KINH TẾ MỚI
LONG - CHÂU - HÀ
♣ Thân mời những người đi du lịch Hà Tiên hãy ghé Vàm Rầy để nghe thuật chuyện một Hai Tự nào đó trong suốt 3 năm
.....................................
S uốt ba ngày nay, tiếng loa của phường ngoài đầu đường văng vẳng kêu gọi người đăng ký đi kinh tế mới.
Thoạt đầu Phương không quan tâm nhưng nghe nhai đi nhai lại từ sáng tới chiều với ba chữ là lạ Long-Châu-Hà đập vào đầu làm Phương thắc mắc. Anh suy nghĩ, tự nhủ : Quái lạ, mình thuộc lòng địa lý miền Nam mà làm gì có cái tên nào gọi là Long-Châu-Hà bao giờ. Cái bọn này lắm chuyện. Bây giờ chúng nó lại bịa đặt thêm những vùng đất có tên mới nghe cũng "hấp dẫn" để quyến dụ người ta đi khỏi thành phố Sài Gòn này.
Trong loa nói rõ địa điểm đăng ký là ở ngoài rạp hát Đông Nhì. Rạp hát Đông Nhì thì đâu có xa gì nhà cha mẹ mà vợ chồng Phương và hai đứa con đang nương náu.
Phương thả bộ tà tà ra xem.
Trước sân rạp hát có nhiều người đã đem đồ đạc bàn ghế tủ ỉ lỉnh kỉnh ra chất sẵn để chuẩn bị cho chuyến đi. Trong đám người, Phương gập Hân từ trong rạp hát , cửa mở toang toác, đi ra. Hân là anh ruột của con Tư, con nhỏ nữ chiến sĩ giải phóng khùng nằm vùng, nhà mẹ nó ngay sau lưng nhà cha mẹ anh.
Trước khi bị "khùng", ngày hai buổi con Tư đi dệt trong một xưởng ở Xóm Gà. Bỗng dưng, hai ba năm sau nó bị "mắc đàng dưới , đàng trên" gì gì đó nên nó cười nói tứ tung loạn xạ, múa may quay cuồng, bà Sáu mẹ nó lo chữa chạy nhưng không xong rồi chẳng còn một ai trong xóm thèm để ý tới nó nữa. Nó đi lang thang, nhiều lúc biến khỏi xóm cả tuần, chắc là những ngày nó phải làm nhiệm vụ dọ thám, liên lạc. Sáng sớm ngày 30 tháng 4, cả xóm bật ngửa người khi nhìn thấy con Tư nữ chiến sĩ giải phóng khùng cổ quấn khăn rằn, đầu đội nón tai bèo, tay sách AK, mặt mũi tỉnh táo nói năng còn cách mạng điên hơn lúc nó giả bộ khùng.
Ngược với con nhỏ cách mạng khùng đó, thì Hân, anh nó lại là một trung sĩ Pháo Binh ở Sư đoàn 18. Phương và Hân cùng tiến lại bắt tay nhau.
- Anh ra đây làm gì ?. Phương hỏi Hân.
- Tui đi đăng ký. Người trung sĩ pháo binh bất đắc dĩ bị phải thua trận đáp.
- Anh cũng đi đăng ký sao?. Phương ngạc nhiên.
- Ở nhà chắc sẽ chết đói anh ơi!. Hân chân thực trả lời.
- Tui tưởng bên đó đã có cô Tư ... Không đợi Phương nói dứt câu. Hân đã :
- Trời, anh thấy dzậy chớ không phải dzậy đâu. Chuyện nó, nó làm, còn chuyện tui thì đâu phải chuyện của nó, mà tui chẳng dính dấp gì tới nó hết. Nó "giải phóng" còn tui là "ngụy" mà anh. Anh đừng hiểu lầm anh Phương à!.
- Tui nói vậy chớ thực ra tui không có ý gì. Đừng buồn nghe Hân!. Là lính một ngày thì suốt đời cũng là lính ...
- Đúng, anh nói vậy là đúng, cảm ơn anh. Giải phóng, giải phiếc cái gì...
- Thôi bỏ chuyện đó qua một bên. Tui hỏi anh Long-Châu-Hà là gì?.
- Tui chỉ biết loáng thoáng mấy người trong đó nói là Long-Xuyên Châu-Đốc gì đó còn Hà thì tui chưa nghĩ ra. Bọn nó ghép tên lung tung lại. Bộ anh cũng tính đi sao?.
- Thì chắc cũng phải đi. Bán quần áo đồ đạc sài riết cũng hết, ngồi ăn không chắc là sập tiệm. Phương cười cười để giảm bớt không khí nặng nề .
- Anh đi đi. Cùng đi với tụi tui, có anh thì dù sao cũng có người quen. Hân thúc hối.
- Ờ, mà anh đã làm thủ tục gì chưa?.
- Tui vừa ghi tên xong. Thủ tục cái gì đâu, 5 phút là xong. Anh vô ghi tên tuổi , gia đình bao nhiêu người là rồi. Tui thấy cũng có một số người tui biết cũng ghi danh, lính tráng không à vì tui gặp họ lúc phải đi học tập mấy bữa, họ ở trong các trại gia binh quanh đây thôi. Đồ đạc trong nhà đã đem ra bán để ăn bây giờ họ cũng phải đi. Vô đi!.
- Vô thì vô. Phương trả lời Hân.
- Thôi anh vô, còn tui về thu xếp đồ đạc mền chiếu chuẩn bị ôm ra đây. In hình ngày mai sẽ có xe tới chở mình đi đó. Hân bắt tay Phương rồi vội vã đi ra khỏi đám đông.
Khi Hân đã đi, Phương suy luận Long là Long Xuyên, Châu là Châu Đốc mà Hà thì ở vùng gần hai tỉnh này đâu có địa danh nào khác Hà ... là Hà Tiên . Tới Hà Tiên thì Phương sẽ tới BIỂN. Vạn bất đắc dĩ nếu không phải Hà Tiên thì Long Xuyên, Châu Đốc cũng có sông mà sông thì cũng phải chảy ra BIỂN mà BIỂN là sinh lộ để Phương thực hiện được câu anh đã hứa với Hùng và với chú thím Dương ở Đà Lạt, anh sẽ vượt biên bằng đường BIỂN .
