XỨ LẠNG CÓ AI LÊN CÙNG

H ồi nhỏ, bên tiếng võng đưa kẽo kẹt, tôi thường nghe các bà mẹ vừa đưa con vừa hát ru, à ơi:

“Đồng Đăng có phố Kỳ lừa.
Có nàng Tô Thị có chùa Tam Thanh.
Ai lên xứ Lạng cùng anh . . .”

Xứ Lạng ở đâu trên bản đồ đất nước lại được cánh đàn ông mời chào, rủ rê các chị em phụ nữ đi cùng nghe ngọt ngào đến vậy? Lời mời gọi khộng chỉ lãng mạn mà, còn tha thiết gói ghém thêm chút tình cảm nhẹ nhàng gửi tới người phụ nữ chưa quen nào đó. Không chỉ có thế, âm vang còn được lưu giữ qua từng câu ca dao, tục ngữ hầu như tuổi thơ ai cũng thuộc nằm lòng, đánh thức từng mẩu chuyện cổ tích qua giọng kể từ bà nội bà ngoại. Ngày xửa ngày xưa . . . . . . . .

Thắc mắc, tôi thử đi tìm trên bản đồ hình cong chữ S, ngạc nhiên nhìn thấy Lạng Sơn như một lòng chảo, lọt thỏm giữa bốn bề núi non trùng điệp nơi vùng Đông Bắc, sát biên giới Việt-Trung. Nơi được xem là trung tâm vùng đất biên cương, là vị trí tiền tiêu địa đầu tổ quốc, là đầu sóng ngọn gió đã ghi đậm nhiều chiến tích lịch sử oai hùng trong những cuộc chiến tranh dựng nước, giữ nước của dân tộc qua các địa danh như: Ải Nam Quan, Ải Chi Lăng, phố Kỳ Lừa, chùa Tam Thanh, nàng Tô Thị . . .

Vốn rất sợ cái nóng mùa hè đổ lửa ở miền Bắc, nay lại nghe bạn bè xuýt xoa trầm trồ khen vẻ đẹp đầy thơ mộng, huyền ảo của các di tích lịch sử, của các chợ miền địa đầu biên ải, của các hang động kỳ bí cùng với mây mù lúc nào cũng hòa quyện trên núi cao làm bảng lảng cả một trời thu sắc tím Lạng Sơn, nghe hấp dẩn vô cùng. Vì vậy, tuy đã lỡ hẹn cùng Mây đi chơi chợ tình Khau Vai, mỗi năm chĩ họp một lần vào cuối tháng ba âm lịch ở huyện Mèo Vạt; tôi đành phải cáo lỗi cùng cô, hẹn gặp lại nhau vào dịp khác, trước là tránh được cái nóng mùa hè gay gắt, sau chờ đến sang thu thời tiết sẽ dễ chịu hơn ra thăm Lạng Sơn cho biết sự tình.

Tháng chín đến, tôi mang vài bộ quần áo bỏ vào ba lô lên đường ra Hà Nội. Do có kinh nghiệm từ những chuyến đi trước, tôi không phải vất vả gồng gánh theo nhiều đồ mặc ấm vì, mùa thu là mùa được xem đẹp nhất trong năm ở miền Bắc, chỉ cần một chiếc áo gió vắt vai để ngộ nhỡ có gặp cơn mưa phùn nào ghé qua bất chợt, có cái mặc thêm để phòng thân; còn ngoài ra, cứ quần jean áo T-shirt đi trải nghiệm khắp nơi cho tiện, cho ra dáng bụi đời lãng tử.

Đến Hà Nội, hỏi thăm người thân tôi mới biết đường lên Lạng Sơn chỉ mất hai giờ đồng hồ đi bằng ô tô, với vận tốc hơn trăm cây số một giờ trên đường cao tốc. Còn thư thả hơn, cứ leo lên tàu chợ ngồi chung toa với mấy bà buôn bán mánh mung, tha hồ nghe họ “tám” tới một ngàn lẽ một chuyện dấu hàng lậu thuế. Tóm lại, đi xe máy là cơ động hơn hết, vì trên đường đi có nhiều phong cảnh đẹp, thích tìm hiểu khám phá nơi nào thì dừng xe lại đôi ba giờ, bấm máy chụp cảnh rừng bạch đàn bạt ngàn, cảnh rừng na xanh mướt chạy dọc theo hai bên đường cùng những núi đá tai mèo lởm chởm, được bàn tay tạo hóa ưu đãi ban tặng cho vùng Đông bắc một khung cảnh thiên nhiên vô cùng quyến rũ.

