất viện, công trình phải làm cho kịp
tiến độ. Và Luận cảm thấy nhớ buổi cơm chiều nóng
sốt, ngon miệng trong quán nhỏ, bên ngoài trời giăng mưa
cho Luận có lý do ngồi lại chơi cờ tướng với thằng
nhóc. Không biết mẹ con Hạnh có khỏe không? Tại sao lại
phải áy náy với cảm giác có lỗi? Luận không muốn
Hạnh lo lắng vì sự mất tích bất ngờ của mình. Có
phải ông đã nghĩ nhiều rồi chăng?
Đã
2 giờ chiều, bụng cô cồn cào vì chưa ăn trưa, có bao
giờ Hạnh được ăn cơm đúng bữa. Cô bỏ thêm vài cục
than để giữ lửa cho nồi cơm. “Chào Hạnh!” Giật
mình, cô quay lại, sững sờ… Cô lắp bắp “Anh Luận!”
Tuần hoàn máu trả ngược về tim rối bời, nhịp đập
gấp gáp, nghẹn ngào khiến mắt cô rưng rưng không nói
nên lời: người đàn ông ăn cơm tháng đã trở về. Một
miếng băng dán trên trán, cánh tay trái băng bột treo
trước ngực, giấu bên trong chiếc áo khoác ngoài. Luận
trước mắt Hạnh gầy đi trông thấy, nhưng mắt anh sáng
lên với ánh nhìn ấm áp.
Có đốm lửa nào
vừa đốt hết những mảnh ghép cuối cùng, luôn là gánh
nặng trong tâm… Tiếng nổ lách tách của than củi trở
nên vui tai. Bên ngoài gió đùa cùng đám lá xạc xào lay
động hàng cây ven đường trước quán nhà Hạnh, làm
nước đọng trên lá rơi xuống, vô tình ướt tóc đôi
tình nhân ngang qua. Cô khẽ cười với hình ảnh dễ
thương trước mắt./.
(*) Nhớ Một Chiều Xuân của Nhạc sĩ Nguyễn văn
Đông
Sài Gòn 17/4/23