Phương vào ghi tên đăng ký đi kinh tế mới. Lần thứ ba đăng ký với những người đội nón tai bèo kể từ ngày họ từ dưới hầm, dưới bưng chui vô Sài Gòn .
♣ ♣ ♣
Sáu giờ sáng, đưa chân vợ chồng Phương đi kinh tế mới lần này có mặt đầy đủ mọi người trong gia đình, ngoại trừ Phúc, em trai anh về Long Xuyên với vợ con và cha anh còn trong trại "học tập cải tạo" .
Thuý, vợ Phương đầu đội chiếc nón lá tay sách một túi nhỏ tay kia dẫn Cơ, con gái lớn. Bọc hành trang trên tay Phương. Đi trước là Hiền, em trai thứ sáu, vác trên vai ba tấm tôle nhôm mỏng cuộn tròn quấn bằng mấy sợi dây kẽm trong có chiếc nệm mút. Mẹ anh bồng thằng Mỹ cháu trai. Thương, em gái thứ năm và Cường em trai út cùng khiêng chiếc rương sắt nhỏ. Dung, em gái thứ ba cùng với Hương cô em thứ tư, mỗi người mỗi đầu khiêng chiếc rương sắt lớn hơn trong đựng thuốc men, quần áo, diêm quyẹt, nến, đèn dầu nồi niêu song chảo, mấy ký gạo, một chục gói mì hai con tôm (mua chợ đen). Dưới đáy rương là dụng cụ , cưa, buá kìm, đinh, cuốc ... linh tinh. Thúy không quên chèn trong đám quần áo cũ hai chiếc chậu nhựa khá lớn, một cái để ngâm giặt quần áo cho các con lời vợ Phương nói. Trên chiếc rương sắt bốn tấm ván thông mỏng nhẹ – tất cả Phương chuẩn bị khá chu đáo nhờ vào kinh nghiệm của chuyến đi làm rãy ở La-Ba với chú thím Dương vì tới đó anh biết một cọng giây kẽm khi cần cũng kiếm không ra. Chiếc rương khá nặng với sức của hai chị em nên Dung và Hương phải nghỉ chân mấy chập .
Mẹ nói đùa tối qua, đem đi cho vợi nhà, vợi cửa nhất là ở chỗ đó cái gì cũng cần, thiếu biết hỏi ai được.
Nghĩ tới chú thím Dương, gia đình ông Nghĩa, chú Tư anh tự hỏi: Không biết bây giờ họ sống ra sao sau vụ bộ đội đổ vào?.
Trước sân rạp hát Đông Nhì đông người . Tay xách nách mang, kẻ tới, người lui trong đám đồ đạc lỉnh kỉnh từ giường, nệm tới chăn gối, va ly, có người còn lôi theo cả tủ sắt nhà binh ... nhưng trên mặt những kẻ ra đi đều có một sự u uẩn nặng nề nào đó, nhìn nhau thì nhiều mà nói thì ít. Không tranh dành, chen lấn mà như tự thu hẹp, tự hạn chế, tự nép nhỏ lại vì họ đều biết tất cả những người đi cũng ở chung hoàn cảnh khốn khó như họ. Không ai bảo ai tất cả đều nhường nhịn nhau.
Tất cả đều đợi để ra đi, chuyến đi không ai muốn có mà không biết tương lai sẽ ra sao.
8 giờ xe tới, một đoàn xe đò lớn hơn 15 chiếc. Theo danh sách được đọc. Gia đình Phương và gia đình Hân, vợ chồng anh với một đứa con trai trạc tuổi con gái lớn của Phương, được chỉ định vào chung một trong 3 chiếc xe cuối. Thúy và vợ Hân đưa con lên xe tìm chỗ ngồi còn Hân và Phương thì phụ giúp người lơ chất đồ đạc, rương sắt , tôle, gỗ ...lên mui. Gần một tiếng sau đoàn xe lần lượt rời khu rạp hát Đông Nhì. Vợ chồng Phương từ giã mẹ và các em. Khi xe đã chạy mẹ, các em anh vẫn còn đứng vãy vãy tay.
Kỳ này thì vợ chồng Phương đưa nhau xuống miền Tây.
"Bất quá tam", hai chuyến trước bỏ Sài Gòn lên Đà Lạt đã không thành,
lần thứ ba này Phương hy vọng sẽ tìm được đường ra BIỂN.
♣ ♣ ♣
Đoàn xe qua Long An, xuống phà vượt sông Tiền cũng đã trưa, Thúy gọi cơm cho chồng và hai con ăn, phần cô một ổ bánh mì. Thúy còn mua thêm bốn ổ bánh mì khác và bánh trái:
- Em mua phòng hờ khi mình đói bụng. Thúy nhét tất cả vào chiếc bọc để cạnh mình trong xe.
Qua sông Hậu, lên phà Vàm Cống, ngã ba Lộ Tẻ, rồi Cái Sắn với xóm đạo im lìm, tiến vào Rạch Giá.
Những người "phiêu lưu" rời Rạch Giá thì trời đã tối.
Trong chập choạng của đêm, một cơn mưa xối xả ụp xuống khi xe bắt đầu ra khỏi thị trấn lại càng làm cho trời bên ngoài thẫm đen hơn. Trong qua lớp cửa kính xe, nước ập xuống làm Phương không nhận ra được gì ở bên ngoài. Xe khập khễnh, ngả bên này nghiêng kia, trên con đường duy nhất, con đường ngày xưa, lâu lắm vào thời đó khi Phương còn ở Phòng Nhì Sư Đoàn 21 đã đi cùng Trung Tá Hạnh và những đồng đội xuống Tô Châu hành quân. Những người ngồi bên trong lúc thì chúi người về trước, khi thì bật người về sau, tất cả đều im lặng chịu đựng .
Mưa và mưa. Hai đứa con than lạnh, Thúy lục trong bọc hành trang đặt dưới chân tìm chiếc mền vải mỏng chùm cả em lẫn chị.
Xe khấp khểnh, chập choạng mò mẫm tiến dưới ánh đèn pha mà tầm nhìn từ trong ra trước chỉ khoảng hai, ba thước cũng may có mấy cái đèn đỏ ở phiá sau của xe trước dẫn đường. Xe vượt qua một chiếc cầu, tiếp tục chạy.