Chỉ nghe tán từng ấy chuyện thôi, tôi cũng đủ thấy mình bị mê hoặc. Thích quá, tôi hợp đồng thuê ngay một chiếc xe máy với giá hai trăm ngàn đồng một ngày, chạy theo lộ trình cầu Chương Dương, quốc lộ 5, rẽ qua đường 18, nhắm hướng Lạng Sơn chạy đi. Tới giờ tôi mới sực nhớ là quên chưa chạy ra bờ hồ, nhìn lên cầu Thê Húc chiêm ngưỡng tiết trời se lạnh nơi mùa thu đang chớm về. Chưa kịp chứng kiến vẻ đẹp bình dị, nồng nàn sau hàng giây hoa lộc vừng lấm tấm màu son đỏ, rũ xuống mặt hồ Gươm phủ đầy hơi sương. Chưa kịp đi lang thang lên phố Nguyễn Du, hít hà mùi hương hoa sữa thơm ngào ngạt pha lẫn chút hăng hắc. Chưa kịp ăn miếng chuối chín vàng trứng cuốc, chấm cốm làng Vòng gói trong lá sen, cẩn thận buột bằng cọng nếp non còn đọng lại giọt sương mai, thương lấy bàn tay ai đứng bán nơi vỉa hè như đã dự tính từ. Thôi thì hẹn tới sau chuyến đi Lạng Sơn về ghé cũng không đến nỗi muộn.

Lang thang tới Bắc Ninh tôi ghé qua làng Lim, nghe hát đôi ba câu quan họ, đi xem tranh Đông Hồ, thăm làng gốm Phù Lãng, vào lễ đền bà Chúa Kho. Kế đó, đi lạc vào những cánh đồng vàng rộm, ngan ngát hương thơm mùi lúa vừa chín tới, chợt trông thấy bảng chỉ dẩn đường tới Lục Ngạn, xứ sở của loại vải thiều ngọt lim tháng năm, rực màu đỏ trên các cành cao. Lại ghé vào Vân Hà uống chén rượu Làng Vân nổi tiếng, trước khi kịp tới Kinh Bắc nghe liền anh liền chị “đến hẹn lại lên” bên bờ bắc sông Cầu hát câu “người ơi người ở đừng về”. Nghe kể, khi xưa nơi đậy từng là đất dựng nghiêp của nhà Lý, khiến tôi nhớ tới bài hịch tướng sĩ của thái úy Lý Thường Kiệt trong bài “Nam Quốc Sơn Hà” còn văng vẳng quanh đây. Chạy thêm một lúc nhìn thấy ngọn Mã Yên hiện ra cùng với nhiều ngọn núi cao, hình thành nên huyện Chi Lăng với con sông Thương yên ả chảy qua. Đặc biệt, khi chạy trên quốc lộ 1A, đến đoạn đường mà hai bên có hai bức tường thành xây bằng đá, ngó sang thấy có treo một tấm bảng nhỏ ghi Ải Chi Lăng. Thì ra, đây là vùng đất một thời rực rỡ với bao chiến công hiển hách của miền biên ải qua các đời vua Lê Đại Hành, Bình Định Vương Lê Lợi. Ải có hai cửa, cửa phía Bắc gọi Qủy Môn Quan, cửa phía Nam gọi Cửa Thề. Ải rộng ba dài hai mươi số được bao bọc bởi dãy Kai Kinh và Bảo Đài sừng sửng chắn lấy hai đầu nên địa thế vô cùng hiểm trở. Càng đến gần Lạng Sơn phong cảnh càng trở nên thơ mộng hữu tình hơn với những ngọn núi đá vôi nằm sát ngay bên đường, lúc ẩn lúc hiện trong màu sương khói. Đang chạy bỗng thấy xuất hiện một ngả ba trước mặt. Chưa biết phải đi con đường nào, chợt ngó lên thấy tấm bảng chỉ dẩn. Một lên cửa khẩu Đồng Đăng cùng cửa khẩu Hữu Nghị, một lên cửa khẩu Tân Thanh có chợ biên giới lớn nhất trong các chợ biên giới ở đây.

