tranh của họa sĩ Đào Hải Phong
Gởi Cô Gái Tam Kỳ, Đất Khổ
Em lớn lên theo những vồng khoai
vồng khoai lang chảy dài cồn cát
cái nóng se khô, cơn mưa dứt hạt
em le te đội nón qua cầu
Em đạp xe đi học trường làng
mẹ gắng cho em kiếm ba mớ chữ
cắn chữ làm đôi đọc thư tình anh gởi
cái nghĩa yêu đương mù mịt quá chừng
Rồi mười lăm tuổi lên trung học
khung trời thị xã, cổng trường vôi
áo dài như bướm bay phất phới
em mang theo hồn anh đi đâu?
Cô nữ sinh quê lên tỉnh học
rất đẹp như trời buổi chớm thu
cái hồn nhiên cùng màu lụa trắng
làm anh xao động giữa sa mù
Tình ta như vồng khoai trên cát
bát ngát là hoa tụ với cành
bát ngát lòng anh muôn cánh hạc
giữa trời thị xã rộng thênh thang
Rồi chiến tranh chia biệt con người
em giạt về đâu anh chẳng biết
cuộc tình ta chưa lời chia biệt
mà em xa ngút mắt anh rồi
Cuộc chiến tranh như loài bạch tuột
cuốn trôi anh, lên thác, xuống ghềnh
cuốn trôi em, rạc rày, hun hút
cô gái tam kỳ, đất khổ lênh đênh
Thời gian... mười năm, hai mươi năm
ơi thời gian vô tình quá đổi
anh gặp lại em ngày tam kỳ gió nổi
cái nóng khô rang như đôi mắt em chừ
Đôi mắt em xưa là một dòng sông
có bóng dáng anh lung linh trong đó
đôi mắt em nay như cánh buồm đen
cô gái tam kỳ, suốt đời nhỏ lệ
Thời gian qua... đã mấy mươi năm
nhánh sông tuổi thơ vẫn còn chảy mãi
tam kỳ và ta một thời thơ dại
đốt đuốc tìm hoài cái thuở mười lăm
đốt đuốc soi cái chỗ em nằm
và soi lại ta vùng thơ ấu cũ
thương quá em ơi anh không đủ chữ
giảng nghĩa dùm anh cái chữ ân tình
Cô gái tam kỳ, đất khổ của anh
bây giờ ra răng, muôn đời rứa hỉ.
Một Thuở Tam Kỳ
Hồn rất lạ giữa bến bờ mông quạnh
ngày đi qua miền viễn xứ long đong
có một chút nắng vàng trong cốc lạnh
mùa xuân xưa còn vọng tuổi thơ hồng
Có một dạo em ngồi hong tóc ướt
áo vàng bay chiều lạc lối đi về
nghe tim gọi từng đêm lòng thổn thức
vết son nào còn lại nỗi si mê
Có một chút lòng em còn để lại
chút hương thơm của một thuở tam kỳ
năm tháng ấy còn in mùi hoa dại
áo trắng bay cho lòng ta tình si
Một chút nắng một chút mưa một thuở
cõi lòng ta mưa gió tạc ngùi ngùi
em giữ mãi trong lòng ta nổi nhớ
và mùi hương ngào ngạt mãi không nguôi
Ngày Trở Lại Tam Kỳ Thăm Trường Lý Tín
Thầy trở về một lần trong dáng nắng
sân trường xưa giờ đã đổi thay nhiều
bầy chim sẻ không còn trên mái ngói
trường xanh xao tiếng hát, lời ca dao
Thôi các em cũng đừng mong thầy kể
nổi nhọc nhằn của tuổi trẻ hôm nay
trước mặt ta đâu cũng là bãi chiến
và lòng người bao cuồng vọng mê say
Thôi các em cũng đừng câu chúc tụng
thầy trở về với phấn trắng bảng đen
bài chinh phụ ngâm một lần thầy đã giảng
thiên đường xưa vàng úa tận bao giờ
Xin hóa thân làm loài chim hút mật
đậu trong vườn cho tuổi mộng em cao
em cố giữ màu xanh trên mắt biếc
với niềm thương yêu một sớm mai nào
Thầy quày quả như sợ người níu giữ
chút tình riêng trong đôi mắt học trò
em cũng vậy đời làm em mệt lữ
sân trường đang mù mịt khói tro bay
Đà lạt 1970
Gởi Tam Kỳ Thương Khó
Bên này đại dương được nghe tin dữ
làng quê ta bị nước cuốn trôi rồi
nước như giặc, chảy tràn thác lũ
còn mô căn nhà, còn mô nương dâu
Cơn đại nạn của quê đã đến
mẹ, cha, ông, bà, con cháu... bà con
cái sống chết đã nằm trên số phận
nên cột chung nhau cùng chết theo dòng
Vành khăn tang buộc mái tóc xanh
mắt người vợ kiệt cùng tuyệt vọng
xác của chồng trôi mất, biệt tăm
những đứa con co ro, bé bỏng
Còn lại nơi quê là cơn gió lạnh
cơn gió xé tim những kẻ sống còn
cái đói, cái đau, và ngàn cái khổ
mất mát này tai họa trăm năm
Tôi ở bên này trông vời quảng tín
tam kỳ ơi, thương khó quá đi thôi
trận giặc bảy lăm tan nhà nát cửa
nay tai họa này sống làm sao nguôi
Hãy đứng lên em tựa lưng đứng dậy
dắt díu nhau lên núi tìm cha
cha dù chết nhưng rồi em sẽ thấy
sẽ hồi sinh sau tiếng khóc òa
Bài thơ ni tôi viết tự tim mình
như có máu rỉ trong lời tình tự
dù thơ có trăm câu nghìn tứ
cũng không bằng một chút lòng chia
Tôi chia cùng quê nổi khổ phân lìa
cái hạnh phúc không bao giờ có được
dân quê tôi nghèo suốt đời khổ nhục
bão lụt tai ương...nước mắt đầm đìa
Tôi mang trong tim thương nhớ khôn nguôi
nên gởi dòng này về cho quảng tín
nỗi đau của quê, nỗi đau của đất
vẫn đeo đẳng hoài một nỗi đau chung
tam kỳ của tôi thương khó quá chừng
Chung Một Nhánh Sông
Ta với người chung một nhánh sông
dòng sông xưa nước chảy xanh dòng
em đi qua phố ngày chan nắng
tóc xõa bờ vai ngọt lịm lòng
Ở đó trời quê hương tương tư
tuổi thần tiên và áo mơ phai
bao năm ta vẫn nghe lời hót
chim sáo bay chiều bình yên xưa
Em đi qua đời ta bao năm
mắt em một thuở trời trăng rằm
còn chút gì cho ta níu lại
áo trắng và mây hồn nhiên bay
Ta với người chung một nhánh sông
chảy vô cùng về miết vô cùng
cho em còn ngồi hong tóc gội
cho ta còn hoài yêu em bao dung