Cuối cùng, xe đậu lại, người tài xế không tắt máy vẫn để đèn trước . Trời tiếp tục trút mưa. Bên ngoài tối nghịt. Phương và mấy người ở trong còn ngớ ngẩn không biết việc gì xảy ra thì cửa mở, mưa bên ngoài hắt vào, tiếng người tài xế đang ngồi trên ghế lái quay đầu lại :
- Các anh chị đã tới nơi.
Người lơ xe từ bên ngoài, lúc này anh chùm kín đầu trong chiếc áo mưa, ngó vào lớn tiếng gọi :
- Xuống đi, xuống đi. Sau khi đã nói, anh biến mất trong làn mưa.
Phương nhìn đồng hồ, cái đồng hồ Rado mà anh giữ lại không bán, 8 giờ 40 tối. Thực sự, nếu được chọn lựa thì anh sẽ ngổi lại . Mưa như thử thách anh, dù muốn dù không anh phải can đảm chấp nhận. Đứng lên Phương nói với vợ :
- Anh đi trước, em bồng thằng Mỹ còn anh dắt con Cơ. Đi sát nhau vì mưa gió không thấy đường được em ạ. Lấy thêm quần áo dầy quấn cho hai đứa, cả ba mẹ con chùm chung poncho cho kỹ nghe .
Thúy đứng lên, tìm trong gói hành trang lôi ra mặc thêm áo cho hai con, chụp trên đầu mỗi đứa một chiếc mũ như những dịp chúng được đi chơi xa ngày trước ở Sài Gòn rồi lục chiếc poncho nhà binh lớn khoác cho cả ba mẹ con. Cũng may, thằng Mỹ, con trai anh khi ở nhà với bà nội thường hay nhõng nhẽo, bây giờ nó nín khe, ngoan ngoãn, mặc kệ mẹ quấn người, chùm đầu chùm cổ không một phản ứng, cự nự nào.
Trên băng ghế trước, Hân cũng bảo vợ con chuẩn bị dời ghế đứng ra giữa xe.
Phương lấy chiếc nón lá của vợ cầm sẵn trên tay , xếp hàng sau Hân. Từ ngoài vọng vào tiếng người léo xéo, tiếng chân, tiếng đồ đạc từ mui xe vất xuống va chạm nhau.
Ra khỏi xe, dưới vành nón lá của vợ Phương cố dõi mắt trong ánh sáng vàng vọt . Xe nằm hơi nghiêng trên mé lộ bùn sình cạnh những đám cỏ cao gần tới vai. Phương tìm mớ đồ đạc của gia đình anh đang nằm lẫn lộn với đồ đạc của những người đồng hành khác dưới nền đất bùn lầy lội trong lúc Thúy và hai con cố thu nhỏ lại trong chiếc áo mưa lính cúi người đứng sát đám cỏ. Chỉ một lúc sau áo quần Phương bắt đầu ngấm nước nhưng anh cũng đã tìm ra đồ đạc của gia đình anh tập trung tất cả lại sát chân vợ, nhờ vậy Thúy và hai con có được chiếc rương sắt để ngồi. Cũng may, lúc sửa soạn trước khi lên xe ở rạp Đông Nhì, chiếc nệm được quấn tròn lại trong ba tấm tôle chớ không thì bây giờ đã đẫm nước.
Trong huyên náo của tiếng người, tiếng bì bọp của bước chân chung quanh, mưa vẫn tiếp tục đổ không ngớt. Có những tiếng máy bạch bạch rồi ngưng lại vọng lên. Nước phản chiếu lóng lánh theo những ánh đèn bin lướt chiếu từng chập. Vậy là dưới mé đó là một con sông hay một con lạch, Phương đoán theo sự hiểu biết của anh trong vài ngày anh đã có dịp đi qua vùng này. Đường lộ từ Rạch Giá xuống Hà Tiên chỉ có một con sông chảy bên tay mặt, mé trái là cánh đồng cỏ năng kéo dài muốt mắt đất đen thui, hai ba cây cầu với giòng sông ào ào chảy ra mé ngoài biển.
Trong mưa, đám người từ xe xuống tụ tập đứng chụm vào nhau. Một đàn ông trong bọn hỏi:
- Đã tới chưa hay mình còn phải đi nữa ?..
- Còn đi đâu nữa !. Tiếng Hân nói trống không đáp lại.
- Không biết. Hai anh em mình đi hỏi mấy người ở phiá trước cho chắc ăn, chớ đứng đây chịu mưa chịu gió hay sao. Phương đáp lại.
Nói với Hân xong, Phương nói lớn:
- Mấy ông bà cứ ở đây, hai anh em chúng tôi đi hỏi xem sao.
Không đợi phản ứng cúa người khác quanh anh, Phương bảo Hân:
- Đi với tôi?
- Ờ !. Cái điệu này mấy đứa nhỏ chắc bệnh quá. Bệnh lúc này là không xong ... Hân đáp lại lời Phương.
Hai người đàn ông đi về mé trước.
Phương cố lết chân , đất sình như bám chặt giữ lại đôi giầy đang đi, anh thận trọng tiến tới những bóng đen đang tụ tập chỉ trỏ nói những gì Phương không thể nghe rõ được :
- Mấy anh ơi, cho tôi hỏi: đây là đâu?. Tụi tui còn phải đi đâu nữa ?.
- Ở đây là Vàm Rầy, mấy anh chờ xuống ghe để về nhà của mấy anh .
- Chúng tôi phải mang đồ đạc xuống ghe phải không ?. Phương nói lớn sợ tiếng gió, tiếng mưa người ta sẽ không nghe rõ.
- Ờ, mấy anh chị phải tập trung đồ đạc của từng gia đình rồi mang xuống ghe để ra "dàm" - vàm. Tiếng một người, có lẽ là người có trách nhiệm trong việc di chuyển đám người kinh tế mới trả lời mà cũng không quay lại nhìn người vừa hỏi mình.
- Có phải đi theo danh sách không ?. Phương hỏi tiếp.
- Có chớ. Anh kêu dùm mấy người đại diện gia đình tới đây chờ nghe gọi tên mình để chuẩn bị xuống ghe.
Nghe dứt lời, Phương và Hân lệt bệt quay lại gọi mấy người đàn ông trong bọn tới tụ tập với anh gần mấy người có trách nhiệm này.
Mưa vẫn đổ, nước vẫn trút như cố tình hành hạ đám người khốn khổ này.