Tưởng tôi cũng giống như nhiều người từ Hà Nội lên Lạng Sơn tìm đến thiên đường mua sắm, người ta khuyên tôi nên đi chợ Tân Thanh vì ở đó hàng hóa nhiều vô kể mà lại rất rẻ so với chợ Đông Kinh hay chợ đêm Kỳ Lừa. Còn nếu lên cửa khẩu Đồng Đăng hay cửa khẩu Hữu Nghị thì đa phần là hàng hóa xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Trung Quốc hay ngược lại mà thôi. Nghe giới thiệu tôi chỉ cười, cho biết mình đi du lịch với mục đích khám phá các thắng cảnh nổi tiếng ở vùng Đông Bắc mà thôi, ngoài ra chẳng có ý buôn bán gì. Nhờ thế, nhiều người tỏ ra thân thiện, chỉ vẽ cho tôi mọi ngóc ngách trong thành phố cùng những điểm tham quan đặc sắc mà nếu đi theo tua du lịch chưa chắc đã được biết hết.

Thấy trời đã ngã sang màu chiều, tôi dừng xe ghé thuê chỗ nghỉ ngay cạnh chợ Đông Kinh. Cô tiếp tân xinh đẹp, ăn mặc như người mẫu sắp ra sàn cat walk trình diễn thời trang, vui vẻ chuyện trò rôm rả và giới thiệu cho tôi những nơi có thể đến ăn uống vui chơi ở Lạng Sơn. Tôi láu lỉnh không kém, thử mời cô làm hướng dẩn, không ngờ cô vui vẻ nhận lời. Hóa ra cô không phải là nhân viên ở đây mà, là con gái của chủ khách sạn, nhân lúc rổi rảnh ra đứng chơi thôi. Cô cho biết còn hai tuần lễ nữa sẽ trở qua Mỹ học tiếp ngành quản trị kinh doanh ở đại học Berkeley. Tôi thắc mắc không biết có phải trường này thuộc viện đại học California hay không. Cô ngạc nhiên hỏi tôi cũng biết trường này sao - Tôi trả lời chỉ biết UC Berkeley nằm trong vịnh San Francisco thuộc thành phố Berkeley thôi. Đây là trường công lập hiếm hoi ở Mỹ được xếp hạng thứ bảy trên thế giới với việc đào tạo xuất sắc về kinh tế. Cô thích thú giới thiệu cho tôi biết tên mình là Nhã. Cô không ngờ tôi lại biết rõ về trường học của cô đến vậy. Cô ngõ ý muốn kết bạn với tôi để sau khi trở sang bên đó học còn có người “tán dóc” trên mạng. Thế là chúng tôi tình cờ quen nhau, thận nhau như hai người bạn.

Buổi tối ở thành phố Lạng Sơn nói không vui như nhiều thành phố khác cũng không đúng; trái lại, có lẽ nhờ thổ địa là cô gái đẹp đi bên cạnh nên, đến bất kỳ đâu chúng tôi cũng được chào đón khá lịch sự. Điểm đầu tiên Nhã đưa tôi đến là khu công viên nằm dọc theo con sông Kỳ Cùng, vừa khánh thành cuối tháng tư rồi. Mới chập tối mà nam thanh nữ tú tụ tập về đây đông như đi trẩy hội. Đèn đóm sáng choang, vòi phun nơi bể nước bắn lên tung tóe, giúp làm đẹp thêm cho những đôi tình nhân tung tăng lượn lờ qua lại. Chán, Nhã đưa tôi về chợ đêm Kỳ Lừa. Tôi đùa “Ở đây cái gì cũng bắt đầu bằng chữ “Kỳ” hết hả – Nhã cười trả đủa – Chỉ thiếu những con người kỳ cục mới hỏi như thế thôi – Vậy thì tặng cho em cái nick Kỳ Nhã luôn cho dễ nhớ – Tùy anh”. Do chuyện trò vui vẻ, chẳng mấy chốc chúng tôi đã lội bộ về đến ngôi chợ đêm. Từ ngoài đường nhìn vào, chợ đêm Kỳ Lừa nằm thụt sâu vào bên trong, rực rỡ dưới hàng trăm bóng đèn điện chiếu sáng qua các gian hàng. Nhã đưa tôi dạo quanh các gian hàng bày bán các loại hàng hóa phục vụ khách du lịch như: các mặt hàng thổ cẩm, quần áo thời trang, đá quí, đồ điện tử đa phần có xuất xứ từ Trung Quốc; không quên căn dặn “muốn mua gì cứ để em giao dịch, giọng phía Nam của anh chỉ có nước sập bẩy”. Thấy tôi chỉ quan sát các sinh hoạt về đêm ở khu chợ mà không mua bán gì. Nhã thắc mắc ghé miệng sát tai tôi hỏi nhỏ “không mua gì về Sàigòn làm quà tặng người yêu hay sao – Tôi nói đã mua ở chợ đêm bên Thái và Siem Reap rồi. Tối nay chỉ thích đi giao lưu kết bạn với thanh niên nam-nữ người dân tộc Tày, Dao, Nùng xem họ sinh hoạt về đêm như thế nào thôi – Nhã lườm tôi – Được thôi! Sẽ dành nhiều cơ hội cho anh thi thố bản lĩnh đàn ông ngay đêm nay”. Rời chợ đêm Kỳ Lừa, thay vì ghé quán bar số 9 cửa Đông hay tụ điểm ăn chơi ở vũ trường ở New Lan, nhưng qua điện thoại cầm tay bạn bè Nhã cảnh giác không nên đến đó vì, công an vừa mới hốt trọn ổ những nhóm ăn chơi ở đó. Bị cụt hứng, Nhã đành đưa tôi ghé về một trong hai quán cà phê nổi tiếng nhất thành phố Lạng Sơn. Dưới ánh sáng chỉ vừa đủ nhìn thấy mặt nhau, anh nhân viên đưa bọn tôi đến ngồi vào chiếc bàn ở cuối sân khi phía trong nhà đã kín người. Nhã cho biết ở Lạng Sơn chỉ có hai quán cà phê đươc giới trẻ ưa chuộng. Một, tại quán này chẳng hạn, ngoài không khí yên ắng cùng cách bài trí còn mang đậm nét nghệ thuật của thiền. Một, ở nơi khác không khí ồn ào hip hop, chỉ hợp với khách tuổi teen.

Tôi gọi hai cà phê “nâu” theo cách gọi của dân Hà Nội. Lúc sau nhân viên mang tới một khay gồm; hai chén hột mít, một bình trà, hai lọ sữa, hai chiếc lò nhỏ, tất cả đều bằng đất nung trông thật hay. Tôi cho sữa vào tách, đặt phin cà phê lên trên xong, đặt lên chiếc lò được đốt bên dưới bằng chiếc đèn cầy đựng trong nắp tròn kim loại, có thể lấy vô-ra từ chiếc miệng nhỏ. Nhã nhìn tôi thao tác và hỏi: “trong Sàigòn, các quán cà phê chắc đẹp và sang trọng lắm hả anh?”. Tôi nói: “dĩ nhiên, nhưng tôi thích phong cách và lối trình diễn ở quán cà phê mang nhiều tính nghệ thuật này. Vì sao? Trong đó có nhiều loại quán cà phê mà tùy theo sở thích mỗi người mà tìm tới với gu của mình. Ai thích vừa uống cà phê vừa đọc sách thì đến cà phê sách. Ai thích vừa uống cà phê vừa nghe nhạc thì vào cà phê nhạc. Ai thích uống cà phê sinh thái thì tìm đến các khu vườn có nhiều bóng cây, hồ nước. Ai thích bụi bặm, thích tán chuyện gẩu thì đến cà phê “bệt” ở mấy công viên. Ai thích điện tử hay công nghệ cao thì đến cà phê hi-tek. Riêng dân văn phòng ít thời giờ hơn thường ghé vào cà phê coffice. Ồ! Nhã kêu lên – Nghe anh kể thích quá đi mất. Có dịp vào trong ấy em sẽ bắt cóc anh đưa đi chơi khắp nơi”. Tất nhiên tôi vui quá đi chứ, nhưng sực nhớ có người nhờ hỏi về bà Chúa Cà Phê. Tôi vội lên tiếng hỏi Nhã “ở Lạng Sơn nghe nói có bà chúa cà phê gì đó phải không em – Có! Mà sao anh biết. Định xin quẻ cầu tài cầu tình hay sao mà hỏi kỷ thế. Bà là chúa Nùng, nổi tiếng với tài xem bói, không biết bà giáng hạ vào thời nào, chỉ biết trong các vị chúa bói trên ngàn, bà là người có nhiều quyền phép nhất. Vì vậy có một số quan niệm coi bà chúa cà phê là bà tổ chúa bói. Bà được lập đền thờ tận trong vùng hoang vu Phố Vị-Lạng Sơn”?