Lần lượt những cái tên gia đình được đọc để xuống ghe. Tiếng lịch kịch, kinh cong, lẹp xẹp của đồ đạc va chạm nhau, sột sạt lôi kéo trên nền sình, đó đây vẳng lên những tiếng uỵch, tiếng á, tiếng trời, hên qúa, coi chừng trợt lắm đó nghe ... Làm sao đám người thành thị chưa một lần nếm mùi sình đất trơn, đôi chân lại còn mang giầy mang dép, tránh khỏi được những cái té, cái trợt chân trong bước đi của họ được.
Vàm Rầy, bây giờ Phương mới biết được tên địa phương anh đang đặt chân, vùng kinh tế mới anh vừa đến. Trước mắt anh, lờ mờ trong màn mưa là một chiếc cầu, con sông này chảy ra biển, gần hay xa anh không biết nhưng một tiếng "biển" cũng đủ để anh có thêm nghị lực mặc dù anh bắt đầu cảm thấy lạnh. Xa xa bên kia cầu, thấp thoáng ẩn hiện lúc có lúc không vài ánh đèn hiu hắt .
Tới lượt gia đình nhỏ bé của Phương xuống một chiếc ghe dài. Phương một tay nắm bọc hành trang tay kia nắm chặt tay Thúy dẫn vợ con xuống ghe. Trong chiếc poncho, vợ anh, lưng cõng thằng con trai, dưới chân đứa con gái đang bước những bước ngắn về đàng trước , cẩn thận dọ dẫm để không bị trợt. Khi vợ con đã ngồi trong lòng ghe, Phương quay lên vừa giúp mấy người trên bờ vừa kiểm đầy đủ lại đám đồ đạc mang xuống. Tài sản của vợ chồng anh vừa đủ chật lòng chiếc ghe.
Bạch bạch tiếng máy nổ, ghe rời bờ , mũi ghe lướt nước toả trắng xoá .
Dưới vành nón lá đẫm mưa , ban đầu Phương còn nhìn thấy bên phải của anh lúc ghe chạy qua, những căn nhà nằm sát nhau, ánh đèn ấm cúng trong mưa, một chập sau không còn nhà cửa gì nữa trên bờ sông mà chỉ thấy một vùng trống đen.
Khoảng 20 phút sau ghe chậm lại máy khặc khặc như sắp tắt, rẽ mũi vào mé phải một lúc, chúi thẳng vào bờ con sông rất nhỏ hai bên cây cối đen thui rậm rạp.
- Tới nơi rồi. Đây là nhà của anh chị. Tiếng người ngồi ở mũi ghe nói. Dứt lời, người này nhảy xuống nước cầm giây bước lên bờ buộc ghe vào một bụi rậm.
Phương không nhìn thấy nhà của anh vì những bụi cây đen che khuất nhưng thây kệ nếu có một mái che nào đó cũng còn hơn là chịu mưa chịu lạnh đẫm người từ khi xuống khỏi xe tới giờ. Phương bước xuống, nước ngập tới cổ chân luồn vào giầy. Anh đưa tay lần lượt đỡ Thúy và hai đứa nhỏ rời khỏi ghe. Sau khi đã dẫn được vợ con lên khoảng đất cao anh quay lại tiếp tay với hai người trên ghe kéo đồ đạc xuống.
Khi chiếc ghe chở gia đình anh đã quay đi. Trong bóng tối, Phương và vợ con, mò mẫm nối đuôi nhau theo một lối mòn nhỏ hai bên đám cây um tùm chỉ chực chĩa đâm vào mặt vào mũi, bước lên khám phá "nhà" của mình.
♣ ♣ ♣
Vào được nhà, nói đúng hơn là chiếc chòi lá lớn. Phương lục túi lấy ra chiếc hộp quyẹt zippo quẹt lửa. Trong ánh sáng bập bềnh căn nhà của anh ước chừng hơn 15 thước vuông.
Tất cả đều làm bằng lá, hình như là lá dừa nước. Nhà chắc cũng mới làm vì lá còn có chỗ xanh. Dựa vào sát mé vách phiá trước là một chiếc "giường" khá rộng, giường làm bằng mấy thân cây nhỏ buộc ghép lại bằng dây trên 4 chân cũng bằng cây nhưng lớn hơn chôn sâu trên nền đất, ngoài ra không còn một thứ gì khác.
Sau khi đã túm gọn lại chiếc poncho che mưa chùm trên mình, Thuý đỡ con trai ngồi lên giường, đặt gói poncho bên cạnh, căn dặn cho con gái trông chừng em, Thuý bảo chồng cùng phụ mang chiếc rương sắt lớn vào nhà.
- Đem vô để em kiếm cây đèn dầu, đèn cầy rồi thay quần áo.
- Em nói đúng, anh quên mất tiêu mấy cây đèn cầy.
Lửa zippo tắt, trong bóng tối hai vợ chồng Phương mò mẫm ra lấy chiếc rương sắt lớn, hì hục khiêng vào nhà. Ở đây đất khô nên bước đi cũng dễ dàng hơn mặc dù hai bàn chân trong đôi giầy Phương lạnh tê vì vớ ướt .
Phương lại bật lửa chiếc zippo có ánh sáng để vợ mở rương.
Thúy lục ra bọc đèn cầy nhỏ đưa cho chồng. Phương thắp ngay một chiếc để tắt vội vàng zippo đang nóng muốn phỏng tay. Gỡ bỏ chiếc nón lá ướt đang đội trên đầu, Phương gắn cây đèn cầy vào thân cây bên mép giường sau đó tiếp tục châm cây thứ hai. Dù chỉ là hai cây đèn cầy nhỏ nhưng nhà đã có ánh sáng. Trong lúc đó, Thúy lại tiếp tục lấy ra chiếc đèn dầu mà cô đã bọc kỹ vì sợ bị bể bóng, cũng may khi đi đường dầu trong bình đèn không bị đổ ra ngoài. Thúy đưa đèn cho chồng :
- Anh đốt đèn lên cho em kiếm quần áo thay cho hai con.
Phương cầm đèn, vặn bấc lên cao, tháo mớ giấy bọc bóng gắn lại vào đèn sau khi đã đốt. Bây giờ thì nhà của vợ chồng anh ấm hẳn lên. Thúy thổi tắt hai ngọn đèn cầy rồi đặt lại trên nắp rương.