Đêm về, tôi nằm trằn trọc mãi với cái tên bà Chúa cà phê. Không hiểu thời trước, bà là người thích uống cà phê hay do nguyên nhân nào mà người xưa đã dựa vào đấy đặt cho bà danh hiệu “Bà Chúa Cà Phê”. Dọ hỏi nhiều người, thấy chẳng ai có thể trả lời được sự thắc mắc này. Sau cùng do quá mệt mỏi, tôi ngủ thiếp đi lúc nào không hay, tới khi nhận điện thoại của Nhã gọi đi ăn sáng, tôi mới giật mình choàng tỉnh.

Ăn uống xong, Nhã giữ lời hứa đưa tôi đi đến các hang động nằm trải dài trên dãy núi hình vòng cung, ở về phía tây bắc thành phố gồm: Nhị Thanh là hang đá tự nhiên khá rộng với nhiều ngỏ nghách. Giữa động có một khoảng trống gọi là Thông Thiên, nhận ánh sáng từ trên cao chiếu xuống các nhũ đá làm ngời lên nhiều màu sắc đẹp đến lạ lùng. Chúng tôi bước qua cửa động, trước hết thấy có chiếc hồ khá thơ mộng tên Nhất Bình. Hồ nhận nước từ dòng suối Ngọc Tuyền chảy dọc sườn núi đổ vào. Bước sâu vào trong, nhìn trên thế đất cao thấy có ngôi chùa Tam Giáo. Nghe người hướng dẩn cho biết, do đốc trấn Ngô thì Sĩ xây dựng để thờ Khổng tử, Lão tử, Phật Thích Ca. Tiếp tục, đi từ trước ra sau bắt gặp nhiều cảnh quang trông thật hùng vĩ. Và, cũng từ chỗ cửa sau này, Nhã chỉ cho tôi thấy núi Tam Thanh cùng với ngôi chùa nằm trong dãy núi mang hình đàn voi phủ phục trên mặt cỏ xanh. Chúng tôi rời Nhị Thanh đi sang núi Tam Thanh cách đấy không xa. Đến nơi, thấy phía trước có ngôi chùa cùng tên Tam Thanh ở phía ngoài. Muốn vào động phải leo lên mấy bậc tam cấp thật cao vì động nằm ở lưng chừng núi. Lối lên đếm có cả thảy ba mượi bậc đá khoét vào sườn núi. Trên vách có khắc bài thơ của Ngô Thì Sĩ, ca ngơị vẻ đẹp thiên nhiên nơi này. Vào sâu bên trong hơn, bắt gặp khu trung tâm hồ Cảnh hay còn gọi là hồ Âm Ti, rộng chừng vài chục mét vuông nước trong vắt, không bao giờ cạn. Đi hết cổng trời gặp lầu vọng Thị. Đứng từ đây nhìn về hướng Đông Bắc, thấy một tượng đá nhô cao mang hình thù người đàn bà đứng bồng con chờ chồng trên đỉnh núi. Hình ảnh người đàn bà hóa đá Vọng Phu đã theo các nhà văn nhà thơ đi vào văn học sử Việt Nam qua các bài thơ văn, lưu lại trong lòng người đọc với biết bao sự cảm thương, ngưỡng mộ sâu sắc trước tấm lòng chung thủy sắt son có một không hai của người đàn bà ngày trước. Tiếc thay, trải qua bao tác động do thiên nhiên cùng với lòng tham vô tận của con người đã, nhẫn tâm hủy hoại di tích lịch sử nàng Tô Thị, bằng cách đem nung chảy hết thành vôi. Cho dù, sau này người ta cố gắng xây dựng lại ngay di tích cũ, tượng nàng Tô Thị bằng các tảng đá núi ghép lại trông rất thô thiển, đánh mất đi vẻ đẹp thuần khiết tự nhiên khiến cho số người đến chiêm ngưỡng cũng thưa dần. Kế đó, theo sự chỉ dẩn của Nhã, chúng tôi đi bộ chừng năm trăm mét tới thăm di tích cổ thành nhà Mạc. Nói cổ thành chứ thực tế chỉ còn mỗi chiếc cổng rêu phong cổ kính và hai đoạn tường dài khoảng ba trăm mét, rộng một mét xây bằng những khối đá lớn nằm giữa hai đỉnh đồi cao thấp không liền nhau, do Mạc Kính Cung xây dựng vào thế kỷ thứ mười sáu. Muốn lên đến cổng thành, phải leo mấy chục bậc tam cấp bằng đá dựng đứng. Tôi chọn một điểm cao đứng trên tường thành đóng rêu xám ngoắt, quan sát cả một vùng rộng lớn đầy hiểm trở trước mặt. Chính vì vậy mà các bậc tiền nhân khi xưa đã chọn nơi đây làm căn cứ quân sự, chặn ngang con đường độc đạo hiểm yếu nối từ Ải Bắc xuôi xuống phía Nam. Đặc biệt, đứng từ đây nhìn thấy thành phố Lạng Sơn rất rõ với từng mái ngói đỏ nằm san sát nhau trong màu xanh của cây cỏ núi rừng Đông bắc.

Rời thành nhà Mạc, Nhã rủ tôi lên “Sapa của Lạng Sơn chơi”, vì ở đó thời tiết và phong cảnh đẹp cũng chẳng thua gì Đà Lạt hay Mộc Châu. Nghe hấp dẩn quá, tôi nghe lời cô chạy xe ra quốc lộ 4B, nhắm hướng Lộc Bình chạy tới. Sau khi đã chạy hơn mười lăm cây số tới một ngã ba, thấy tấm bảng có mũi tên chỉ đường rẽ vào núi Mẫu Sơn. Con đường chạy lên mỗi lúc thấy ngoằn ngoèo, khúc khuỷu hơn với những khúc cua gấp khúc, cho tôi cảm giác như đang đi trên đoạn đường đầy thách thức ở Hà Giang. Từ cung đường vừa chạy qua khi ngoái nhìn lại, tôi vô tình bắt gặp trong lớp sương mờ hình ảnh con rắn khổng lồ đang trườn mình bò tới với một bên là vách núi cao sừng sững, một bên là thung lũng gồm toàn đồi núi vạt cây đâm tua tủa từ dưới lên. Hoặc từng đám mây thấp bay la đà với một chút thơ mộng, một chút trữ tình bên chiếc khăn voan vắt hờ hững quanh các thửa ruộng bậc thang, phơi màu vàng lấp loáng dưới ánh nắng tháng chín đẹp khôn tả dưới chân. Đang bị mê hoặc trước vẻ đẹp như mời gọi từ thiên nhiên, tôi chợt nghe phía sau tiếng Nhã bảo dừng lại. Thì ra cô nàng không chịu nổi cái rét vùng cao, bắt tôi dừng lại để cho cô mặc thêm áo ấm. Tiện thể, cô kể chuyện những đợt băng tuyết vào những năm hai lẽ ba, hai lẽ tám, nhất là vào tháng giêng vừa qua để lại nhiều ấn tượng trên Mẫu Sơn cho tôi nghe. Lúc đó thời tiết Mẫu Sơn có khi xuống dưới hai đến năm độ, khiến người dân từ các nơi nô nức đổ xô lên đây xem băng tuyết đông nghịt. Đẹp. Nhã thú nhận “tôi từng sống với tuyết ở xứ người, nhưng chứng kiến cảnh từng cơn gió mang theo những mảng băng tuyết bám trên mái hiên nhà, trên bình hạ thế mắc giữa hai cột điện, trên cổng rào sắt, trên những bụi tre gai đẹp như có bàn tay tạo hoá vẽ ra những tác phẩm bằng pha lê trông thật quyến rũ. Và những hôm như thế, đường xá trở nên trơn trợt, xe cộ không thể di chuyển mà nằm nối đuôi nhau thành hàng, chờ đơn vị giao thông dọn dẹp giải phóng mặt đường.