Phương nghĩ điều quan trọng nhất là phải cho vợ con nghỉ ngơi nhất là hai đứa bé đã thức mệt từ 6 giờ sáng tới giờ, tất cả mọi việc ngày mai sẽ tính sau.
- Em lau người , thay quần áo cho hai con, anh ra mang chiếc nệm vào để mẹ con em nghỉ, em cũng thay quần áo khô đi.
Bước ra ngoài, trời vẫn tiếp tục mưa tuy nhẹ hơn. Phương kéo bó tôle từ mé rạch vào, cởi giây, bảo hai con đang ngồi trên giường xuống nép sang một bên anh ôm vất chiếc nệm lên "giường". Làm xong, cẩn thận tránh khỏi bị vấp Phương kéo ba tấm tôle ra khỏi nhà dựa tạm vào một bên vách phiá trước.
Sau khi đã được mẹ lau từ đầu tới chân, mặc quần áo khô thay dép mới. Cơ và Mỹ lúc này đã bớt lạnh tụt xuống đất lại cạnh mẹ than đói bụng.
Thúy nhìn chồng:
- Hai đứa đói là phải anh ạ. Em cũng vậy.
- Hay em nấu cơm đi!.
- Bộ anh quên sao? Em có tính trước rồi... Thúy vừa cười vừa trả lời chồng.
- Ừ, anh không nhớ . Em tính cái gì ?.
- Anh không biết thiệt sao?. Thúy hỏi lại chồng.
Suy nghĩ một lát, Phương sực nhớ: bánh mì , đúng rồi:
- Bánh mì phải không ?.
- Dạ. Em mua 4 ổ ở bắc Mỹ Thuận. Hai ổ có nhồi xa xíu còn hai ổ không. Em lại còn mua thêm bánh ú, trái cây nữa... chỉ thiếu cà phê và thuốc lá ... Thúy chọc ghẹo chồng.
- Em thấy không, từ sang tới giờ anh đâu hút điếu nào. Em nhắc làm anh thèm cà phê. Phải chi có một ly để uống bây giờ ...
- Có thể có nếu anh kiếm được một cái bếp để nấu nước là em sẽ làm cho anh một ly liền.
- Vậy thì anh kiếm ba cục gạch hay ... ba cục đất là có bếp ngay. Nhưng em phải thay quần áo đi, để lâu thấm lạnh vào người sẽ sinh bệnh mà bệnh bây giờ thì ... mệt lắm em ơi!..
Nói với vợ xong, Phương đi ra mò mẫm quanh nhà bật quẹt loay hoay tìm gạch nhưng không một cục gạch một cục sỏi nào ở đây. Thèm được uống cà phê nên Phương suy nghĩ. Cuối cùng, anh có một cách khác để làm cái bếp. Cứ đào một cái hố nhỏ thoai thoải ba ụ đất nhỏ đắp lên cao vừa đít nồi là mình sẽ có một cái bếp, pha cà phê phin đâu cần nấu nhiều nước sôi.
Trở vào nhà, Phương bảo vợ lục tìm chiếc xẻng gập, và cây búa bửa củi nhỏ ở dưới đáy rương ra cho anh.
Phương lúi húi lấy lưỡi búa chặt đất để làm một cái lỗ giữa nền nhà với sự "trợ giúp" của hai đứa con nhỏ, đào lỗ là một trò chơi đối với hai đứa con của anh và cũng là dịp để chúng đùa nghịch chạy tới chạy lui dãn tay dãn chân sau một chuyến đi hơn 10 giờ đồng hồ với một trận mưa lớn tới nỗi ngay cả chính Phương cũng chưa từng bao giờ nếm trải.
Lỗ đã đào xong, giờ tới việc củi giả. Phương nghĩ đến điều thực dụng, khỏi cần phải đi đâu xa, anh rút những chiếc lá khô đã ngả màu vàng từ bức vách một bên hông nhà bẻ ngắn ra đốt thử. Ban đầu vì lá còn ẩm tuy nhờ vài tờ giấy vụn , khói bốc đầy nhà nhưng chỉ một lát sau lá khô bùng cháy. Thúy cầm chiếc nồi nhỏ còn sáng loáng hỏi chồng:
- Nước ở đâu ra hở anh ?.
- Em hỏi nhưng anh cũng chưa biết lấy nước ở đâu ra ?. Hay là để anh ra nếm thử nước ở dưới sông xem sao!.
- Anh định lấy nước sông cà phê hay sao ?.
- Ngoài nước sông ra tìm ở đâu ra nước như ở trên Sài Gòn hở em ?.
Phương trả lời vợ. Anh ra múc lên rồi nếm thử coi sao !?
Phương lấy cái song Thúy đang cầm tiến ra cửa mò mẫm xuống men bờ kênh vục nước. Mưa bây giờ đã ngưng.
Phương cầm song nước lên nhúng ngón tay đưa lên miệng nếm thử. Nước hơi khác thường, lờ lợ, một chút mằn mặn gì đó lạ lùng. Ban đầu thì hơi khó chịu nhưng chỉ một chút sau anh thấy cũng được vì ... ngoài nước này ra anh không thể tìm đâu được thứ nước khác. Có cà phê uống là được, mùi cà phê sẽ bán đi cái lờ lợ này, anh nghĩ.
Phương bưng nửa song nước vào chòi. Lửa trong bếp vẫn được vợ con anh giữ cháy. Phương đặt song lên bếp trong khi Thúy hỏi :
- Nước có sài được không anh ?.
- Anh đã nếm thử, sài được. Hơn nữa nước sẽ phải nấu sôi lên thì vi trùng gì cũng phải chết em ạ. Phương cười đùa với vợ và hai con. Lần thứ nhất từ khi xuống xe ở ngoài cầu đến giờ anh mới được cười.
- Ba nói đúng đó mẹ ơi!. Con gái lớn của Phương lên tiếng với mẹ.
- Thôi đi cô!. Cô chỉ biết "nịnh" ba cô thôi!. Thúy cũng cười nói với con gái. Anh phải đi thay đồ khô đi, đồ em để trên nệm đó, để mẹ con em lo nấu nước.
- Ờ. Bây giờ tới lượt anh phải thay quần áo, anh cũng lạnh rồi. Phương trả lời , rời bếp tiến lại lấy mớ quần áo khô đi vào một góc.