Đợi Nhã mặc xong áo ấm, tôi lên xe ghìm chặt tay lái mới có thể điều khiển xe chạy lên tới đỉnh Mẫu Sơn. Vừa đến nơi, Nhã hào hứng nhảy xuống xe, khen tay “phượt” miền Nam thế mà giỏi. Tôi cười, xoa đôi tay lạnh cóng vào nhau trước khi thể hiện bản lĩnh đàn ông, bằng cách nắm chặt tay đưa cô đến đứng trên một điểm cao nhìn xuống bên dưới, thưởng ngoạn vẻ đẹp núi non hùng vĩ nơi vùng trời biên giới. Cùng khi ấy, Nhã chỉ cái thị trấn nho nhỏ có con sông Kỳ Cùng từ phía bên kia biên giới Việt Nam – Trung Quốc. Con sông được xem là độc nhất vô nhị vì, sau khi xuất phát từ bên kia biên giới, chảy uốn lượn quanh co qua thành phố Lạng Sơn để rồi sau đó lại chảy ngược về bên Trung Quốc.

Ngắm chán, Nhã rủ tôi đi một vòng tham quan phong cảnh Mẫu Sơn, nhận ra nơi đây không lớn như tôi nghỉ, dù trước đó đã được người Pháp khám phá, xây dựng thành khu nghĩ dưỡng bề thế với hàng chục ngôi biệt thự sang trọng lớn nhỏ. Song, hiện tại chỉ có vài ngôi biệt thự còn nguyên vẹn với đầy rêu phong, còn lại bị xuống cấp hoặc hư hại. Hỏi thăm một số người dân sống lâu đời quanh đây cho biết. Đó là do hậu quả của cuộc chiến tranh biên giới năm nào đã biến nơi đây thành một nơi chốn hoang tàn. Sau, do thấy nền du lịch phát triển, nhiều người đánh hơi được mùi tiền đã nhanh chân lên đây xây nhà hàng, mở khách sạn chờ thời. Nhờ vậy những nhà nghỉ Chín Gian, Hương Sơn, Hoa Hồng, Yến Yến cùng với hàng chục nhà nghỉ thay nhau mọc lên như nấm theo mưa.

Cảm thấy cái đói cồn cào, tôi dẩn Nhã đi dọc theo con đường láng bê tông sạch sẽ, đến một nhà hàng ăn gần đó. Không ngờ, con đường đưa chúng tôi tới đứng trước một khách sạn đẹp nhất vùng. Ngôi nhà được thiết kế lại trên nền biệt thự cũ, hình cánh cung với những chiếc cửa vòm ngoài hành lang, thoạt trông cứ ngỡ như bắt gặp một chiếc du thuyền sang trọng vừa cặp bến. Thú vị nhất, trên đường đi ngang qua bắt gặp một cái chợ dã chiến của đồng bào, được giăng trên mấy tấm bạt nhựa mà bên dưới bày bán sản phẩm địa phương gồm lá mắc mật, rau su su, rau chuối, ếch hương, gà bảy cựa, mật ong rừng . . . bên lề đường. Và đặc biệt nhất vẫn là rượu Mẫu Sơn do chính người Dao chưng cất theo lối thủ công với phương pháp cổ truyền bằng gạo, nước suối lấy từ trong núi đem về lên men với ba mươi loại thảo mộc được rửa sạch trước khi ủ.

Để kết thúc chuyến đi, Nhã không quản ngại mệt nhọc, hào hứng đưa tôi đến Ba Sơn, thăm cuộc sống của người Nùng Phàn Sình, một dân tộc tới nay vẫn còn lưu giữ nguyên vẹn phong tục lẫn tập quán cũ . Ấn tượng hơn hết, vẫn không ngoài ngôi nhà trình tường đông ấm hè mát, mọc san sát nhau sau bờ rào đá, đẹp không thua gì ở Sũng Là trong phim “chuyện của Pao”. Một nơi chốn đi qua, thấy còn đọng lại bao nét hoang sơ trên mái tóc Hỉ Nhi của các cô gái, một kiểu tóc đặc trưng ngầm báo cho mọi người biết “em chổng có chừa”.