Thay xong quần áo, quẳng đôi giầy ướt sỏ được vào chân một đôi dép khô, Phương thấy khoẻ hẳn ra. Anh quay lại bếp. Vợ anh đã kéo chiếc rương lại gần bếp lửa, soạn lục chiếc phin cà phê và mấy cái ly , chén nhỏ cùng đũa muỗng đặt trên rương.
- Cũng hên là nhà không bị dột. Thúy quan sát, lên tiếng.
- Ờ, bây giờ em nói anh mới để ý tới chuyện đó. Mưa như trút nước mà trong nhà vẫn khô, chỉ có lạnh ẩm thôi. Nhưng từ hồi nãy khi mình đốt bếp cũng ấm được hơn.
- Em thấy có mấy cái cây ngắn ở góc nhà em lấy để vô bếp chụm đó.
- Em hay quá ta. Anh thấy lửa vẫn cháy mà không cần mình phải rút lá ở vách ra nữa. Mấy cây đó chắc là khi làm cái nhà này người ta chặt không sài tới. Cũng hên.
- Nhờ có đèn có lửa bếp sáng chưng em mới thấy đó.
- Nhưng cũng phải nhờ có "người" thấy mới ra được phải không con. Phương nói với con gái lớn để nịnh vợ.
- Ba nói đúng, nhờ có mẹ đó.
- Thấy không. Cơ cũng biết "nịnh" mẹ vậy, phải không em ?.
- Con gái của mẹ mà. Hồi nãy nhờ có con đi rút thêm lá để đốt lửa mới cháy tiếp tục được đó. Thúy cũng cười nói với con gái.
- Con cũng biết thương mẹ mà. Cậu con trai chen vô.
- Ừ, Mỹ cũng thương mẹ mà!. Phương nói với cậu con .
- Tất cả đều thương mẹ. Thúy nịnh lại hai con.
Trong không khí gia đình ấm áp , Phương như quên tất cả những khổ nhọc vừa trải qua.
Nước trong nồi reo sôi, chiếc nồi trắng tinh lúc nãy bây giờ nám đen. Thúy mở bọc lấy bánh mì, vài cái bánh ú , lôi bộ phin đặt lên chiếc ly mở nắp hộp cà phê múc vào phin. Hai tay bưng hai quai nâng nồi khỏi bếp đổ nước vào lược cà phê. Mùi cà phê tỏa, thơm nhẹ.
Đêm hôm đó, tụ tập bên bếp lửa, cả gia đình nhỏ bé của Phương ăn bữa ăn tối rất muộn .
Sau khi nhâm nhi ly cà phê lược, có vợ uống ké và hút điếu thuốc duy nhất trong ngày, Phương rủ hai con lên nệm. Hai đứa bé bắt chước cha chà chà hai chân lại với nhau cho rớt đất cát đang bám , cùng ngả mình ngước mắt nhìn nóc nhà trong lúc Thúy vẫn lúi húi dọn đẹp. Phương ngước đầu bảo vợ :
- Thôi, em cứ bỏ đó đi, sáng mai dọn, lên đây ngủ với cha con anh cho ấm.
- Em dẹp đồ ướt xong em cũng lên giường. Bây giờ em dụi bếp, tắt đèn hé anh !.
- Ờ. Em tắt đèn đi, tiết kiệm dầu, nếu cạn thì mình không biết sẽ mua ở đâu. Còn bếp, thây kệ, một lát hết củi nó cũng tắt à.
Vợ chồng cha con, bốn người nằm thật sát, ôm nhau quấn mình chung trong tấm mền len.
Trên mái tranh nhà Phương không còn nghe tiếng mưa lộp độp rơi.
♣ ♣ ♣
Tiếng người léo xéo ới gọi nhau làm Phương giật mình thức. Bên cạnh anh, trong tấm mền đắp chung, Thúy và hai đứa con anh vẫn không nhúc nhích. Rón rén Phương dở mền, tụt ra khỏi "giường" quơ chân tìm đôi dép nhẹ nhàng bước ra cửa.
Ánh sáng mặt trời rực rỡ chẳng bù cho tối hôm qua đen thủi đen thui. Phương nhìn chung quanh anh.
Căn chòi, nhà Phương nằm trên nền đất cao so với mé dưới dòng nước lấp lánh ánh mặt trời , đám cây cối cao bằng đầu anh ở trước mặt che khuất con đường mòn mà tối qua anh dò dẫm xuống lấy nước. Cả phải lẫn trái, cách vách nhà hơn hai thước đám cây còn rậm rạp hơn. Phương đi bên hông nhà định ra phiá sau nhưng chỉ vừa hết bề ngang là anh đã thấy một cánh đồng cỏ năng thật rộng nước xâm xấp loang loáng ánh mặt trời kéo dài tới đám rừng cây mờ mờ ở xa .
Phương trở ra trước sân. Chợt anh nghe có tiếng người hỏi lớn qua những đám cây:
- Có ai ở bên đó không ?.
Phương nghe tiếng hỏi, anh nhận ra là tiếng của Hân. Như để xác định
Phương cũng lớn tiếng hỏi lại:
- Hân đó phải không ?.
- Ờ, phải Phương không ?.
- Thì tôi chớ còn ai ?.
- Vậy là mình hên. Có anh ở bên đó là lối xóm thì tụi tui hên rồi...
- Bên anh nhà cửa ra sao?
- Nhà cái đếch gì . Cái chòi đúng hơn. Tối qua vợ chồng tui bóp bụng nhịn đói cả đêm. May là có gặm bánh mì lúc qua bắc Vàm Cống. Còn dư lại mấy khúc bả mua chia nhau ăn. Ghe nó đổ tụi tui rồi lui liền, mình thì không có đèn đuốc gì hết, cũng hên có cái đèn bin nên lụi huị mò mẫm vô được trong nhà tránh mưa rồi vội vàng lúc tắt lúc bật đèn vì sợ hết bin để thay quần áo, nhai xong bánh mì nhẩy lên cái chõng vợ chồng ôm thằng nhỏ quấn mềm nhắm mắt cố ngủ chờ sáng tới khi nghe có tiếng ghe bạch bạch ở mé ngoài sông tui tính dạy nhưng dòm ra ngoài trời còn tối thui.
Nghĩ tới chuyện đèn đuốc tối qua Phương thấy vợ chồng con cái anh còn may nhưng không nói gì mà chỉ nói với Hân:
- Bây giờ tôi chặt cây cối mé bên tôi, anh chặt mé bên anh để còn có đường qua lại. Mà anh có dao rựa gì không ?.
- Có, tôi có mang theo con dao dài của lính mình. Lát nữa, ăn cái gì một chút rồi tôi sẽ bắt tay làm.
- Đúng, có thực mới vực được đạo. Phương trả lời Hân rồi quay vào nhà.
Thúy và hai đứa con cũng đã thức chắc vì nghe tiếng anh và Hân vừa nói chuyện lớn tiếng ở ngoài.
- Mẹ con rửa mặt rồi chuẩn bị cái gì ăn sáng đi. Anh ra ngoài đốn đám cây chung quanh nhà.
- Rửa mặt ở đâu hở ba?. Con gái lớn vừa dụi mắt vừa hỏi.
- Con xỏ dép đi theo ba, có nhiều nước lắm con ơi tha hồ cho con rửa.
Cơ cầm chiếc khăn mẹ đưa, tụt xuống đất mang đôi dép vào chân lủn đủn đi theo cha nó. Ra tới ngoài , Phương chỉ tay về mé trước, con đường mòn nhỏ chạy xuống mé nước:
- Con đi trước còn ba đi sau nắm tay con. Đi chính giữa đường coi chừng gai góc nó đâm con ạ.
- Dạ.
Hai cha con lần xuống mé nước.
- Cha, nước nhiều qúa ba há. Cơ vừa thấy nước trước mặt đã reo lên nói với cha nó rồi rút bàn tay nhỏ xíu ra khỏi tay ba bước nhanh xuống bờ nước khá phẳng, thò tay vọc vọc.
- Mát quá ba ơi.
Trong lúc con gái đùa với nước Phương quan sát kỹ. Đây không phải là một con sông như anh đã nghĩ đêm hôm qua mà nó chỉ là một con rạch lớn bề ngang chưa tới 10 thước . Bờ bên kia cũng cây cối um tùm cao như mé bờ bên nhà anh .
Dưới ánh mặt trời ấm Phương thấy xa xa, ở hai bên, hai căn nhà y hệt như nhà của anh. Hai căn nhà cũng lợp bằng lá dừa nước kích thước cũng hệt nhau .
Sau những lùm cây thấp thoáng bóng người, tiếng nói loáng thoáng, tiếng ới gọi, chắc cũng giống như anh và Hân hồi nãy, tìm hàng xóm.
Phương vất dép , đôi chân trần thận trọng lần lần theo chiều sâu thoai thoải của lòng sông ra xa, nước ngập nửa ống chân làm Phương phải vén lên mà vẫn có thể đi tới được không bị lún. Nước trong vắt nhìn thấy được những tụm rêu cỏ mọc dưới đáy. Con lạch này không sâu bao nhiêu. Phương nghĩ, anh không sợ bị chết đuối ở đây. Chết đuối là cái sợ của anh từ khi còn nhỏ lúc ở làng quê ở ngoài Bắc, lần cuối lúc tắm vực anh đã bị lọt chân vào một hố mà người ta đào để lấy cát chỉ chút xíu là anh đã bị chết đuối nếu không có người thấy kịp nhẩy xuống lôi anh lên nên kể từ đó hễ thấy nước xanh xanh là anh sợ, cái sợ này đã làm anh không biết bơi.
Phương bước gần bờ mé con gái rồi cúi xuống bảo con:
- Con đưa cái khăn cho ba, ba lau mặt con xong rồi cha con mình lên.
- Nước mát quá ba à. Con chơi một chút.
- Ba còn phải dọn dẹp chặt bớt đám cây cối um tùm, sửa soạn nhà cửa nữa con gái ơi. Nếu con thích tắm thì chiều nay cha con mình sẽ tắm cho vui nghe con.
- Như vậy cũng được. Chiều tắm có cả em Mỹ nữa nghe ba. Con Cơ nói xong đưa khăn cho ba nó.
Phương nhúng vắt khăn ở mé ngoài chỗ nước trong hơn rồi quay lại lau chùi mặt mũi hai cánh tay con gái.
- Thôi xong rồi, lên nhà nghe con.
- Ba cũng phải lên chớ!.
- Ừ , ba cũng lên. Phương vò vắt chiếc khăn cho ráo nước, đưa con gái cầm.
Hai cha con anh rời lạch bước lên nhà.
- Hai cha con làm gì mà lâu vậy?. Thúy hỏi chồng, con.
- Con rửa mặt, nước mát lắm mẹ ơi!. Con gái trả lời mẹ.
- Nước có sâu không hở anh?. Thúy không nói gì với con gái mà hỏi chồng.
- Không. Anh lội xuống đi ra cả thước mà chỉ mới tới nửa ống chân. Nước trong lắm, nhìn được tới đáy nữa. Mà chỗ xuống có một cái bãi lài lài sạch sẽ. Ngồi đó em có thể tắm, rửa dễ dàng không sợ bị té gì hết.
- Một chút nữa em xuống coi. Em đề nghị, bây giờ anh chặt cho quang đãng lối đi xuống đó trước khi chặt chỗ khác nghe anh!.
- Em nói phải. Em và Mỹ chờ anh một lát, chặt đám cây này anh nghĩ là cũng lẹ.
Dứt lời, Phương nhặt cưa, nhặt dao búa đang nằm dưới nền đất rồi quay mình đi ra. Con gái lớn vừa chạy theo ba vừa nói:
- Cho con làm với ba nghe ba!.
- Ừ, con phụ cầm cây cưa này cho ba mà phải coi chừng cái lưỡi cưa nghe con. Vừa nói anh vừa đưa chiếc cưa kiểu Mỹ cho con gái.
Phương chặt những giây mây, những cây gai góc chằng chịt, cưa gốc cây kéo qua một bên dọn một lối đi rộng khoảng gần hai thước .
Nhìn con gái hì hục kéo những nhánh chà anh nghĩ tới câu nói của các ông bà già xưa "ruộng sâu trâu nái không bằng con gái đầu lòng". Con gái anh mới chỉ mới 5 tuổi mà cái gì cũng đòi làm, đòi phụ cha phụ mẹ.
- Con kéo mấy cái nhánh nhỏ thôi Cơ ơi!.