Tại sao tôi phải từ chối chứ! Thế là chúng tôi lên xe, bắt đầu chuyến đi xuống núi để sang Ba Sơn. Sau khi chạy khoảng một giờ đồng hồ, chúng tôi ghé đến thị trấn xinh đẹp. Vì không phải vào mùa lễ hội nên ở đây không mấy náo nhiệt.Thỉnh thoảng chỉ thấy có một vài người lái xe Minsk chạy vụt qua. May sao, Nhã kịp trông thấy nơi khu chợ có đám trai gái ăn mặc theo lối truyền thống, chia nhau ngồi vây quanh các dãy bàn uống rượu, trò chuyện, hoặc đưa mắt dõi tìm ý trung nhân. Hỏi thăm, họ cho biết ở mỗi phiên chợ, thanh niên nam nữ thường kéo nhau về đây “nhẩm lẩu” hay còn gọi là uống rượu. Biết chúng tôi từ Lạng Sơn lên đây tìm hiểu sinh hoạt cộng đồng, mọi người hoan hỉ chào đón chúng tôi một cách thân thiện bằng việc mời uống rượu giao lưu. Tôi gọi thêm rượu Mẫu Sơn và món lợn quay thơm nồng lá mắc mật để góp vui. Ngó sang bên cạnh, thấy các cô gái trẻ xúm xít bên nhau, quan sát các chàng trai đang cố sức khoe mẻ giọng ca qua làn điệu Sli mượt mà. Anh bạn người Tày ngồi bên cạnh nói nhỏ vào tai tôi cho biết “nếu trong số các cô nàng kia thích ai thì, họ sẽ mang rượu đến mời nhẩm lẩu rồi tặng cho chàng chiếc áo thổ cẩm do chính họ may vá thêu thùa. Đáp lại, nếu chàng trai cũng ưng ý cô nàng, chàng sẽ tặng cho nàng thước đo hay đòn gánh, ngầm hứa hẹn chuyện tình yêu đôi lứa”.

Đến xế trưa, chợ đã vắng người, đám thanh niên thay nhau trì kéo, mời gọi chúng tôi về nhà bày tiệc nhẩm lẩu, chờ đến tối rủ rê thêm nhiều người cùng hát Sli, nhưng Nhã đã mau mắn từ chối khéo với lý do, tôi phải trở về Hà Nội cho kịp chuyến bay đêm về lại trong Nam.

Trên đường về Lạng Sơn, tôi hỏi Nhã sao lại nói dối với đám bạn thanh niên chất phát như vậy? Cô cười, đập tay sau lưng tôi nói: “rượu Mẫu Sơn ngon thật nhưng thiếu các cô gái Nùng Phàn Sình thì ở lại làm gì.Trở về Lạng Sơn đi ăn vịt quay nhồi lá mắc mật thơm ngon bổ dưỡng, hoặc nghỉ ngơi lấy lại sức để sáng mai anh chạy về Hả Nội có sướng hơn không”. Tôi hiểu Nhã cố ý trêu chọc nên, phản ứng tự nhiên bằng cách “Chứ không phải con gái Nùng Phàn Sình thấy người mẫu Lạng Sơn xuất hiện bất ngờ, rủ nhau trốn biệt không còn ai dám ló măt ra khoe mái tóc Hỉ Nhi nũa. Tiếc quá, chắc lần sau đi một mình?”. Nhã chẳng nói chẳng rằng, nhéo vào hông tôi mấy cái, tuy không đau nhưng đủ để nhớ hoài mỗi khi chat trên Yahoo với cô.

Không ngờ chuyến đi Lạng Sơn vào mùa thu của tôi lại may mắn đến vậy. Vừa được ở bên Nhã vừa được ngắm di tích lịch sử cùng thưởng thức các món ăn đặc sản của vùng Đông Bắc ngon tuyệt. - ☆ /.

MINH NGUYỄN

VVM.25.5.2025.

| UNIVERSELLE LITERATUR | UNIVERSAL LITERATURE | LITERATURA UNIVERSAL | LETTERATURA UNIVERSALE | УНИВЕРСАЛЬНАЯ ЛИТЕРАТУРА |
. newvietart@gmail.com - vietvanmoinewvietart007@gmail.com .