- Nhánh này con kéo được mà ba.
- Ba biết nhánh nào con cũng kéo được nhưng coi chừng té trầy người, rách quần áo đó.
- Dạ, con biết mà ba.
- Ờ thì cái gì con cũng biết. Con gái của ba mà phải không. Nhưng coi chừng bị trầy tay trầy chân đó nghe. Con bị trầy là ba bị mẹ con la, con sẽ không đưọc làm với ba nữa!. Phương vừa khen vừa hù con gái.
- Dạ, con biết!.
Phương nghĩ, nó đã biết hết thì hay nhất là mình phải lo làm cho lẹ để bắt nó vô nhà.
Khoảng một giờ sau, hai cha con ngừng tay, con gái đứng cạnh ba nó, chống nạnh, hai cha con nhìn lối đi đã được dọn quang, phía mé dưới dòng nước sáng rõ. Phương bảo con xuống rửa tay. Không nói dứt câu, con gái anh đã chạy xuống nước. Bây giờ đây là chỗ chơi của nó rồi. Anh tự nhủ nhưng nói lớn với con:
- Cơ ơi, đi lên nói với mẹ mang nồi bát ra rửa đi.
- Dạ. Con Cơ bước lên, đi vô nhà. Lát sau tất cả ba mẹ con Thúy ra khỏi nhà.
- Em thấy có được không ? Phương hỏi vợ.
- Được rồi, trống trải sáng hẳn ra, khác hẳn tối qua em nghĩ là con sông lớn lắm té ra chỉ là một cái lạch.
- Ba mẹ con xuống đi, còn anh lo dẹp mé bên anh Hân.
- Bộ mé này là nhà anh Hân sao anh?. Thúy hỏi chồng.
- Ờ. Em có nghe tiếng chặt cây hay không ?.
Thúy im lặng, lóng tai nghe. Tiếng đốn cây phập phập, tiếng kéo cành cây rào rào. Thúy trả lời chồng :
- Có, em nghe. Em đi xuống bãi còn anh lo chặt bên mình nghe.
Phương lại cầm cưa, cầm búa chặt, dọn dẹp .
- Anh uống cà phê không? Bây giờ em kiếm được một mớ cây khô rồi. Tiếng Thúy mé sau lưng anh.
- Có cà phê thì hay qúa xá. Làm cà phê xong em lục bao thuốc với cái hộp quyẹt mang ra cho anh nghe.
- Dạ thưa ông... Em biết chớ, uống cà phê là anh phải hút thuốc. Em biết từ hồi nảo hồi nào tới giờ...
- Hồi nảo hồi nào từ quán ông Tư ở Dĩ-An có cái "con ma vú dài" phải không ?. Phương chọc ghẹo vợ, anh nhắc lại thời ở Biệt-Đội 1 của anh.
Thúy nghe lại bốn chữ "con ma vú dài" đã từ lâu, rất lâu không còn nghe, hơi bẽn lẽn, nói lấp:
- Hồi đó dzui chớ anh.
- Có bao giờ nói là không dzui đâu thưa em!.
- Thôi em vô. Anh lo làm đi. Thúy nói với chồng rồi quay vào nhà. Một chút nữa nhớ làm một cái bếp đàng hoàng để em còn nấu cơm trưa cho ba cha con ăn.
- Ừ, chặt cây cối xong anh sẽ làm cái bếp ở góc sau.
Sau khi lôi ba tấm tôle dựng thẳng một góc mé trong nhà che ngoài bức vách lá dự trù chỗ sẽ là phần bếp núc của vợ anh, Phương tiếp tục dọn dẹp đám cây cạnh nhà Hân.
Buổi trưa, nắng lên cao, rực rỡ , nóng. Gần trưa, mặt trời đâ lên gần đỉnh đầu, Phương đứng thở . Từ nhà anh, anh đã nhìn rõ được cái nhà tranh của Hân. Anh cũng nhìn được hai căn nhà chênh chếch mé phải, mé trái trên bờ bên kia lạch. Mấy người chủ những căn nhà đó cũng chặt vén cây cối như anh. Có những tiếng chào, hỏi loáng thoáng. Tuy chưa nhìn rõ được mặt nhau chưa nghe rõ được những lời họ nói cũng có thể chưa biết được tên nhau nhưng chỉ cần những cánh tay dơ lên cao vãy vãy cũng đủ khởi đầu nối kết tình lối xóm của những người chung cảnh ngộ phải tạm cư cạnh giòng lạch này.
Có tiếng máy nổ phạch phạch bên tay phải văng vẳng từ ngoài sông lúc đầu còn nhỏ dần dần nghe rõ mồn một, thật rõ như máy nổ ngay trước mặt anh rồi từ từ nhỏ lại . Phương tò mò muốn biết tiếng máy đó là máy gì, từ đâu vào. Anh quẳng cây búa đang cầm trên tay rảo bước nhanh ra xem. Tiếng máy vẫn đều đặn như theo thứ tự trước sau . Phương đi qua nhà Hân, vượt nhà ông Minh, qua thêm hai căn nhà nữa anh tới bờ sông. Nhìn mé phải về tiếng máy nổ, anh thấy từ ngoài tiến vào, hai chiếc ghe lớn. Phương đứng bất động theo dõi. Ghe nồng mùi cá chạy ngang trước mặt anh, rồi cùng vượt vào hướng một chiếc cầu xa xa ở trong. Một vài ngư phủ trẻ tỏ vẻ thân thiện đứng trên ghe cười cười giơ tay vãy vãy anh .
Lúc đoàn ghe đã biến dạng, Phương lững thững quay trở lại nhà, vừa đi vừa nghĩ: Long-Châu-Hà, đây là nơi mình sẽ ở lại bằng bất cứ giá nào ! .
Ra coi ghe đánh cá, Phương biết được mé bên anh có tất cả 5 gia đình
vì bờ đất chấm dứt tại ven một con sông bề ngang ước
chừng gần 100 thước. Bên kia sông, Phương nhìn thấy hai căn nhà của hai gia đình
dân địa phương, một lớn,
một nhỏ vững chắc hơn những căn nhà kinh tế mới. Dưới sông, trước mặt mỗi nhà một chiếc ghe đánh cá, chiếc lớn chiếc nhỏ,
cùng sơn màu xanh nước
biển, cùng nhún nhảy đu đưa theo làn nước .
....................................
